دانش‌بنیان‌ها و استفاده از فناوری روز امروزه بعنوان یکی از مولفه‌های اصلی توسعه پایدار در جوامع مطرح بوده و به گفته سورنا ستاری معاون علمی و فناوری رییس جمهوری دانش‌بنیان‌ها جایگاه خود را در اقتصاد کشور تثبیت کرده و جوانان خلاق کشور به سرعت در حال رشد و ترقی در حوزه‌های فناوری هستند.
ستاری با اشاره به نقش دانش‌بنیان‌ها در تولید فرآورده‌های مختلف تولیدی گفت: خام‌فروشی برای اقتصاد مضر بوده و باعث ارزش افزوده نمی‌شود اما شرکت‌های دانش‌بنیان می‌توانند در این زمینه بسیار تاثیرگذار و موفق عمل کنند.
معاون علمی و فناوری رییس‌جمهوری گفت:پرداختن به پژوهش بدون سرمایه‌گذاری بخش خصوصی ابتر بوده و هیچ نتیجه مفیدی از آن برای کشور به دست نمی‌آید و دانش بنیان ها این خصوصیت را دارا می باشند.
وی یادآوری کرد: شرکتی دانش‌بنیان است که در خدمت صنایع با دانش و فناوری بومی باشد و اگر صنعت فاقد این خصوصیات باشد در واقع به منزله یک کارخانه وارداتی است که در بسیاری از امور به کارشناسان و متخصصان و فناوری کشورهای بیگانه محتاج است.
ستاری با تاکید به گسترش دانش بنیان‌ها در کشور گفت: شیوع بیماری کرونا در چند ماه گذشته نشان داد که باید به سوی صنایع و کسب و کارهای بومی با تکیه به دانش بنیان‌ها برویم زیرا که در همین مدت کوتاه بعد از کرونا کارها و اقدام‌های مفیدی در کشور برنامه‌ریزی و انجام شده است.
حجم رو به رشد تولید و فروش دانش بنیان‌ها و ضرورت ورود و پیشرفت در این حوزه
فعالیت شرکت‌های دانش‌بنیان در جهان از جمله در ایران هر روز گسترش می‌یابد و بر اساس اعلام مسوولان در سال گذشته فروش آنها چیزی حدود ۱۲۰ هزار میلیارد تومان در حوزه‌های مهم، سودآور و تاثیرگذاری مانند زیستی، غذایی ، ماشین سازی ،پزشکی ، آی‌تی بوده است و پیش‌بینی معاون رییس جمهوری از افزایش این رقم به ۱۵۰ هزار میلیارد تومان در سال جاری است.
بر اساس اعلام مسوولان هم‌اکنون پنج هزار شرکت دانش‌بنیان در کشور فعال است اما تعداد آنها به سرعت در حال افزایش بوده و در آینده به یکی از پایه‌های اصلی اقتصاد کشور تبدیل خواهند شد.
در این میان در استان اردبیل ۳۸۰ واحد فناور و شرکت وابسته به پارک‌های علم و فناوری فعال شده‌اند که هر چند در مقایسه با دیگر مناطق کشور رقمی مهم و در خور توجهی نیست اما مسوولان و جوانان با استعداد این منطقه حرکت سریعی را برای جبران این کمبود شروع کرده‌اند و در صورت توجه و حمایت کافی می‌توانند این عقب ماندگی را جبران کنند.
معاون علمی و فناوری رییس‌جمهوری در سفر اخیر خود به استان اردبیل با بیان اینکه این استان در زمینه تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان از دیگر استان‌های کشور عقب است، افزود: با این وجود رشد این شرکت‌ها در چند سال اخیر سریع بوده و بزودی این استان می‌تواند در جمع ۱۰ تا ۱۵ استان قوی در این حوزه قرار گیرد.
