طرح های انتقال آب میان حوضه ای تا زمان مطالعات مجدد متوقف شود

به گزارش ایرنا نخستین نشست هم اندیشی انتقال آب بین حوضه ای در كشور، پنجشنبه در دانشگاه شهید چمران اهواز و با حضور اساتید صاحبنظر از دانشگاه های استان های اصفهان، چهارمحال و بختیاری، لرستان و خوزستان، جمعی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی، استاندار خوزستان، تعدادی از سازمان های مردم نهاد، و كارشناسان سازمان های جهاد كشاورزی، آب و برق خوزستان و محیط زیست تشكیل شد.
اعضای حاضر امروز بیانیه پایانی این نشست را منتشر كردند.
در این بیانیه آمده است: اعضای حاضر بر این اصل كه همه طرح های انتقال آب بین حوضه ای مستقیما باعث بروز مشكلات و آسیب های اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی و امنیتی در هر دو حوضه مبدا و مقصد می شود، تاكید كردند؛ از سویی با توجه به شرایط تغییر اقلیم در 20 سال گذشته، اعضا خواستار آن شدند كه تا انجام مطالعات مجدد بر اساس شرایط جدید، مطالعه و اجرای همه طرح های انتقال آب متوقف شود.
در ادامه این بیانیه آمده است: از نظر شاخص های كمبود آب، در حال حاضر عمده مناطق كشور در وضعیت تنش آبی قرار دارد، لذا باید سیاست های مدیریت صحیح و دقیق بر منابع آب و بهره وری بیشتر از آب با مدنظر قرار دادن مولفه های توسعه پایدار شامل محیط زیستی، اقتصادی، اجتماعی، امنیتی و نهادی و همچنین شاخص های مرتبط با آن در دستور كار متولیان قرار گیرد.
همچنین، با توجه به این كه مقدار استفاده از منابع آب شیرین قابل استحصال كشور به بیش از 80 درصد رسیده و موجب خسارت بسیاری به محیط زیست كشور شده است، بر این اساس پیشنهاد می-شود، برنامه ریزی منابع آب كشور با هدف قرار دادن مصرف 60 درصد منابع آب شیرین قابل استحصال سالیانه، صورت گیرد.
این بیانیه در ادامه می افزاید: بر اساس آمار بهنگام، پتانسیل منابع تجدیدپذیر حوضه كارون بزرگ و به دنبال آن، آب قابل برنامه ریزی به طور چشمگیری كاهش یافته و به سختی پاسخگوی نیازهای درون حوضه است، بنابراین هرگونه انتقال آب از این حوضه باعث كاهش سهم زیست محیطی رودخانه، خشك شدن بیشتر تالاب ها و گسترش كانون های تولید ریزگرد در خوزستان خواهد شد.
در بخش دیگری از این بیانیه آمده است: نبود شفافیت در مطالعات، برنامه ریزی و تصمیم گیری مربوط به طرح های استحصال و مصارف آب و نیز عدم رعایت دقیق ضوابط بین المللی در مورد طرح های انتقال آب از حوضه كارون بزرگ منجر به برآوردهای غیرواقع بینانه در آورد آبی حوضه شده است. نمونه بارز آن طرح انتقال آب بهشت آباد است كه علیرغم انتقادات و هشدارهای كارشناسان و متخصصان، با تخصیص 580 میلیون متر مكعب و حجم سد بالای یك میلیارد متر مكعب در حال نهایی شدن است. عدم بازنگری در این طرح نتیجه ای جز اتلاف سرمایه ملی و ایجاد چالش های بسیار زیاد محیط زیستی، اقتصادی و اجتماعی، حاصل دیگری نخواهد داشت و بیم آن می رود تجربه تلخ سد گتوند علیا با اجرای طرح مزبور تكرار شود.
در ادامه آمده است: به استناد قانون توسعه و بهینه سازی آب شرب كشور (مصوبه مورخ 24/12/1394 مجلس شورای اسلامی)، وزارت نیرو مكلف است در مناطقی نظیر استان های فلات مركزی كه با مشكل آب شرب مواجه هستند آب آشامیدنی را از سایر مصارف شهری مانند مصارف بهداشتی جداسازی كند. بر این اساس نیاز آب این مناطق از طریق سامانه های اجرا شده قبلی انتقال آب از كارون بزرگ به فلات مركزی قابل تامین است.
