مدارس و سایر مراکز آموزشی پس از شیوع ویروس کرونا در کشور از ابتدای اسفند ماه سال ۹۸ تا کنون تعطیل یا نیمه تعطیل و آموزش‌ها در بستر غیرحضوری چون فضای مجازی، شبکه آموزشی شاد، مدرسه تلویزیونی و بسته های آموزشی پیگیری و انجام شد.
همه گیری ویروس کرونا سبب شد تا دانش‌آموز از حضور در کلاس های درس باز بمانند و با خانه نشینی از آموزش مجازی در قالب شبکه آموزشی شاد و یا بسته های آموزشی استفاده کنند.
تعطیلی اجباری مدارس باعث به خطر افتادن یادگیری، سلامت روحی و جسمی و تغذیه ای دانش آموزان در ایام خانه نشینی شده است.
آنطور که که کارشناسان می گویند: مزایای باز نگه داشتن مدارس بسیار بیشتر از هزینه های تعطیلی مدارس است لذا باید از عدم حضور دانش آموزان در مدارس به هر قیمتی جلوگیری و در مقابل برای محافظت از دانش آموزان برای حضور در مدارس و ایمن کردن فضاهای آموزشی در برابر همه گیری ویروس کرونا تدابیر لازم انجام شود.
پس از توقف آموزش حضوری به دلیل شیوع ویروس کرونا، به ناچار از روش‌های غیرحضوری برای انتقال حداقل دانش به دانش آموزان استفاده شد که بسیاری از دانش آموزان در مناطق محروم امکان دسترسی به آموزش مجازی را نداشتند.
ویروس کرونا بیش از همه به دانش آموزان سخت می گیرد، آنها اکنون کمتر یاد می گیرند، دیرتر از بزرگسالان مهارت و توانایی کسب می کنند و با معلومات کمتری وارد جامعه می شوند.
دانش آموزان این دوره مجبورند برای سالیان دراز هزینه این پیامدهای همه گیری را بپردازند.
تعطیلی مدارس سبب شد تا بسیاری از دانش آموزان که خانواده با مشکل اقتصادی روبرو شده و یا به دلیل فقر دیگر به مداس بازنگردند زیرا کار کردن آنها برای گذران زندگی روزمره خانواده هایشان ضروری شده است.
دانش آموزان پایه‌های اول و دوم ابتدایی نیز در صورت حضور نداشتن در مدرسه برای آموزش و تحصیل، در آینده دچار افت تحصیلی می‌شوند.
تعداد زیادی از دانش آموزان نیز در دوران خانه نشینی به علت کم تحرکی و تغذیه نامناسب به اضافه وزن و چاقی مبتلا شده اند.
شیوع ویروس کرونا حتی روی سلامت جسمی و روحی دانش آموزان تاثیر منفی همانند افسردگی، پرخاشگری و بی نظمی در زندگی روزانه گذاشته است که برای بررسی بیشتر پیامدهای مخرب کرونا از نگاه کارشناسان و مدیران حوزه تعلیم و تربیت استان البرز مورد بررسی قرار می گیرد.
بی تحرکی دانش آموزان
مدیر آموزش و پرورش ناحیه چهار کرج در این زمینه می گوید: افزایش کم‌تحرکی و بی‌توجهی به تغذیه زنگ خطر چاقی دانش‌آموزان را در دوران شیوع ویروس کرونا به صدا درآورد.
مراد مالمیر با اشاره به پیامدهای ناشی از خانه‌نشینی دانش‌آموزان و تحصیل در فضای مجازی با دوری از ورزش و تحرک اظهارداشت: طرح ملی در بین دانش آموزان که در سال تحصیلی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ اجرایی شد نشان داد که دانش آموزان دچار عارضه اضافه وزن بودند.
مدیر آموزش و پرورش ناحیه چهار کرج خاطرنشان کرد: طرح کوچ با هدف جلوگیری از بروز بیماری‌های زمینه‌ای و مقابله با کم‌تحرکی و پرخوری دانش‌آموزان از مهرماه سال گذشته همزمان با هفته تربیت بدنی در مدارس شروع و تا پایان سال در ۲ مرحله اجرایی شد.