ستاری اضافه‌کرد: این استان با توجه به استعدادهای غنی طبیعی و انسانی خود زمینه بالندگی در حوزه فناوری را دارد و حمایت‌های مسوولان نیز می‌تواند در این مسیر موثر باشد.
موانع پیش‌روی توسعه دانش‌بنیان‌ها در استان اردبیل
شرکت‌ها و موسسه های دانش‌بنیان بیش از هر چیز به مبنایی علمی و فناوری وابسته است، فعالان این حوزه از اقتصاد معمولا افرادی جوان با ایده‌های خلاق اما در زمینه‌های مالی ضعیف هستند، بسیاری از ایده‌های بزرگ جوانان خلاق در حوزه دانش‌بنیان بواسطه موانع پیش رو از جمله نبود امکانات مالی امکان عملیاتی نگرفته و در اذهان خلاق استعدادهای انسانی محو می‌شوند.
مشکلات مالی مهمترین مانع در توسعه و رشد واحدها و موسسه های دانش بنیان در استان اربیل است، روند ثبت شرکت و وجود بوروکراسی اداری ، بی‌اعتمادی به محصولات دانش بنیان داخلی ، استفاده دستگاه های دولتی از محصولات خارجی، تاخیر در تامین مالی قراردادهای بسته شده با دولت و ناتوانی در بازاریابی و تجارت محصولات توسط شرکت های دانش‌بنیان از دیگر مشکلات فراروی شرکت‌های دانش بنیان در این استان است.
یعقوب واثقی نایب رئیس هیات مدیره و مدیرعامل شرکت جامع نوآوران مدرن صنعت آران در این باره گفت: یکی از مشکلات و دغدغه اصلی شرکت‌های فناور در پارک‌ها و مراکز رشد استان نبود زیرساخت‌های بنیانی برای توسعه است که شرکت‌ها را در مسیر جهش فناوری به مراتب با مسیرهای بلند و پرفراز ونشیب مواجه می‌سازد.
وی افزود: مانع دیگر برای توسعه یافتگی شرکت‌های فناور و دانش‌بنیان نبود کارگزاری‌های ثابت رسمی در استان می‌باشد که می‌توان از افراد توانمند وبالقوه علمی و فنی بومی دراین استان جهت تسریع اینگونه موانع و مشکلات اقدام و استفاده کرد.
واثقی با بیان اینکه زیرساخت‌های لازم درقالب زیست بوم فناوری باید در استان عملیاتی شود بیان کرد: با توجه به هم مرز بودن اردبیل با جمهوری آذربایجان و امکان دسترسی به بازار خارجی فعالیت‌ها در این حوزه باید وارد مرحله تجاری سازی شود.
به گفته کارشناسان ، برای ایجاد و موفقیت یک ایده دانش بنیان و تبدیل آن به واحد و شرکتی فناور و موفق می‌بایست اقدامات مهمی همچون نیازسنجی، ایده پردازی، تحقیق و توسعه، طراحی مهندسی، نمونه‌سازی، طراحی صنعتی، استانداردسازی، تدوین دانش فنی، ثبت مالکیت فکری، تجاری سازی، انتقال فناوری، فروش و پشتیبانی بعدی برای تحقق محصولات فناوری در عرصه تولید صنعتی و همچنین عرضه سایر خدمات تخصصی انجام گیرد و این امر نیازمند حمایت ویژه از سوی مسوولان و ورود جدی بخش خصوصی می‌باشد.
معاون علمی و فناوری رییس‌جمهوری در این زمینه گفت: پرداختن به پژوهش و دانش‌بنیان‌ها بدون سرمایه‌گذاری بخش خصوصی ابتر بوده و هیچ نتیجه مفیدی از آن برای کشور به دست نمی‌آید.
ستاری تاکید کرد: پژوهش‌های فناورانه بدون سرمایه‌گذاری بخش خصوصی به منزله کارخانه دولتی است که هیچ محصول مفیدی را تولید نمی‌کند، پول دولت‌ها در تمام دنیا به خاطر ماهیتی که دارد نمی‌تواند در خدمت تولید انواع کالا برای تامین نیازهای کشور باشد و ماده اولیه فقط به واسطه پژوهش و دانش به یک کالای مفید تبدیل می‌شود.