در این بیانیه تاكید شده است: نیل به پایداری در مدیریت منابع آب در گرو حل مسائل كم آبی حوضه های آبریز از طریق مدیریت و بهره برداری بهینه از پتانسیل همان حوضه ها است. لذا تاكید می شود اصلاح الگوی مصرف به عنوان تنها راهبرد كاهش تنش های آبی، به جای راهبرد تقاضا محورِ تأمین آب در سیاست گذاری های آب كشور، منطقه و حوضه لحاظ شود.
در این بیانیه همچنین با تاكید بر بررسی و تجدید نظر در طرح های انتقال آب بین حوضه ای، به ویژه از مبداء كارون بزرگ، اعلام كرده است: اصلاح مبانی طرح با توجه به تغییر اقلیم، تاثیر این طرح ها بر مسائل محیط زیستی، اقتصادی، اجتماعی و امنیتی، اصلاح الگوی مصرف و افزایش بهره وری آب در هر دو حوضه مبدا و مقصد، منظور نمودن حقابه تالاب ها و رودخانه ها و مدیریت كیفی آب های سطحی و زیرزمینی، بازنگری در مبانی مطالعاتی شبكه های آبیاری و زهكشی با هدف به حداقل رساندن نیازهای آبی و افزایش كیفیت و كاهش كمیت زهاب ها باید در دستور كار قرار گیرد.
در ادامه پیشنهاد شده است: مطالعات جامعِ مبتنی بر تاثیر تغییر اقلیم بر مسائل آب حوضه كارون بزرگ با محوریت دانشگاه های واقع در حوضه های دز، كارون و زاینده رود انجام پذیرد.
در بخش دیگری آمده است: تهیه و تصویب طرح های مقابله با ریزگردها و تثبیت كانون های تولید ریزگرد با تخصیص منابع آب مورد نیاز در حوضه كارون بزرگ مورد تاكید است. همچنین اصلاح و تكمیل قوانین موجود (نظیر قانون جامع آب) به منظور افزایش بهره وری مصرف آب در بخش های كشاورزی، شهری و صنعتی و توسعه فن آوری های نوین به منظور حصول و نظارت دقیق بر اجرای این قوانین.
در ادامه آمده است: توقف توسعه اراضی آبی كشاورزی در استان های واقع در فلات مركزی ایران كه بر اساس طرح های آتی انتقال آب از حوضه كارون بزرگ درحال انجام است و مدیریت و كنترل برداشت از آب های زیرزمینی در مناطق واقع در حوضه های مبدا و مقصد باید با جدیت ادامه یابد.
در بخش دیگری آمده است: تشكیل پارلمان آب متشكل از ذینفعان حوضه های مبدا و مقصد در سطح كارشناسی به منظور ارتباط و هماهنگی بین استان¬ها و رسیدن به اهداف مشترك با حفظ منافع ملی ضروری است.
در پایان این بیانیه، شركت كنندگان ضمن تشكر از استانداری خوزستان، دانشگاه شهید چمران اهواز و سازمان عمران كارون كه برگزاركنندگان این نشست مهم بودند بر تداوم برگزاری چنین نشست هایی تاكید كرده و خواستار مشاركت بیشتر متولیان امر (وزارتخانه های كشور، نیرو، جهاد كشاورزی، صنایع و معادن و سازمان محیط زیست) در این نشست ها شدند.
نخستین نشست هم اندیشی انتقال آب بین حوضه ای در كشور، پنجشنبه در دانشگاه شهید چمران اهواز و با حضور اساتید صاحبنظر از دانشگاه های استان های اصفهان، چهارمحال و بختیاری، لرستان و خوزستان برگزار شد.
در این نشست علمی هفت نفر از اساتید دانشگاه ها نتایج پژوهش های خود را در موضوعات مرتبط با انتقال آب بین حوضه ای ارائه كرده و به پرسش های حضار پاسخ گفتند.
پس از آن اعضای اصلی حاضر، در سه نشست تخصصی موازی و جداگانه با موضوعات مسائل مرتبط با رودخانه كارون بزرگ، مسائل و مشكلات و راه حل های استان های واقع در فلات مركزی و مشكلات مربوط به انتقال آب بین حوضه ای، به تبادل نظر و بحث كارشناسی پرداختند. در نهایت در جلسه ای با حضور همه اعضای این نشست، بیانیه پایانی صادر شد.
7151/6125 خبرنگار: نادره وائلی زاده *** انتشار:سیدبهادر حسینی