وی بیان داشت: شیوع ویروس کرونا تغییراتی را در سبک زندگی افراد ایجاد کرد که نخستین اثر آن خانه‌نشینی و کم‌تحرکی شهروندان به ویژه دانش‌آموزانی است که به جای مدرسه ناگزیر باید از شبکه شاد استفاده کنند و همین مساله سبب شده تا معضل چاقی دامن گیر آنها گردد.
مالمیر تصریح کرد: از ظرفیت معلمان تربیت بدنی و مراقبان سلامت مدارس در اجرای طرح کوچ بهره‌گیری شد و برای ارتقای سطح آگاهی خانواده‌ها نسبت به تغییر سبک زندگی فرزندان نیز اقدامات موثری صورت گرفته است.
کاهش کیفیت آموزشی
مدیر آموزش و پرورش ناحیه چهارکرج درادامه به کاهش کیفیت یادگیری دانش آموزان درآموزش غیرحضوری پرداخت و اضافه کرد: تعلیم و تربیت در بستر آموزش حضوری اتفاق می‌افتد.
وی یادآورشد: در ۱۸ ماه گذشته و پس از توقف آموزش حضوری به دلیل شیوع ویروس کرونا، به ناچار از روش‌های غیرحضوری برای انتقال حداقل دانش بهره گرفته شد که البته چاره دیگری در این زمینه وجود نداشت.
مالمیر عنوان کرد: شیوع ویروس کرونا و توقف آموزش حضوری در تمامی کشورهای دنیا اتفاق افتاد و تعطیلی مدارس سبب شد تا جایگزین‌های دیگری برای آموزش حضوری در نظر گرفته شود.
وی گفت: تعطیلی مدارس و جایگزین شدن روش‌های آموزش غیرحضوری سبب شد تا تعاملات میان دانش آموز و معلم کاهش یابد و معلم کمتر بتواند در یک ارتباط تعاملی مشکلات دانش آموزان را حل کند.
وی افزود: ماهیت آموزش و پرورش زمانی است که معلم و دانش آموز در فضای مدرسه تعاملات خود را شکل می‌دهند و دانش آموز در همه ابعاد و موقعیت‌ها به رشد مورد نظر می‌رسد.
مدیر آموزش و پرورش ناحیه چهارکرج تاکید کرد: در شرایط آموزش غیرحضوری، موقعیت‌های دیگر مانند آموزش مجازی و تلویزیونی در زمینه انتقال دانش تا حدودی می‌توانند تاثیرگذار باشند، اما تعلیم و تربیت در یک ارتباط رویارو بین معلم و دانش آموز در نظر گرفته می‌شود.
یادگیری و دغدغه بازگشت
حسین سلیمیان کارشناس حوزه تعلیم و تربیت آموزش و پرورش استان البرز هم آموزش حضوری را برای دانش آموزان به ویژه در یادگیری پایه و دروس مرتبط بسیار مهم دانست و افزود: شایستگی‌های پایه مانند خواندن، نوشتن و محاسبه کردن باید در دانش آموزان ابتدایی تقویت شود که با آموزش غیرحضوری و بدون تعامل معلم و دانش‌آموزان این دروس به درستی فراگرفته نمی شود.
وی با اشاره به اینکه وقتی یادگیری پایه به درستی صورت نگیرد، در سال‌های آینده افت آموزش در کشور بوجود می‌آید، خاطرنشان کرد: افت تحصیلی ناشی از تعطیلی مدارس به دلیل شیوع ویروس کرونا و حضور دانش آموزان در کلاس های مجازی احتمال می‌رود در دراز مدت و کوتاه مدت این موضوع موجب ترک تحصیلی دانش آموزان شود.
وی بیان داشت: دانش آموزان میان پایه هم با عدم یادگیری درست مطالب به ویژه در علوم پایه در یادگیری مباحث مرتبط، در سال‌های آینده با مشکل روبرو می شوند.
