مدیریت پیشین شهر شیراز و در راس آن شهردار وقت این كلانشهر به ساخت پل و روگذر شهرت و اعتقاد شدید داشتند و چنین اقداماتی را موجب برطرف شدن گره های ترافیكی می دانستند.
بر همین اساس در اواخر دوره مدیریتی خود با افتتاح پل كابلی درمیدان ولیعصر شیراز،صفت بزرگ را كه همواره بر این پل نهاده بودند یادآور شدند و آن را نماد خدمت رسانی خود نامیدند.
اواخر اردیبهشت 96 مطلبی با عنوان «بزرگترین پروژه شهرداری شیراز افتتاح شد» به تیتر نخست تقریبا همه روزنامه های محلی شیراز تبدیل شد و بیشتر بیلبوردها، تابلوهای شهر و بنرها را تسخیر كرد كه حكایت از بهره برداری از پل «بزرگ» ولیعصر داشت كه به پل كابلی معروف است.
** ساخت پل و تقاطع برای تكمیل رینگ های ترافیكی شیراز
شهردار وقت شیراز در هجدهمین مراسم افتتاح پروژه های شهرداری شیراز در سال ۹۶ ساخت پل و تقاطع های غیرهمسطح شیراز را با هدف تكمیل رینگ های ترافیكی این شهر و در نتیجه كاهش ترافیك و تسهیل در عبورو و مرور عنوان كرد و گفت: با اقدامات سالهای اخیر شهرداری شیراز حدود ۷۰ درصد رینگهای ترافیكی این شهر تكمیل شده و مابقی نیز تا دو سال آینده به اتمام خواهد رسید.
علیرضا پاك فطرت در پاسخ به سوالی درباره وضعیت رینگ های ترافیكی در شهر شیراز و افتتاح تقاطع ها در تكمیل این رینگ ها گفت: اكنون سه رینگ ترافیكی در شیراز داریم كه این رینگ ها باید 20 سال پیش كه گره های ترافیكی مانند امروز در خیابان ها نبود و هزینه ساخت و ساز پایین تر بود، ساخته می شد.
وی افزود: این 3 رینگ اصلی كه برای تسهیل عبور و مرور و اقدامات سریع و به موقع برای مدیریت بحران در شهر در حال احداث است تاكنون 70 درصد پیشرفت فیزیكی داشته است.
رینگ ترافیكی به این معنی است كه اگر كسی بخواهد از یك سمت شهر به سمت دیگر آن برود با كمترین ترافیك و چراغ قرمز روبرو باشد و در زمان كمی به مقصد برسد.
** 6 سال چهار برابر یك قرن
شهردار قبلی شیراز در مراسم بهره برداری از تقاطع غیرهمسطح ولیعصر (عج) در اردیبهشت 96 گفت: حجم پل های احداث شده در طول 6 سال گذشته 4 برابر پل هایی است كه در 100 سال قبل در شیراز احداث شده است.
معاون فنی و عمرانی اسبق شهرداری شیراز هم در مراسم بهره برداری از پل كابلی گفت: فكر احداث این پروژه در سال 1383 با توجه به اینكه شیراز شهری شرقی – غربی است، برای كاهش ترافیك این مسیر به وجود آمد.
آرش فرج زاده با بیان اینكه در سال 83 بزرگترین دهانه پل موجود 20 متر بود، اظهار داشت: جرأت احداث پلی با این عظمت آن هم بر روی محوری پر تردد كمی دور از ذهن به نظر می رسید.این جرأت با آمدن شهردار(پاك فطرت) به وجود آمد و پلی با دهانه بیش از 100 متر احداث شد.
معاون شهردار قبلی شیراز بیان كرد: قرارگاه خاتم الانبیا بعد از 7 هزار و 400 نفر- ساعت در حوزه كارشناسی و طراحی موفق به احداث این پل بی بدیل در كشور شد.