حسین پیرموذن رئیس اتاق بازرگانی، صنایع و معادن اردبیل نیز گفت: انتظار است که تسهیلات ارزان قیمت از سوی بانک‌ها به شرکت‌های دانش‌بنیان پرداخت شود.
وی با بیان اینکه در استان اردبیل با وجود جوانان خوش‌فکر و واحدهای پویا و مستعد چندان مشوق‌های لازم ارائه نمی‌شود، بیان کرد: شتابدهندهها می‌توانند نقش بسزایی در مدیریت شرکت‌های دانش‌بنیان ایفا کنند ولی این امر زمانی محقق می‌شود که تسهیلات ارزان قیمت پرداخت و حمایت‌های مناسب از این شتابدهندهها انجام گیرد.
او اضافه کرد: بخش خصوصی در راستای حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان تفاهم نامه همکاری با پارک علم و فناوری استان منعقد کرده که نمونه بارز این حمایت صادرات محصولات شرکت‌ها به استان‌های همجوار و حتی خارج از کشور بوده است.
اقدامات دولت در توسعه حوزه فناوری و دانش‌بنیان در استان اردبیل
تا روی کارآمدن دولت تدبیر و امید عملا اقدام خاصی در زمینه دانش‌بنیان‌ها در استان انجام نگرفته بود و پارک علم و فناوری استان تشکیل نشده و فاقد هر گونه امکانات در استان بود.
در دولت تدبیر و امید بویژه دولت دوازدهم اقدامات اساسی در این زمینه شروع شد و با ایجاد پارک علم و فناوری گام‌های ابتدایی برای فعال‌تر شدن استان در حوزه فناوری و دانش بنیان برداشته شده و در عرض سال‌های اخیر این گام‌ها سرعت زیادی به خود گرفته و مایه امیدواری شده است.
داود شایقی رییس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان اردبیل گفت: شرکت‌های دانش‌بنیان این استان که با محوریت پارک علم و فناوری فعالیت می‌کنند، در اولویت حمایت تسهیلات مالی قرار دارند.
وی با بیان اینکه ۳۱ شرکت دانش‌بنیان در استان در رشته‌های مختلف فعالیت می‌کنند، افزود: تلاش می‌شود با راه‌اندازی صندوق پژوهش و فناوری از این مجموعه‌های اشتغالزا و کارآفرین حمایت جدی شود.
شایقی بیان‌کرد: جوانان خلاق و نوآور استان در این مجموعه گردهم آمدند تا در قالب شرکت‌های دانش‌بنیان، هسته‌ها و واحدهای فناور به چرخه تولید استان کمک کنند و در ماههای اخیر و با شیوع کرونا تولید فناورانه خوبی داشته و ابتکارات و ابداعات نوینی را به بازار عرضه کرده اند.
به گفته وی ، سامانه تشخیص بیماری کرونا، تب‌سنج لیزری و همچنین چندین واحد تجاری‌سازی شده در شهرک‌های صنعتی استان نظیر تولید ماسک N۹۵ و جراحی، شیلد محافظ صورت و لباس محافظ پرستاران و پزشکان به همراه واحد تولیدی پاوربانک از جمله فناورهای جدید استان است که از طریق صندوق به این واحدها منابع و تسهیلات مورد نیاز پرداخت خواهد شد.
شایقی با بیان رفع کمبود فضا در پارک علم و فناوری در استان اردبیل گفت: منابع لازم برای احداث ساختمان پارک در پنج هکتار تامین شده و از طریق اداره کل راه و شهرسازی هم زمین ۱۰۰ هکتاری برای احداث شهرک فناوری استان اختصاص می‌یابد تا در یک افق پنج ساله این مجموعه احداث و در اختیار فناوران و نوآوران استان قرار گیرد.
