به گزارش ايرنا يادمان هاي اصلي خوزستان شامل يادمان شلمچه، چذابه، فكه، فتح المبين و دهلاويه است كه كاروان هاي راهيان نور، گردشگران خارجي، كاروان هاي دانشجويي و دانش آموزي در طول سال از آن ها ديدن مي كنند.
*يادمان شلمچه
يكي از شاخص ترين و خاطره انگيزترين يادمان هاي استان خوزستان يادمان شلمچه است كه در حال حاضر در آن شاهد حضور گسترده كاروان هاي راهيان نور در سنين مختلف هستيم.
منطقه مرزي شلمچه در منتهي اليه غرب خرمشهر واقع شده و نزديكترين نقطه مرزي به استان بصره به شمار مي رود.شلمچه يكي از محورهاي هجوم دشمن در21 شهريور ماه سال 1359 به خرمشهر بود.
در عمليات بيت المقدس اگرچه خرمشهر آزاد شد اما با توجه به اهميت نظامي شلمچه، دشمن به سختي از آن دفاع كرد و آن را در اشغال خود نگه داشت و پس از آن، موانع، استحكامات و رده هاي دفاعي متعددي در اين منطقه ايجاد كرد.
رزمندگان اسلام با اجراي عمليات كربلاي پنج در دي ماه 1365، اين مواضع را در هم شكسته و شلمچه را آزاد كردند كه به پاس رشادت و شهادت رزمندگان اسلام بناي يادبودي در اين منطقه نصب شده است.
*يادمان طلائيه
يادمان طلائيه در 45 كيلومتري جاده اهواز- خرمشهر قرار گرفته است و يكي از محورهاي مهم عملياتي خيبر و بدر به شمار مي رود.
پس از دوران دفاع مقدس مقري براي جستجوي پيكرمطهر شهدا در اين منطقه داير شد.
*يادمان دهلاويه
روستايي در غرب سوسنگرد كه در جريان هجوم دشمن پس از 10 روز دفاع سرسختانه در تاريخ 24 مهرماه سال 1359 توسط رژيم بعث اشغال شد.
در طي سلسله عمليات رزمندگان، ستاد جنگ هاي نامنظم به فرماندهي شهيد مصطفي چمران تلاش هايي براي آزادي مناطق اشغال شده انجام شد و سرانجام در روز 24 شهريورماه سال 1360 در عملياتي به نام آيت الله مدني (اولين شهيد محراب در تبريز) دهلاويه آزاد شد.
در نزديكي اين روستا يادماني واقع شده كه محل شهادت دكتر چمران به همراه تني چند از همرزمانش است.
*يادمان هويزه
شهر هويزه در 10 كيلومتري جنوب غربي دشت آزادگان واقع شده و دشمن در آغاز جنگ با اشغال شمال و شرق هويزه، عملا آن را محاصره كرد.
در عمليات هويزه در تاريخ 15 دي ماه سال 1359 رزمندگان از اين منطقه نفوذ كردند و به محل استقرار دشمن در جنوب كرخه هجوم بردند و 800 نيروي عراقي را اسير كردند كه اين تعداد تا آن روز جنگ، بي سابقه بود.
با شروع پاتك هاي دشمن، نيروهاي خط مقدم عمليات كه گروهي از پاسداران هويزه، حميديه و اهواز و گروهي از دانشجويان پيرو خط امام(ره) بودند در محاصره قرار گرفتند و تعدادي از آن ها از جمله سيد حسين علم الهدي فرمانده سپاه هويزه به شهادت رسيدند.
در طي عمليات بيت المقدس در ارديبهشت 1361 منطقه هويزه با رمز يا علي بن ابي طالب عليه السلام آزاد شد و پيكر اين شهدا در مكاني كه امروز به عنوان يادمان شهداي هويزه ميزبان زائران است، كشف شد.
**يادمان شهداي هور
يادمان شهداي هور كه در منطقه صفر مرزي قرار دارد و تردد به آن دشوار است، معمولا تنها در ايام تعطيلات نوروزي براي زائران كاروان هاي راهيان نور فعال است.