با گذشت چند ماه از افتتاح این روگذر یا پل كه گفته شد هزینه ای حدود 200 میلیارد تومان برای آن صرف شده، مردم و مغازه داران و ساكنان نزدیك این پل می گویند ما چیزی كه بیانگر گره گشایی از ترافیك باشد ندیدیم بلكه برعكس مشكلات ترافیكی بالا گرفته و پل كابلی خود به عاملی برای ایجاد ترافیك سنگین در این محدوده مبدل شده است.
به گفته كارشناسانی كه با ایرنا مصاحبه كردند، ساخت تقاطع های غیرهمسطح باید بر اساس شرایطی خاص صورت گیرد و ساخت پل های عظیم در شیراز نه تنها گره ای از مشكلات ترافیكی این شهر باز نكرده بلكه تنها موجب ترغیب مردم به استفاده از خودرو شخصی شده و وضعیت را وخیم تر كرده است.
این پل یكی از ده ها روگذر یا به گفته دست اندركاران شهرسازی، تقاطع های غیر همسطحی است كه در هفت سال اخیر در شیراز ساخته شده است.
ترافیك در كلانشهر شیراز تنها به مسیرهای اصلی محدود نمی شود و به خیابان های فرعی نیز سرایت كرده و طاقت مردم این شهر را ربوده و روزانه ساعتها زمان مردم و رانندگان این شهر را به تسخیر خود در آورده است.
** مردم و پل كابلی
صاحب یكی از فروشگاه های محدوده پل كابلی به خبرنگار ایرنا گفت:ساخت این پل به معضل و دردسری برای كسبه، مردم و اهالی محل تبدیل شده به گونه ای كه در اغلب ساعات روز در این محدوده ترافیك وجود دارد و در ساعات شلوغ مثل زمان تعطیلی مدارس نیز خودروها در این محدوده در یكدیگر قفل می شوند و این ترافیك سنگین تا منطقه میدان گلستان (كلبه) تداوم دارد.
او در ادامه می گوید: از زمان ساخت این پل تردد در این محدوده به مشكلی جدی برای مردم و خصوصا ساكنین تبدیل شده است.
یكی از ساكنان محدوده تقاطع غیرهمسطح ولیعصر(عج) می گوید: روزانه چندین تصادف در این محدوده به خاطر ترافیك سنگین و همچنین تردد اتوبوس های پایانه كاراندیش كه از این مسیر است، اتفاق می افتد.
او ادامه داد: دوربرگردان قبل از پل كابلی محلی است كه اتوبوس های پایانه كاراندیش برای دور زدن از آن استفاده می كنند و چون عرض این دوربرگردان مختص خودروهای سواری ساخته شده،اتوبوس ها به سختی می توانند در آن تردد كنند و این مساله نیز باعث ایجاد ترافیك بیشتر و بروز سانحه می شود و از زمانی كه پل ولیعصر ساخته شده ترافیك و سوانح در این محدوده نیز افزایش چشمگیری داشته به طوری كه روزانه بیش از ده تصادف را شاهد هستیم.
یكی دیگرازكسبه محل به خبرنگار ایرنا می گوید:از زمانی كه این پل به بهره برداری رسیده ترافیك بسیار سنگین تر و خیابانهای منتهی به پل مسدود شده اند.
او كه از نبود محلی برای توقف خودروها نیز گلایه دارد می گوید: از زمان احداث این پل درآمد كسبه كاهش بسیاری داشته است.
او گفت:اغلب اهالی و ساكنین این محدوده تصور می كردند بعد از بهره برداری از تقاطع غیر همسطح ولیعصر وضعیت ترافیكی و عبورو مرور مردم از این محل بهتر شود در صورتی كه اوضاع بسیار بدتر شده است.
** برخی غفلت ها
در این زمینه رئیس دانشكده مهندسی دانشگاه شیراز معتقد است:در ساخت تقاطع های غیر همسطح شیراز مطالعات اولیه كه به ضرورت احداث پروژه مربوط می شود مغفول مانده است.