محمد اهلی مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی استان اردبیل نیز گفت: واحدهای صنعتی که موفق به اخذ و ثبت نشان دانش‌بنیان شوند، توسط این شرکت مورد حمایت مشاوره‌ای ، یارانه‌ای و مالی قرار می‌گیرند.
وی افزود: شرکت شهرک‌های صنعتی به عنوان یک سازمان توسعه‌ای و بر اساس وظایف ذاتی خود، حمایت‌های متنوع و گوناگونی از صنایع کوچک و متوسط دارد که حمایت از خدمات مشاوره‌ای برای دانش‌بنیان شدن واحدهای صنعتی از جمله این حمایت‌ها بوده و شرکت‌هایی که موفق به ثبت نشان دانش‌بنیانی از مراکز ذیصلاح شوند، توسط این شرکت مورد حمایت قرار می‌گیرند.
وی با بیان اینکه در سالیان اخیر توجه ویژه‌ای به شرکت های دانش‌بنیان در کشور شده، اظهارداشت: شرکت‌های دانش‌بنیان با توجه به تولید محصولات با ارزش افزوده بیشتر می‌توانند علاوه بر تامین نیاز داخلی، بر افزایش صادرات و ارزآوری کشور بیافزایند که نمونه بارز آن تولید محصولات اخیر مرتبط با مبارزه با ویروس کرونا در استان بوده که برخی از این محصولات برای اولین بار توسط شرکت‌های دانش‌بنیان طراحی و تولید شد.
اهلی از جمله تولید این محصولات را طراحی و ساخت دستگاه تولیدکننده ماسک n۹۵ ، ماسک n۹۵ و انواع دستگاه‌های ضدعفونی کننده برشمرد که این محصولات علاوه بر تامین نیاز داخلی به سایر استان‌ها نیز صادر شد.
سورنا ستاری معاون رییس جمهوری نیز در سفر اخیر خود به اردبیل گفت: دولت به واسطه ایجاد زیرساخت‌ها و نیز تمهیداتی مانند معافیت‌های مالیاتی، گمرکی و نیز دادن وام‌های کم‌بهره از پژوهش و شرکت‌های دانش بنیان پشتیبانی و بخش خصوصی را به سرمایه‌گذاری در این زمینه تشویق می‌کند.
اکبر بهنامجو استاندار اردبیل نیز گفت: در استان افراد فرهیخته و نخبه و نیز فضا و بستر مناسب برای فعالیت بخش خصوصی و شرکت‌های دانش‌بنیان فراهم می‌باشد و دانشگاه‌های این استان نیز برای این منظور کمک‌های شایانی ارائه می‌دهند.
بهنامجو با بیان اینکه حوزه صنعت استان اردبیل از بخش‌هایی است که همکاری‌های خوبی را با دولت در رونق تولید و رفع مشکلات اقتصادی و رفاهی مردم دارد، بیان‌کرد: بعضی از صاحبان صنایع و تولیدکنندگان استان اردبیل در پی شیوع بیماری کرونا با تغییر خط تولید واحد خود به تولید اقلام مورد نیاز برای مقابله با این بیماری پرداخته‌اند.
اکبر بهنامجو استاندار اردبیل از اختصاص۰ ۱۵ میلیارد ریال اعتبار برای راه‌اندازی مجتمع پنج هزار متری مراکز نوآوری این استان خبر داد و بر تسهیل و تسریع صدور مجوز برای متقاضیان شرکت‌های دانش‌بنیان و راه‌اندازی مجتمع مراکز نوآوری و کارخانه نوآوری استان تاکید کرد.
بهنامجو گفت: تفاهم‌نامه ایجاد و راه‌اندازی کارخانه نوآوری بین معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری، استانداری و پارک علم و فناوری اردبیل امضا شده و دانشگاه آزاد اسلامی هم آماده سرمایه‌گذاری در این زمینه است.
