بازار 30 میلیارد دلاری در انتظار كالاهای ایرانی است

محمود واعظی به‌عنوان رئیس هیأت اقتصادی-سیاسی در دیدار و گفت‌و‌گو با مقامات عالی‌رتبه تركیه، از جمله «رخسار پكجان» وزیر تجارت و «آل بایراك» وزیر دارایی این كشور از تلاش برای سرعت‌بخشی در جهت دست‌یابی به سطح مورد انتظار مناسبات و تبادلات تجاری و اقتصادی بین دو كشور، خبر داد.

در این دیدارها، طرف ترك از ایران به‌عنوان شریك راهبردی یاد كرد و واعظی نیز از عدم وجود هرگونه مانع در مسیر گسترش روابط تجاری و اقتصادی ایران و تركیه خبر داد. نتیجه نهایی این دیدارها، ترسیم چشم‌انداز 30 میلیارد دلاری برای تجارت خارجی دو كشور بود. اما تولیدكنندگان و صادركنندگان ایرانی چگونه می‌توانند قدم در این مسیر بگذارند؟ شناخت بازار تركیه می‌تواند فرصت‌های پیش ‌روی تولیدكنندگان ایرانی را روشن كند.

**سالی كه ترك‌ها كالای ایرانی خریدند

در سال 2017، ارزش كل واردات ایران از تركیه حدود 3 میلیارد و 260 میلیون دلار بوده كه به معنای جایگاه یازدهم ایران در بین واردكنندگان كالاهای ترك است. البته می‌توان گفت در این سال، برنده تجارت خارجی بین این دو كشور، ایران بود كه توانست با صادراتی به ارزش بیش از 7 میلیارد و 492 میلیون دلار رتبه هشتم را در بین كشورهای صادركننده كالا به بازار تركیه به دست آورد.

**روابط تجاری ایران و تركیه زیر ذره‌بین

بر اساس آمارهای مقدماتی گمرك كه جزئیات تجارت خارجی سال جاری را تا پایان آبان ماه بررسی كرده است، تركیه به‌عنوان یكی از طرف‌های اصلی تجاری كشورمان، در هر دو بخش صادرات و واردات، جایگاه ششم را به خود اختصاص داده، به‌طوری كه در این هشت ماه، حدود 5.31 درصد از بازار كالاهای وارد شده به ایران به ارزش یك میلیارد و 567 میلیون دلار در اختیار تركیه بوده كه نسبت به مدت مشابه سال قبل، 26.13 درصد كاهش یافته است.

این در حالی است كه در هشت ماه نخست سال جاری، تجارت خارجی ایران و تركیه به نفع طرف ترك بوده به‌طوری كه تنها 3.05 درصد از صادرات ایران به ارزشی كمتر از یك میلیارد دلار به در بازارهای تركیه عرضه شده‌ كه نسبت به مدت مشابه سال قبل، 32.92 درصد كاهش داشته است. در این بازه زمانی بیشترین ارزش صادراتی مربوط به پلیمرهای اتیلن با ارزشی بیش از 134 میلیون دلار بوده و پس از آن دو فلز روی و آلومینیوم قرار دارد.

درآمدهای ارزی ناشی از صادرات به تركیه از اردیبهشت رو به كاهش بوده، به طوری كه از حدود 164 میلیون دلار در این ماه، به 63 میلیون دلار در شهریور رسیده و پس از آن، مجدداً روند صعودی خود را آغاز كرده، به طوری كه در آبان نسبت به اردیبهشت حدود 2.5 برابر شده است و به بیش از 164 میلیون دلار رسیده است.

البته سبد صادراتی تركیه به مقصد ایران از تنوع بیشتری برخوردار است، به طوری كه در پنج محصول اصلی وارد شده از تركیه به ایران نیز می‌توان این تنوع را مشاهده كرد: موز، قطعات خودرو، تخته فیبر، خمیر چوب و در نهایت توتون و تنباكو به ترتیب پنج كالای عمده وارداتی از تركیه هستند كه در مجموع حدود 33 درصد از كل واردات ایران از تركیه را به خود اختصاص داده‌اند.

در هشت ماه نخست سال جاری، بیشترین میزان واردات از تركیه در اردیبهشت و بیش از 240 میلیون دلار بوده كه پس از آن، افت 28 درصدی در خرداد را تجربه كرده كه بیشترین افت واردات از تركیه در این بازه زمانی بوده است.

**حركت در مسیری تازه

مذاكرات تجاری-اقتصادی ایران و تركیه در صورتی كه با شناخت كافی از بازار تركیه همراه باشد، می‌تواند زمینه دستیابی به فرصت‌های مناسبی جهت عرضه بین‌المللی محصولات ایرانی فراهم كرده و همچنین به كسب درآمدهای ارزی برای كشور بینجامد. اینجاست كه اهمیت پژوهش‌های تحقیقات بازار بین‌المللی برای گسترش بازارهای موجود یا ایجاد بازارهای جدید مشخص می‌شود.

شناخت تقاضای بازار هدف یكی از نتایج این نوع تحقیقات است. به‌عنوان مثال، بررسی‌های آماری نشان می‌دهند یكی از محصولات با تقاضای بالا در تركیه، پلی‌پروپیلن به اشكال ابتدایی است كه هم‌اكنون نیز بیشترین ارزش صادرات ایران به تركیه را تشكیل می‌دهد.

با این حال، تنوع‌بخشی به محصولات صادراتی می‌تواند راه دیگری برای استفاده از فضای ایجاد شده باشد. به‌عنوان مثال، بررسی بازار تركیه نشان می‌دهد این كشور در سال میلادی گذشته دومین واردكننده «محصولات نیمه‌تمام از آهن یا فولادهای غیرممزوج» با ارزشی بیش از 204 میلیون دلار بوده است. این در حالی است كه ایران با وجود اینكه پنجمین تأمین‌كننده بزرگ این كالا در سطح جهان است، تنها سهمی 2.3 درصدی از این بازار در كشور همسایه خود داشته است.

گزارش از مریم‌السادات علم‌الهدی

**اداره كل اخبار چندرسانه‌ای**ایرناپلاس**