محمد جواد عابدینی سه شنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت:زمانی كه می خواهیم یك چهارراه را به تقاطع غیر همسطح تبدیل كنیم ابتدا باید بررسی های لازم را انجام دهیم و شرایط قبل از ساخت تقاطع از نظر بار ترافیكی سنجیده و اطلاعات در این زمینه جمع آوری شود و با توجه به این اقدامات عقلانی ترین وضعیت این است كه بعد از ساخت تقاطع بار ترافیكی كاهش پیدا كند.
وی افزود: اغلب چهارراه هایی كه در شهر شیراز به تقاطع غیر همسطح تبدیل شده تحولی در بار ترافیكی آنها ایجاد نشده و حتی متاسفانه در برخی موارد نیز بار ترافیكی افزایش پیدا كرده و بعد از ساخت تقاطع مجبور شده اند با نصب چراغ راهنمایی ترافیك را كنترل كنند كه این وضعیت بر این موضوع دلالت دارد كه ساخت پل ها در این مكان ها غیر كارشناسی بوده است.
وی بیان كرد: تكنولوژی ساخت پل های عظیم را وارد كشور كردیم و صرف نظر از نیازسنجی، هدف تنها ساختن تقاطع و پل شده است و متاسفانه به پیامدها و تبعات این اقدام كاری نداریم كه این رویه امری ناپسند و با وجدان بیدار جامعه كه عوارض شهری پرداخت می كند سازگار نیست.
رئیس دانشكده مهندسی دانشگاه شیراز بیان كرد:ارزیابی عملكرد اجرایی پروژه كه اصطلاحا به آن ممیزی طرح های عمرانی گفته می شود در تمام پروژه ها باید اجرا و عملكرد طرح ها نیز ارزیابی شود.
** زیان و منفعت
استاد گروه حمل و نقل و ترافیك بخش مهندسی عمران دانشگاه شیراز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا مضرات ساخت پل ها و تقاطع های غیر همسطح شیراز در سالهای اخیر را از نظر ترافیكی ،آلودگی هوا و اتلاف سرمایه بسیار بیشتر از منافع حاصل از ساخت آنها دانست.
فریدالدین پیرویان گفت:ده ها پروژه پل سازی غیر كارشناسی در سالهای اخیر در شیراز انجام شده كه تنها یكی از آنها حدود 200میلیارد تومان برای شهروندان شیرازی هزینه داشته در صورتی كه با این رقم می شد ده ها اتوبوس برقی خریداری كرد و سیستم ناوگان عمومی را بهبود بخشید و اكنون وضعیت بهتری را شاهد بودیم.
وی افزود: سیستم حمل و نقل باید سیستمی یكپارچه باشد و لازم است تمام جوانب بصورت همزمان و همراه طراحی شود چون ضعیف ترین قسمت یك سیستم عملكرد و قدرت آن سیستم را تعیین می كند و این موضوع در مورد سیستم حمل و نقل عمومی نیز صدق می كند.
وی ادامه داد: به زعم خودشان تقاطع های سطح شهر شیراز را بهبود بخشیده اند در صورتی كه مشكلات ترافیكی حل نشده است و در برخی موارد بیشتر نیز شده كه این نشان دهنده ضعف سیستم است.
پیرویان ادامه داد:تقاطع غیر همسطح در مكانی باید ساخته شود كه دسترسی به آن مسیر كنترل شده باشد مثل جاده های برون شهری كه در محدوده تقاطع جاده خروجی و فرعی وجود ندارد ، در محدوده ای كه خیابان فرعی ،عبور پیاده ،موتورسیكلت، كوچه و محل پارك خوردو است نمی توان تقاطع غیر همسطح ساخت چون وضعیت ترافیكی كنترل شده نیست لذا ساخت پل و تقاطع در این مكان ها عملا هدر رفت سرمایه است چون تداخل در زیر پل هنوز وجود دارد.