سلیمیان ادامه داد: دانش آموزان پایه دوازدهم نیز در آزمون‌های مختلف شرکت می‌کنند و باید قابلیت‌هایی را از حیث دانش آموزی کسب کرده باشند،با توقف آموزش حضوری کیفیت یادگیری آنها نیز پایین می آید.
وی تصریح کرد: سیستم ارزشیابی آموزش و پرورش در شرایط حضور فیزیکی دانش آموزان در مدارس در هر استان انجام می‌شود و امتحاناتی از دانش آموزان گرفته می‌شود تا اشکالات یادگیری رفع شود اما در آموزش غیرحضوری این اقدام نیز متوقف می‌شود.
وی اضافه کرد: تا قبل از شیوع ویروس کرونا بیشتر دانش‌آموزان هم در موقعیتی قرار نگرفته‌اند که در شرایط آموزش غیرحضوری بیشتر یاد بگیرند و انگیزه بیشتری برای خواندن پیدا کنند لذا این آثار تاثیر خود را بر کیفیت یادگیری و حدود انتقال دانش به دانش‌آموزان می گذارد و آمادگی دانش آموزان برای شرکت در آزمون‌ها هم کاهش می‌یابد.
کارشناس حوزه تعلیم و تربیت آموزش و پرورش استان البرز یادآورشد: در کلاس درس فضای مجازی شرایط برابر برای دانش آموزان برای رفع نقص یادگیری و اشکالات درسی وجود ندارد.
سلیمیان با تاکید براینکه وجود آسیب‌های اجتماعی را نمی‌توان انکار کرد، افزود: بیشترین آسیب را در دوران کرونا دانش آموزان مقطع ابتدایی دوره اول دیدند.
وی گفت: هرچند برنامه‌ریزی هایی صورت گرفت تا از طریق فضای مجازی در خصوص مهارت‌های زندگی و اجتماعی و چگونگی ارتباط موثر برای آنان محتوای مناسب تولید و در بستر شاد بارگذاری شود اما باز هم کاستی‌هایی وجود دارد.
کارشناس حوزه تعلیم و تربیت آموزش و پرورش استان البرز عنوان کرد: نظام تعلیم و تربیت با آماده کردن محتواهای مختلف قصد دارد که اتفاقاتی در رفتار و کیفیت یادگیری دانش‌آموزان رخ دهد، بنابراین باید کم کم به سمت آموزش‌های حضوری البته با ایجاد زیرساخت های مناسب در راستای حفظ سلامت دانش آموزان در فضاهای آموزشی پیش رفت.
وی تاکید کرد: با توجه به آسیب‌های ناشی از آموزش حضوری در بسیاری از ابعاد زندگی دانش آموزان، دغدغه بازگشت دانش‌آموزان به مدرسه نه تنها در ایران بلکه در تمام دنیا وجود دارد.
کرونا و گروگان گیری کلاس های حضوری
کارشناس حوزه آموزش و پرورش و مدیر دبیرستان شهیدستان کرج نیز گفت: نزدیک ۲ سالی است که آموزش در اکثر نقاط جهان متأثر از شیوع کرونا به کما رفته است و اکثر کشورها در بدو کار به ناچار به آموزش الکترونیکی دست یازیدند، گروهی از کشورها آموزش را در پای کرونا ذبح نکرده و با رعایت فاصله‌های هوشمند و سایر ابتکارات نو دست از آموزش حضوری برنداشته و تسلیم هژمونی غالب نشدند.
رضا قاسم پور اظهارداشت: ایران از جمله کشورهایی است که مسوولان با شروع کرونا به سرعت به آموزش مجازی پناه برده و با دستپاچگی تمام سامانه دانش‌آموزی شاد را نیم‌بند راه‌اندازی کرده و عملا کلاس‌های حضوری را به گروگان گرفتند.
