عرضه و تقاضا در محصولاتی كه مردم خواهان آنها هستند از اهمیت بالایی برخوردار است و كافی است در مدت زمان كوتاهی تولید یك محصول كشاورزی كاهش داشته باشد كه منجر به افزایش قیمت آن محصول و افزایش ناگهانی كشت (كشت هیجانی) توسط كشاورزان می شود.
كشت هیجانی برگرفته از محاسبات احساسی، مقطعی و بدون مدیریت است كه برپایه آن برخی كشاورزان با پندار و هدف دستیبابی به درآمد بالا اقدام به كشت محصولاتی می كنند كه دریك زمان خاص گران شده است.
چنین كاركردهایی كه بدون برنامه و براساس هیجان بوده، نتیجه ای جز ضرر این كشاورزان نخواهد داشت و چون برنامه ای برای اجرای آن نبوده، این روند زیان آور برای محصولاتی همانند گوجه فرنیگ، سیب زمینی و پیاز تكرار می شود.
استان فارس به واسطه تنوع آب و هوایی و زمین های مناسبی كه در اختیار دارد قطب تولید محصولات كشاورزی و باغی است اما بزرگترین مشكلی كه در قطب تولید محصولات كشاورزی كشور دیده می شود نبود برنامه ای مدون برای كشت در استان است.
افزایش كشت محصولات صیفی همچون پیاز و گوجه فرنگی آن هم در فواصل زمانی نامرتب نتیجه ای جز فروش نرفتن و خرید نشدن آن از طرف مصرف كننده نهایی نخواهد داشت.
همچنین ظرفیت صنایع تبدیلی استان نیز محدود و مشخص است بنابراین محصولات به صورت خام در زمین های كشاورزی می مانند و میلی برای برداشت محصول نیز وجود نخواهد داشت.
** گوجه فرنگی ، كشت سنتی و خرید توافقی
مدیر زراعت سازمان جهاد كشاورزی استان فارس در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: سالانه در كشور بیش از 153 هزار هكتار سطح زیر كشت محصول گوجه فرنگی است و استان فارس نیز 12 درصد تولید گوجه فرنگی كشور را با سطحی بالغ بر 17 هزار هكتار به خود اختصاص داده است.
احمد دهقان با اشاره به اینكه استان فارس در این حوزه از متوسط كشور بیشتر تولید دارد اضافه كرد: با توجه به تنوع آب و هوایی كه در فارس وجود دارد بخشی از مزارع استان در هر فصل به كشت سنتی گوجه اختصاص می یابد.
وی درباره خرید تضمینی این محصول نیز بیان كرد: قیمت تضمینی در این محصول وجود ندارد وخرید به صورت توافقی صورت می پذیرد. می توان گفت كه قیمت در بازار و توسط عرضه و تقاضا مشخص می شود.
دهقان با اشاره به افزایش سطح زیر كشت گوجه فرنگی در استان فارس گفت: كشت این محصول در استان همچنان ادامه دارد و تا انتهای خرداد ماه نیز ادامه خواهد داشت اما بر اساس برآورد های اولیه سطح زیر كشت 20 درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل در استان افزایش دارد.
** وضعیت قرمز گوجه
وی اظهار داشت: با توجه به قیمت های متغیر گوجه فرنگی كه گاه روند افزایشی دارد و با توجه به این كه بیشترین میزان گوجه فرنگی در كشت تابستانه قابل برداشت است، اگر امكان صادرات فراهم نباشد شاهد افت قیمت این محصول در بازار خواهیم بود.
او افزود: سالانه در استان فارس 700 هزار تن گوجه فرنگی توسط بخش صنعت خریداری می شود لیكن این میزان قابل افزایش نیست و بخش صنعت نمی تواند نسبت به خرید اشباع شده از گوجه فرنگی اقدام كند.
دهقان به كشاورزان متذكر شد كه از افزایش كشت خودداری كنند زیرا قیمت به حدی كاهش پیدا می كند كه هزینه های تولید چندین برابر قیمت فروش می شود.
** شیب كاهش قیمت ، تندتر از همیشه
دبیر اجرایی خانه كشاورز استان فارس در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: نبود برنامه ریزی مدون باعث شده تا كشت های سنتی در استان فارس همواره با مشكل مواجه شوند و كشت هیجانی عاملی برای افت ناگهانی و سریع قیمت محصولات كشاورزی باشد.
محمد حسین فخیمی با اشاره به اینكه پس از برداشت كشت های جدید قیمت محصولات كاهش چشمگیری دارد اضافه كرد: قیمت توسط بازار و با توجه به عرضه و تقاضا مشخص می شود وقتی عرضه افزایش داشته باشد به همان میزان نیز قیمت تمام شده كاهش می یابد.
وی بیان كرد: قیمت گذاری توسط دولت برای خرید تضمینی صورت نمی گیرد اگر حمایت هایی از این دست وجود داشته باشد می توان گفت كه وضعیت كشاورزان بهبود خواهد یافت و وضعیت عرضه و تقاضا نیز ساماندهی خواهد شد.
فخیمی گفت: كشاورزان حمایت نمی شوند و برنامه ریزی برای كشت نیز صورت نمی گیرد این دوعامل دلایلی هستند كه منجر به كشت هیجانی می شوند.
او بیان كرد: امكان صادرات محصولات كشاورزی به خصوص صیفی وجود دارد و آن هم در صورتی است كه تسهیلات مناسبی به كشاورزان پرداخت شود البته تا زمانی كه تسهیلات پرداخت نشود در فروش آن هم در بازار های خارجی با مشكل مواجه خواهیم بود.
**مدیریت كشت مدیریت عرضه و تقاضا است
مدیرعامل اتحادیه تعاونی تولید روستایی فارس نیز در گفت و گو با ایرنا اعلام كرد: مدیریت كشت تنظیم كننده عرضه و تقاضا در بازار است اما به علت عدم نبود این نوع مدیریت، نظام عرضه و تقاضا دچار مشكل و مازاد عرضه در بازار ایجاد می شود.
بهنام عسكری ادامه داد: یكی از كاركردهای مدیریت عرضه این است كه این امكان را از بهره برداران می گیرد كه بیشتر از تقاضای بازار تولید كنند ؛ البته هم اكنون نیز بازار سنتی به گونه ای است كه كشت بر مبنای بازار صورت می گیرد اما بدون هدف و بدون برنامه ریزی است.
وی با اشاره به این كه نمی توان كشاورزان را مجبور به كشت محصولی خاص كرد افزود: هرساله كشت هیجانی پس از افزایش قیمت برخی از محصولات ایجاد می شود و انتظار می رود با توجه به كشت هیجانی برخی از كشاورزان قیمت نیز افت محسوسی داشته باشد.
عسكری اظهار داشت: بازارهای هدف صادراتی استانداردهای مخصوصی دارند و نمی توان محصولی را كه مازاد بر تولید است صادر كرد بلكه باید استانداردهای مورد نیاز بازار را در نظر گرفت و نسبت به تولید آن اقدام كرد.
او افزود: باید بر اساس نیاز سنجی نسبت به صادرات اقدام كرد محصولی كه اكنون در بازار است امكان صادرات ندارد بلكه می توان با ایجاد ارزش افزوده توسط صنایع تبدیلی نسبت به صادرات آن اقدام كرد.
ع.پ / 1876
شیراز- ایرنا- كشت هیجانی و افزایش تولید تك محصولی در كشاورزی فاجعه ای است كه بنا به ارزیابی متخصصان اگر مدیریت نشود افزون بر خسارت بار بودن برای كشاورزان، كل جامعه را نیز زیانمند خواهد كرد.