** پل های شیرازو تشویق مردم به استفاده از خودرو شخصی
پیرویان گفت:پل های ساخته شده در شیراز عملا كارایی قسمتهای پیرامونی را گرفته و طرفین پل را كه همسطح زمین است باریك كرده و ترافیك روی زمین تشدید شده است.
این استاد دانشگاه افزود: وسایل نقلیه عمومی و تاكسی ها چون در چهارراه ها و میدان ها مسافر سوار و پیاده می كنند اغلب از پل ها و تقاطع های غیر همسطح استفاده نمی كنند و ترجیح می دهند از پایین تردد كند و با توجه به باریكی حاشیه های پل ها كه همسطح زمین است ترافیك در این محل ها و روی زمین افزایش چشمگیری پیدا می كند و به این دلیل پل ها كارایی خود را از دست می دهند.
پیرویان اظهار داشت:اگر احداث پل ها و تقاطع های غیر همسطح كارشناسی شده نباشد عملا حركت خودروهای شخصی تسهیل می شود و حركت وسایل نقلیه عمومی و پیاده را مشكل خواهد كرد كه این روند كاملا برخلاف دیدگاه علمی حمل و نقل شهری است و شهرهایی كه باید محل زندگی باشند به محل رانندگی تبدیل خواهند شد.
سیاست های شهرهای پیشرفته در دنیا براساس تقویت سیستم حمل و نقل عمومی و تضعیف تردد خودروهای شخصی پیش می رود این نكته ای است كه استاد گروه حمل و نقل و ترافیك بخش مهندسی عمران دانشگاه شیراز بر آن صحه گذاشت و گفت: در شیراز با ساخت پل های غیركارشناسی عكس این روند حاكم و فعالیت ها بر ترغیب مردم به استفاده از خودرو شخصی بوده است.
** طرح دانشگاه برای حمل و نقل و لزوم همكاری شورای شهر
این استاد دانشگاه شیراز بر انسان محور بودن،دوستدار محیط زیست ،ایمنی، هوشمند و پایدار بودن سیستم حمل ونقل تاكید و بیان كرد: سیستم حمل و نقل هدف نیست بلكه وسیله ای است كه زندگی شهری شهروندان سالم سازی شود، بر این مبنا طرح جامعی در دانشگاه شیراز در حال تدوین است مبنی بر ارائه راه حل كوتاه مدت ،میان مدت و بلند مدت برای بهبودی پله ای وضعیت سیستم حمل و نقل شیراز كه پیش بینی می شود تا پایان سال جاری آماده شود كه امیدوارم شورا و شهردار جدید در این زمینه با دانشگاه شیراز همكاری كنند تا قوانین به تصویب برسد و اجرایی شود.
وی به لزوم فرهنگ سازی در جامعه در خصوص حمل و نقل عمومی تاكید كرد و افزود: همان گونه كه برای بهبود وضعیت اقتصادی نیازمند اجرای الگو اقتصاد مقاومتی هستیم در سیستم حمل و نقل نیز نیاز به اجرای حمل و نقل مقاومتی داریم كه در صورت اجرا در دراز مدت اثرات بسیار مفیدی در پی خواهد داشت.
پیرویان بر لزوم تسهیل شرایط استفاده از حمل و نقل عمومی در جامعه و سخت شدن شرایط برای استفاده از خودرو شخصی اشاره و اضافه كرد: لازمه این امر در ابتدا استفاده مسئولان ارشد استان و شیراز از وسایل حمل و نقل عمومی به جای خودرو شخصی است تا این كار در جامعه نیز نهادینه و فرهنگ سازی شود اما متاسفانه در حال حاضربرای مدیران قابل تصور نیست كه از اتوبوس و مترو برای عبورو مرور استفاده كنند و تا زمانی كه مسئولان كه خود شعار استفاده از ناوگان عمومی سر می دهند به آن عمل نكنند مردم نیز عمل نخواهند كرد.
وی ادامه داد: ساخت تقاطع های غیر همسطح در شهر شیراز باعث عدم رشد اقتصادی و تحدید كسب و كارهای پیرامون محل این پروژه ها شده و آنها را با مشكل مواجه كرده است.