يادمان شهداي هور از جمله يادمان هاي فصلي و بخشي از حريم قرارگاه نصرت است كه به ياد شهداي هور مربوط به عمليات مختلف آبي و خاكي نظير عمليات خيبر و بدرنامگذاري شده است.
شهيد علي هاشمي يكي از شهداي شاخص و صاحب نام عمليات جنگي هشت سال دفاع مقدس در منطقه هور به شمار مي رود.
كاروان هاي راهيان نور اگرچه در طول سال براي زيارت به يادمان هاي خوزستان سفر مي كنند اما حضور آن ها در روزهاي پاياني سال و بخصوص ايام نوروز در يادمان هاي خوزستان پررنگ تر است.
يادمان فتح المبين
در شمال غربي شوش و در غرب رودخانه كرخه دشت فتح المبين قرار دارد كه يادآور حماسه و عمليات پيروزمندانه فتح المبين و شهداي والا مقام اين منطقه است.
اين عمليات در تاريخ دوم فروردين 1361 با رمز يا زهرا (س) و فرماندهي مشترك ارتش و سپاه در اين منطقه انجام شد.
در اين يادمان كه در هشت كيلومتري شهر شوش واقع شده هشت شهيد گمنام به خاك سپرده شده اند. دشمن بعثي در روزهاي نخستين جنگ تا پشت رودخانه كرخه پيشروي كرد و بر شهر شوش و جاده انديمشك - اهواز مسلط شد.
رزمندگان اسلام در اين جبهه يك خط دفاعي شكل داده و عمليات امام مهدي (عج) را در روزهاي پاياني سال 1360 طرح ريزي و با فرماندهي شهيد مجيد بقايي به اجرا در آورند.
اين رزمندگان كه قصد رخنه به سنگرهاي دشمن در منطقه را داشتند در اين شيارها با سنگرهاي كمين دشمن درگير شده و تعداد زيادي از آن ها در اين شيارها به شهادت رسيدند.
*سايت هاي چهار و پنج رادار
سايت هاي چهار و پنج رادار در 18 كيلومتري غرب شوش قرار دارد كه به تصرف دشمن بعثي درآمد. صداميان براي حملات موشكي و توپخانه به شهرهاي شمال خوزستان از اين سايت ها استفاده مي كرد.
رزمندگان اسلام براي آزاد سازي اين سايت ها در عمليات فتح المبين نبرد جانانه اي انجام داده و مقاومت سرسختانه عراق را درهم شكستند.
پس از اين عمليات تعدادي از فرماندهان ارشد عراق كه در اين منطقه عقب نشيني كرده بودند به دستور صدام اعدام يا زنداني شدند.
*يادمان فكه
اين منطقه در شمال غرب خوزستان قرار گرفته كه از شمال به منطقه چنانه، از غرب به خط مرزي و از جنوب به تنگه چذابه و بستان محدود مي شود.
منطقه فكه سرزمين شن هاي روان است و دشمن پس از اشغال اين منطقه در آن 16 رده موانع در مقابل رزمندگان اسلام ايجاد كرده بود.
درعمليات والفجر مقدماتي رزمندگان پس از نبردي سخت در محاصره دشمن افتاده و عده اي نيز مجبور به عقب نشيني شدند.
اين منطقه مزين به خون شهداي عمليات هاي والفجر مقدماتي، والفجر يك و سرداران شهيدي نظير حسن باقري، مجيد بقايي و سيد مرتضي آويني است.
*تنگه چذابه
تنگه مهم چذابه در شمال غربي شهرستان دشت آزادگان و در مسير جاده اي كه از مرز به طرف بستان كشيده شده بين تپه هاي رملي و هورالهويزه قرار دارد.
دو جاده نظامي در دو سوي آن قرار دارد كه جاده خاك ايران چذابه را به فكه متصل مي كند و جاده ديگري نيزبه شهر العماره عراق متصل مي شود.
دهانه اين تنگه 1.5 كيلومتر بوده و به همين جهت از جنبه نظامي داراي اهميت بالا و استراتژيكي بوده است.