استاندار اردبیل افزود: این کارخانه با هدف توسعه فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان در استان تاسیس و از طریق ایجاد زنجیره کامل اکوسیستم فناوری مشتمل بر شتاب دهنده‌ها، استارتاپ‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان فعال در حوزه‌های مختلف گردشگری، کشاورزی، تولید بذر، فناوری ساختمان و گیاهان دارویی و فراوری چرم در محل کارخانه چرم مغان به فعالیت می‌پردازد.
بهنامجو بیان‌کرد: راه‌اندازی کارخانه نوآوری در استان اردبیل به عنوان یک کار خلاقانه زمینه فعالیت نخبگان، محققان، اساتید و تحصیل‌کردگان را فراهم کرده و از توانمندی آنها در رونق کسب و کارهای نوآورانه استفاده می‌شود.
حبیب ابراهیم‌پور رییس پارک علم و فناوری استان اردبیل هم از اختصاص ۱۵۰ میلیارد ریال اعتبار برای خرید و راه‌اندازی ساختمان و مجتمع مراکز نوآوری استان اردبیل خبر داد و گفت: همزمان با سفر معاون علمی و فناوری رییس‌جمهوری به استان اردبیل در هفته گذشته سه مرکز نوآوری عسل و فرآورده‌های آن، گیاهان دارویی و همچنین مرکز نوآوری انیمیشن، رسانه و بازی‌های رایانه‌ای راه‌اندازی شد.
به گفته وی، همچنین ۲ آزمایشگاه صنایع غذایی و بیوتکنولوژی هم با مشارکت بخش خصوصی راه‌اندازی شده است تا در اختیار فناوران قرار بگیرد.
ابراهیم‌پور افزود: افتتاح مرکز خدمات و فناوری کسب و کار نوپا در اردبیل و رونمایی از داروی دیزالین و امضای قرارداد با کارخانه داروسازی و پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی تهران نیز از جمله طرح هایی است که در اختیار شرکت های دانش بنیان قرار گرفته است.
وی بیان کرد: در حال حاضر ۳۱ شرکت دانش بنیان در استان فعال است و ۶۴ متقاضی جدید نیز در این زمینه درخواست خود را ارائه کرده اند.
ابراهیم‌پور از افتتاح مرکز رشد مشترک پارک علم و فناوری و دانشگاه آزاد اسلامی اردبیل خبر داد و اظهار داشت: تلاش می‌کنیم تا با همکاری دانشگاه‌ها فعالیت‌های مشترکی را با موضوع فناوری‌های جدید انجام دهیم.
اسحق رسولی رییس دانشگاه آزاد اسلامی اردبیل هم از اختصاص ۳۰ میلیارد ریال برای توسعه فعالیت‌های فناورانه این دانشگاه خبر داد و اظهارداشت: بیش از ۴۰ واحد و هسته فناور در سرای نوآوری واحد اردبیل مستقر هستند که برخی از محصولات آنها نیز معرفی شده‌اند.
وی ادامه داد: علاوه بر مبلغ ۳۰ میلیارد ریال که برای فعالیت‌های فناورانه دانشگاه آزاد اسلامی استان در نظر گرفته شده ، قرار است با هماهنگی بین سازمان مرکزی و معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری از سراهای نوآوری حمایت‌های ویژه شود.
به هر حال حرکت رو به رشد دانش بنیان‌ها در استان اردبیل آغاز شده و با حمایت‌های مناسب دولت دورنمایی امیدوارکننده‌ای ایجاد کرده است ، وجود استعدادهای طبیعی و انسانی در استان و حمایت بیشتر مسوولان دولتی و نیز سرمایه گذاران می‌تواند گام های موفقیت در این حوزه را به نتیجه رسانده و این استان در زمره یکی از مناطق موفق در حوزه فناوری و دانش بنیان قرار گیرد.
نظر شما