وی با اشاره به اینکه آموزش الکترونیکی تبعات مثبت و منفی زیادی برای سیستم آموزشی ما به همراه داشت، خاطرنشان کرد: تسریع و تسهیل آموزش الکترونیکی، آشنایی و هم‌داستانی تدریجی پا به پای خانواده‌ها با آموزش مجازی، درنوردیدن مرزهای زمان، مکان، جغرافیا و زبان در آموزش مجازی و هم‌داستانی با دهکده جهانی و پدیده گلوبالیزیشن، استقرار آموزش مجازی و نتیجتا کنترل نسبی شیب تند کرونا،پیوست و پرداخت رسمی صدا و سیما به مقوله آموزش مجازی از ره‌آوردهای مثبت آموزش مجازی است.
وی لوث شدن آموزش رسمی و سیستماتیک سنتی، ترک تحصیل درصد قابل توجهی از دانش‌آموزان در آموزش الکترونیکی، کمبود محسوس ابزارآلات آموزشی مجازی در مناطق محروم و کم برخوردار، تشدید آموزش طبقاتی و استخدام سامانه‌های مکمل و پیشرفته در مدارس غیردولتی و خاص،افزایش اختلالات روحی و روانی دانش آموزان در اثر محروم شدن از دیدار حصوری همسن و سالان خود را از جمله پیامدهای منفی آموزش غیر حضوری ذکر کرد.
قاسم پور ازلوث شدن سیستم سنجش و رشد تصاعدی پدیده تقلب در امتحانات، پیشگامی دانش‌آموزان در آموزش مجازی و نتیجه تنزل شأن و منزلت معلمان،آسیب دیدن چشم و بینایی معلمان و دانش آموزان در اثر چشم دوختن به صفحات مغناطیسی گوشی و تبلت،دخالت و اظهار فضل افراد فاید صلاحیت در کار اموزش و بی اعتباری تدریجی شغل معلمی،بی سوادی ملموس دانش آموزان سال اول ابتدایی،عاصی شدن اولیا از حضور مستمر دانش اموزان در منزل و غیرقابل کنترل شدن رفتارهای دانش اموزان در شبکه های اجتماعی به عنوان بخش دیگری از آسیب‌های جدی آموزش الکترونیکی یاد کرد.
وی در ادامه به افزایش آمار ترک تحصیل دانش آموزان پرداخت و یادآورشد: آمار دانش‌آموزانی که در سال‌جاری ترک تحصیل کردند یا از حضور در مدرسه و کلاس درس بازمانده‌اند، آنقدر بالا رفته که مدیران استانی آموزش و پرورش برای نخستین بار در یک دهه جاری این آمار را اعلام و درباره علل آن صحبت کردند.
کارشناس حوزه آموزش و پرورش با بیان اینکه سه میلیون دانش آموز فاقد امکانات آموزش مجازی در کشور وجود دارد ،اضافه کرد: براساس اعلام معاون حقوقی و امور مجلس وزارت آموزش و پرورش بیش از سه میلیون دانش‌آموز، ابزار آموزش مجازی را در اختیار ندارند و باید فکری برای آنها شود، اینکه بگوییم دولت پول دارد که موبایل بخرد تا این لحظه نتوانستیم کاری کنیم، منتظریم ببینیم مجلس در بودجه چه‌کاری را انجام می‌دهد و آیا عددی را به خرید تبلت اختصاص می دهد؟
قاسم پور گفت: آموزش و پرورش برای تأمین تبلت دانش‌آموزان از بخش‌های مختلف و خصوصی کمک گرفته است و بیش از ۲۰۵هزار ابزار را خیّران خریدند که در اختیار قرار گرفت، با ۲۸ استاندار تفاهم‌نامه امضا کردیم تا بخشی از هزینه تأمین تبلت را تهیه کنند اما این تعداد مشکل را حل نمی‌کند ما باید برای ۱۵میلیون دانش‌آموز برنامه‌ریزی کنیم که کار سخت و مسیر پر سنگلاخی دارند.