تنگه چذابه يكي از پنج معبر اصلي هجوم ارتش عراق در ابتداي جنگ به خوزستان بود كه در عمليات طريق القدس با رمز مقدس يا حسين بن علي عليه السلام در آذر ماه 1361 آزاد شد.
*اروندكنار
اروندكنار يكي از بخش هاي شبه جزيره آبادان است كه در 48 كيلومتري جنوب شرق اين شهرستان واقع شده است.
در اين منطقه يكي از موفق ترين و بزرگترين نبردهاي دوران دفاع مقدس انجام شد؛ درعمليات والفجر هشت غواصان خط شكن شبانه از اروندرود گذشته، خط دشمن را شكسته و موفق به آزاد سازي منطقه فاو شدند. اين عمليات ضربه مهلكي بر ارتش بعث عراق وارد كرد.
*پاسگاه زيد
وقتي در جاده اهواز خرمشهر از ايستگاه حسينيه به سمت غرب (جاده شهيد كاظمي) برويم پس از طي مسافتي به مزار تعدادي از شهداي گمنام عمليات رمضان مي رسيم كه پاسگاه زيد نام دارد.
منطقه زيد و ايستگاه حسينيه از محورهاي مهم هجوم دشمن به خوزستان بود كه عراق از اين طريق به جاده اهواز- خرمشهر دست يافت. اين منطقه يكي از محورهاي مهم عمليات هاي بزرگي مانند بيت المقدس و كربلاي چهار و كربلاي پنج بوده است.
*پادگان دو كوهه
اين پادگان در فاصله هفت كيلومتري شمال شهر انديمشك و 160 كيلومتري شهر اهواز قرار دارد. دوكوهه در دوران دفاع مقدس در منطقه جنوب به عنوان مهمترين پايگاه آماده سازي رزمندگان اسلام به شمار مي رفت.
دو كوهه، عقبه عمليات فتح المبين بود و در طول دوران دفاع مقدس ميزبان نيروهايي از لشكرهاي متفاوت و به خصوص لشكر حضرت رسول(ص) از تهران بود.
اين مكان محل استقرار سرداران شهيدي نظير احمد متوسليان، ابراهيم همت، رضا چراغي، عباس كريمي، محسن وزوايي، سعيد مهتدي و سعيد سليماني بوده است.
*پادگان گلف يا پايگاه منتظران شهادت
ستاد عمليات جنوب يا پايگاه منتظران شهادت در اهواز، در دوران دفاع مقدس به عنوان مركز فرماندهي جنگ، محورهاي عملياتي خوزستان را اداره مي كرد.
اين ستاد در سال 1359 فعال شد؛ تشكيل اتاق جنگ و فعال شدن اطلاعات و عمليات، اعزام نيرو تشكيل واحدهاي جنگ و حضور مسئولين نظام از مشخصات اصلي پادگان منتظران شهادت (گلف) بوده است.
گلف تا پايان جنگ به عنوان پايگاه فرماندهي و هدايت جنگ مورد استفاده قرار مي گرفت.
*مسجد جامع خرمشهر
مسجد جامع خرمشهر كه سمبل مقاومت خرمشهر شناخته مي شود در طول 24 روز مقاومت، مركز فرماندهي و ستاد نيروهاي مردمي بود و همه هماهنگي ها از جمله تبادل اخبار، تجهيز، تسليح و آموزش رزمندگان، مداواي اورژانسي مجروحين و نگهداري موقت شهدا، همگي در مسجد جامع صورت مي پذيرفت.
درعين حال ساير مساجد و حسينيه هاي شهر نيز پايگاه هاي فرعي بودند كه از مسجد جامع هدايت مي شدند.
اين مسجد با وجود آنكه از آغاز جنگ در زير آتش موثر دشمن قرار داشت و از 24 فروردين ماه سال 1359 چندين بار در آستانه سقوط قرار گرفت اما تا آخرين روز، مقاوم باقي ماند و حتي پس از سقوط پل خرمشهر كه تنها راه ارتباطي به خرمشهر بود پناهگاه نيروهايي بود كه هنوز در شهر باقي مانده بودند.