استاد دانشگاه شیراز گفت:گسترش سیستم حمل و نقل عمومی علیرغم بهبود وضعیت ترافیكی ، مسائل زیست محیطی و سلامت جسمی جامعه باعث تقویت روابط اجتماعی بین شهروندان خواهد شد كه خود می تواند از بسیاری از مشكلات اجتماعی نیز جلوگیری كند.
** كلانشهری بدون طرح ترافیك
شیراز كلانشهری است كه به رغم داشتن مشكلات متعدد ترافیكی، هنوز طرح ترافیك ندارد.
طرح ترافیك می تواند در قالب برنامه ای مدون، محدودیت هایی برای عبور و مرور در خیابان های بدون كشش و تنگ پیش بینی كند.
اغلب خیابان هایی كه در مركز شیراز قرا دارند،در بافت قدیم شیراز هستند و برای رفت و آمد اتومبیل طراحی نشده اند.
** طرحی كه فقط 16 روز دوام آورد
طرح ترافیك شیراز پانزدهم دی 92 پس از 2 سال تعویق و انتظار با پسوند ارشادی آغاز شد ولی مباحثات و رخدادهای پرحاشیه به اجرای این طرح پس از 16 روز پایان داد.
در این 16 روز بحث هایی میان موافقان و مخالفان این طرح رد و بدل شد كه شاخص ترین طرف های متولی و رسمی این مباحث، فرمانده وقت نیروی انتظامی فارس به عنوان منتقد طرح از یك طرف و شهرداری و شورای اسلامی شهر شیراز در قالب موافقان از طرف دیگر بود.
مقام انتظامی می گفت زیرساخت ها فراهم نیست و دوربین های ثبت تخلفات باید در اختیار ما باشد، شهرداری با این موضوع مخالفت كرد.
سرانجام این طرح پس از 16 روز تعطیل شد و دوم بهمن 92 بسیاری از رانندگان تاكسی، دیگر رانندگان محدود شده و كاسبان محدوده طرح ترافیك شیراز، از تعطیلی این طرح شادمانی كردندو در این روز كه روشن و آفتابی بود،چراغ ها و برف پاك كن های خودروهایشان را روشن كردند.
طرحی كه هنوز اجرا نشده، پایان یافت و به گفته یك عضو شورای اسلامی شهر شیراز برای آن هفت میلیارد تومان هزینه شد.
پرسش این است كه آیا تعطیلی یا تعویق طرح ترافیك شیراز بیانگر آن است كه معضلات ترافیكی این كلانشهر نیز پایان یافته است؟
آمار مشخصی از شمار خودروهای فعال و در حال تردد در شیراز نیست ولی برخی منابع تخمین زده اند روزانه 250 هزار تا 350 هزار خودرو در این كلانشهر تردد می كنند و هر روز نزدیك به 400 خودرو به این شمار افزوده می شود.
همچنین گفته می شود 50 هزار خودرو فرسوده در این شهر رفت و آمد می كنند.
به نظر می رسد طرح ترافیك شیراز در آینده نیز باید اجرا شود و اجرای آن بر مبنای درس گرفتن از عملكردهای پیشین باشد.
نتیجه مباحث مردم و كارشناسان این است:پل یا روگذر اگر بدون طرح و برنامه باشد، مشكلات ترافیكی شیراز را حل نمی كند چه بسا افزون تر می كند.
9873 / 1876
گزارشگر:محمدامین افشارپور ** تنظیم و انتشار:غلامرضا مالك زاده
شیراز- ایرنا- پل های روگذررا مردم عادی در شیراز به همین نام می شناسنداما سازندگان این سازه ها به آنها تقاطع های غیرهمسطح می گویند و فراوانی این پل ها را نشانگر قدرت مدیریت شهری و راه حلی برای مشكل ترافیك می دانند این درحالی است كه این كلانشهر طرح ترافیك ندارد.