80 درصد وظایف وزارت ارتباطات در شبكه ملی اطلاعات محقق شد

شبكه ملی اطلاعات صرفا یك زیرساخت فیزیكی نیست؛ مفهومی است كه وقتی به طور كامل شكل بگیرد، موضوع حاكمیت كشور در بخش‌های مختلف مانند كسب‌وكار فضای مجازی، اشتغال، فرهنگ و دیگر عرصه‌ها را با فضای مجازی گره می‌زند.
خبرنگار ایرنا برای واكاوی تاریخچه و وضعیت شبكه ملی اطلاعات با رئیس هیات مدیره شركت زیرساخت و معاون وزیر ارتباطات گفت‌وگویی داشت.
حمید فتاحی گفت‌وگوی خود را با این توضیح ابتدایی آغاز كرد: زمانی كه شبكه ملی اطلاعات به طور كامل و با مفهوم درست خودش در كشور پیاده‌سازی شود، ما از فرصت‌های فضای مجازی خودمان بهره می بریم. آن زمان دیگر كمپانی مانند گوگل این فرصت را پیدا نمی‌كند یك روز صبح تصمیم بگیرد اپلیكیشن‌هایی كه روی گوشی‌های همراه كاربران ایرانی نصب هستند را حذف كند.
رئیس هیات مدیره شركت ارتباطات زیرساخت در ادامه گفت: افرادی كه این روزها ادعا می‌كنند وزارت ارتباطات وظایفش را در خصوص توسعه شبكه ملی اطلاعات انجام نداده، احتمالا مفهوم «شبكه ملی اطلاعات» را درك نكرده‌اند. این شبكه باید در سه بخش زیرساخت، محتوا و خدمات توسعه پیدا می‌كرد اما رشد نامتوازن بین این سه لایه باعث شد حتی خدمات وزارت ارتباطات هم خیلی به چشم نیاید. به دلیل اینكه الان ما یك ظرف بزرگ از زیرساخت آماده كرده‌ایم كه محتوا و خدمتی بر بستر آن انجام نمی‌گیرد، جای خالی شبكه ملی اطلاعات به چشم می‌آید. لایه زیرساخت، چوب ناكارآمد بودن لایه‌ محتوا و خدمات را می‌خورد.
فتاحی افزود: در سندی كه با عنوان سند «تبیین الزامات شبكه ملی اطلاعات» در شورای عالی فضای مجازی به تصویب رسیده، مسائل مربوط به زیرساخت یعنی تجهیزات فنی مانند روتر، سوئیچ، فیبر نوری، لایه امنیت و مدل دسترسی‌ها برعهده وزارت ارتباطات گذاشته شده است.
وی افزود: لایه دوم این شبكه، خدمات و اپلیكیشن‌هایی است كه بر بستر این شبكه به وجود آمده‌اند. خدمات حمل و نقل اینترنتی، پیام‌رسان‌ها و موتورهای جست‌و‌جو كه در این فضا شكل گرفته‌اند، همگی حاصل شبكه ملی اطلاعات هستند.
معاون وزیر ارتباطات «محتوا» را لایه سوم شبكه ملی اطلاعات خواند و گفت: محتوا آن چیزی است كه در دو ظرف خدمات و زیرساخت جاری می‌شود؛ از همین جهت اهمیت بالایی دارد. این كه زیرساخت آماده باشد، روی آن خدمتی ایجاد شود اما اگر محتوای مناسب وجود نداشته باشد، خروجی چیزی نمی‌شود كه زمان تبیین «سند» مدنظر مسئولان بوده است.
به گفته وی، راه‌اندازی شبكه ملی اطلاعات با اهداف خاص و با نگاه بیشتر به افزایش ترافیك داخلی و درون‌زا بودن اقتصاد فناوری اطلاعات مطرح شد، امروزه بخش عمده‌ای از اینترنت در حوزه محتوا مصرف می‌شود كه بخش عمده‌ای از آن وارداتی است، محتوایی كه می‌تواند داخل كشور تولید شود.
فتاحی یادآور شد: اكنون شرایط زیرساختی برای دانلود محتوای ویدیویی از سرورهای داخل كشور وجود دارد، در حالی كه قبلا سایت‌های محتوای ویدیویی مجبور بودند سرورهای‌‌شان را بیرون از كشور، هاست (میزبانی) كنند.
رئیس هیات مدیره شركت زیرساخت افزود: بر اساس میانگین جهانی حدود 80 درصد از حجم ترافیك مصرفی كاربران صرف دانلود و تماشای ویدیو می‌شود. زمانی كه این سایت‌ها داخل كشور هاست شوند، هزینه‌هایشان كاهش پیدا می‌كند، سرویس‌شان با كیفیت بهتری ارائه می‌شود و نكته دیگر این كه به واسطه نیاز به دیتا سنتر و متخصص، اشتغال‌زایی نیز شكل می‌گیرد.
فتاحی با اشاره به این كه این سه لایه باید با یكدیگر متوازن باشند، گفت: امروز بیش از 50 پروژه و اقدام كلان طی دو سال گذشته در حوزه زیرساخت شبكه ملی اطلاعات انجام شده كه نشان می‌دهد اكنون بیش از 80 درصد از مواردی كه طبق سند «تبیین الزامات شبكه ملی اطلاعات» بر عهده وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات گذاشته شده بود، به سرانجام رسیده است و 20 درصد باقی‌مانده را تا انتهای امسال بر اساس برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته، به سرانجام خواهیم رساند، نمودارها و اسناد موجود نشان می‌دهد كه ما به اهداف مهمی دست پیدا كرده‌ایم.