*خرمشهر
اين شهر مهم استراتژيك مرزي 6 هزارو 500 كيلومتر مربع مساحت دارد و از شمال به اهواز، از شرق به بندر ماهشهر، از جنوب به آبادان و از غرب به مرز ايران و عراق محدود است و در زمان وقوع انقلاب اسلامي در سال 1357 حدود 220 هزار نفر جمعيت داشت.
خرمشهر در طول تاريخ خود چهار بار اشغال شد كه دو بار آن با اتكا به بيگانگان و يا در برابر واگذاري بخشي از سرزمين ايران به وطن بازگشت اما در آخرين بار، بدون پشتيباني بيگانگان و بدون واگذاري حتي يك وجب از خاك كشور به ميهن بازگشت.
خرمشهر از بعد از ظهر روز 21 شهريور ماه سال 1359 زير آتش سنگين ارتش عراق قرار گرفت و يگان هاي دشمن در اين منطقه تهاجم خود را از سه محور آغاز كردند.
از جنوب ايستگاه حسينيه براي بستن جاده اهواز- خرمشهر و از سمت شمال و غرب خرمشهر براي دستيابي به دروازه شهر موسوم به پليس راه دشمن با اجراي آتش سنگين و هجوم قواي رزهي به سمت خرمشهر و محاصره آن طرح ريزي كرده بود كه هماهنگ با برنامه اشغال سه روزه استان خوزستان، خرمشهر را نيز به اشغال درآورد ولي با مقاومت حماسي مدافعان خرمشهر نه تنها دشمن در اشغال خوزستان ناكام ماند بلكه با تحمل خسارات و تلفات بسيار، بعد از 24 روز جنگ و گريز تنها توانست بخش غربي خرمشهر را تصرف كند.
براي آزادسازي منطقه وسيع جنوب غربي اهواز، عمليات بيت المقدس از تاريخ دهم اسفند سال 1361 آغاز شد كه در نهايت در مرحله چهارم عمليات و در تاريخ روز دوم ارديبهشت ماه سال 1361 خرمشهر آزاد شد.
*دزفول ( بلد الصواريخ )
اين شهر در دوران دفاع مقدس 169 مرتبه مورد حمله موشكي قرار گرفت و در ميان كشورهاي حوزه خليج فارس به بلد الصواريخ يعني شهر موشك ها مشهور شد.
اين شهر پس از جنگ به پاس مقاومت هايشان، به عنوان شهر نمونه انتخاب شد.
*پايگاه چهارم شكاري (پايگاه وحدتي)
اين پايگاه با انجام يك هزار و 515 سورتي پرواز برون مرزي در زمان دفاع مقدس و تقديم 45 شهيد ، جانباز و آزاده خلبان و بيش از 534 شهيد ، جانباز و آزاده غيرخلبان در دوران پرافتخار دفاع مقدس درخشيده است.
پايگاه وحدتي شاهد حضور مردان بزرگي چون شهيدان عباس بابايي و حسين لشگري كه از افتخارات نيروي هوايي ارتش جمهوري اسلامي ايران محسوب مي شوند، بوده است.
*شهداي شيميايي بهبهان
يامان شهداي شيميايي واقع در جاده شهيد صفوي كيلومتر 10جاده خرمشهر- اهواز است و درروز19دي ماه سال 1365در عمليات كربلاي پنج گردان فجر بهبهان كه اماده وارد عمل شدن بود دراين جاده مورد بمباران شيميايي قرار گرفت و بيش از 90نفر از رزمندگان اين گردان به شهادت رسيدند.
/6002/7152
اهواز-ايرنا- يادمان هاي دوران دفاع مقدس و مناطق عملياتي خوزستان هرساله به ويژه در ايام پاياني سال و نوروز پذيراي كاروان هاي راهيان نور و اقشار مختلف مردم است كه نقاط مختلف كشور به اين استان مي آيند.