وی خاطرنشان كرد: وزارت ارتباطات شاخص‌هایی دارد كه می‌تواند ثابت كند این 80 درصد منطبق بر واقعیت است. امروز میزان گردش پهنای باند ترافیك داخلی 1000 گیگابیت بر ثانیه است كه نشان می دهد، رشد 400 درصدی در ماه داشته است. البته از آن طرف رشد اینترنت كُند بوده و تنها 50 درصدی بوده و كل پهنای باند كشورمان 1500 گیگ بر ثانیه است.
فتاحی به رشد اپلیكیشن‌های ایرانی نیزز اشاره كرد و گفت: در یك سال اخیر بیش از 250 هزار اپلیكیشن داخل كشور طراحی شده است. الان پلتفرم فعالی داریم كه 40 میلیون كاربر ایرانی دارد. این یعنی خبر خوش؛ یعنی با این‌كه رقیب این پلتفرم فیلتر نیست، كاربران به آن اعتماد دارند و روی گوشی‌شان نصب است.
وی در عین حال تاكید كرد: البته كه چنین پلتفرم‌هایی باید با انجام كارهای ضد انحصاری، حفاظت از حریم خصوصی، نظارت روی اپلیكیشن‌ها دقت به خرج بدهند تا پیشرفت بیشتری صورت بگیرد.
معاون وزیر ارتباطات درباره استقلال در حوزه تجهیزات خارجی خاطرنشان كرد: اكنون تجهیزات انتقال ایرانی با استانداردهای بالا تولید شده كه از این تكنولوژی بالا در شركت ارتباطات زیرساخت استفاده می‌كنیم. تمام این‌ها قطعاتی از پازلی است كه ما به آن شبكه ملی اطلاعات در لایه زیرساخت می‌گوییم.
«وزارت ارتباطات اكنون به IXP خارج از تهران 90 درصد در حوزه انتقال و 95 درصد در حوزه هم مكانی تخفیف می‌دهد. به این شكل كه اگر صاحب محتوا در IXP شهرهایی به جز تهران فعالیت كند، می‌تواند از این تخفیف‌ها بهره‌مند شود.
مشوق‌های این‌چنینی ابتكار شركت زیرساخت است تا اقتصاد این حوزه با حمایت متولیانش شكل بگیرد و روز به روز بزرگ‌تر شود. به واسطه رشد این اقتصاد، تمركز از ایجاد كسب‌وكار و ارائه خدمت در تهران برداشته می‌شود و كاربر می‌تواند محتوای مورد نظرش را از دیتا سنتر شهر خودش و با كیفیت بهتر دریافت كند.»
او افزود: افزایش ظرفیت هسته شبكه ملی اطلاعات از 8.6 به 20 ترابیت بر ثانیه رسیده است. اكنون ظرف به اندازه كافی بزرگ شده، نشانه اش همین كسب‌وكارهای اینترنتی است. چه كسی 6 سال قبل فكرش را می‌كرد بتوانیم تاكسی اینترنتی راه بیندازیم؟
امروز این اتفاق رخ داده و كسب‌وكارهای بسیار بزرگ و خوبی در حوزه‌های گردشگری، حمل و نقل، فروشگاه شكل گرفته است. با این حال خیلی‌ها هنوز نوك پیكان اتهاماتشان را به سمت وزارت ارتباطات نشانه رفته‌اند. شبكه ملی رشد خواهد كرد، ما نشانه‌هایش را دیده‌ایم.
فتاحی پس از توضیحاتی كه در خصوص وظایف وزارت ارتباطات در شكل‌گیری و توسعه شبكه ملی اطلاعات داد، به نكته مهمی اشاره كرد. به این‌كه آن‌ها نیز مطالباتی دارند: فردی كه فریاد می‌زند و می‌گوید وزارت ارتباطات به وظایف خودش عمل نمی‌كند، خودش در لایه محتوا و خدمات چه كار كرده است؟ از نظر من بخش بزرگی از این فریادها فرار رو به جلو و راه انداختن دعوای سیاسی است.
فتاحی به این سوال كه «آیا با كامل شدن صد در صد زیرساخت شبكه ملی اطلاعات، توقع حوزه علمیه، اقتصاد، فعالان ICT و IT، سیاسیون برآورده خواهد شد؟» یك نه محكم گفت و افزود: ما امروز یك ظرف بزرگ 20 ترابیتی داریم كه تنها از 1 ترابیت ظرفیت آن استفاده می‌كنیم. دو لایه خدمات و محتوا باید توسط دستگاه‌هایی كه نسبت به آن تكلیف دارند، كامل شوند تا توقعات تامین شود.
او در پایان درباره متولیان بخش محتوا و خدمات گفت: هنوز سند مدونی در این خصوص وجود ندارد، یكی از درخواست‌های ما از مركز ملی فضای مجازی این است كه در خصوص وظایف دستگاه‌های دخیل در توسعه شبكه ملی اطلاعات، سندی تهیه كند تا مشخص شود، مسئولیت محتوایی كه در شبكه‌های اجتماعی خارجی رد و بدل می‌شود با وزرات ارتباطات نیست.
اگر فردی اسلحه در دست می‌گیرد و دست به جنایتی می‌زند، مسئولش وزیر ارتباطات نیست. در كشور، پلیس فتا، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و قوه قضاییه داریم.
علمی**9207** 1055