وی درادامه به استفاده گسترده از موبایل والدین در آموزش غیر حضوری و به نقل قول معاون حقوقی و امور مجلس وزارت آموزش و پرورش پرداخت واضافه کرد: برای تأمین تبلت دانش‌آموزان، طرح هدایت با شعار هر دانش‌آموز یک تبلت را داریم، ۱۵میلیون دانش‌آموز داریم و ۱۲درصد موبایل برای خودشان است، ۵۲ درصد از موبایل مادر، ۱۲ تا ۱۷درصد از موبایل پدر و مابقی از سایر روش‌ها مثلاً موبایل خواهر یا برادر و بستگان استفاده می‌کنند.
وی پدیده معلمان فاقد فعالیت مجازی را از دیگر پیامدهای کرونا برشمرد و عنوان کرد: مدیرکل ارزیابی عملکرد و پاسخگویی به شکایات وزارت آموزش و پرورش نیز گفته است که در راستای سیاست‌های تشویقی برای کارکنان آموزشی و اداری و اقدامات قانونی در خصوص معلمان فاقد فعالیت، تعداد ۷۱۴۹ نفر برای تقدیر شناسایی و تعداد ۱۱۱ پرونده برای اقدام به هیات رسیدگی به تخلفات اداری معرفی شده است.
مدیر شهیدستان کرج درحوزه آموزش و پرورش ناحیه سه کرج تاکید کرد: امیدواریم با تسهیل واکسیناسیون عمومی به زودی شاهد بازگشایی حضوری مدارس باشیم تا بیش از این آموزش و پرورش قربانی ویروس کرونا نشده و فرهنگیان و دانش‌آموزان با استفاده از تجربیات گرانسنگ این دوران سخت در کنار آموزش حضوری از مواهب ارزشمند آموزش الکترونیکی نیز بهره‌مند گردند.
آسیب های خانه نشینی دانش آموزان
روانشناس و درمانگر البرزی گفت: تعطیلی مدارس و خانه نشینی دانش آموزان موجب بوجود آمدن مشکلات مختلف در کانون خانواده و آسیب دیدن بنیان خانواده شد.
مصطفی سوری با اشاره به اینکه از اسفند ماه سال ۹۸ تا کنون والدین در خانه در کنار دیگر وظایف خود، نقش معلم و آموزش‌دهنده اصلی فرزندان خود را نیز عهده دار هستند،اظهارداشت: این موضوع دردسرهای زیادی برای والدین در فرآیند یاد دهی و یادگیری به فرزندانشان به دنبال داشته است.
وی بیان داشت: باتوجه به تعطیلی مدارس و ماندن دانش‌آموزان در خانه خطراتی همانند بی‌انگیزه بودن، کم‌تحرکی و نبود فعالیت بدنی را درپی داشته است.
این روانشناس با بیان اینکه تداوم این روند موجب وشوارتر شدن شرایط و مشکلات مانند افسردگی و اضطراب در میان دانش‌آموزان می شود،خاطرنشان کرد: عدم ارتباط با همسالان، پیامدها و مشکلات روان‌شناختی و اجتماعی بسیاری به دنبال داشته و باعث افسردگی و پرخاشگری در دانش‌آموزان و کاهش اثربخشی آموزش‌ها شده است.
سوری تصریح کرد: خانه‌نشینی دانش آموزان موجب تغییر در ساعات خواب و به هم ریختگی در نظم و انضباط روزانه و تغییر سبک زندگی آنان شده است.
وی با بیان اینکه افت تحصیلی دانش‌آموزان از دیگر پیامدهای آموزش غیرحضوری و تعطیلی مدارس در دوران کرونا است، اضافه کرد: افت شدید تحصیلی دانش‌آموزان بخصوص در پایه های اول و دوم دوره ابتدایی و نتایج ضعیف کنکور در سال گذشته از دیگر پیامدهای منفی تعطیلی مدارس در ایام کرونا است.
وی ادامه داد: تبعات عدم آموزش حضوری و مهارت‌های اجتماعی در آینده جبران ناپذیر است.
روانشناس و درمانگر البرزی یادآورشد: حضور بیش از اندازه کودکان و نوجوانان در فضای مجازی از چالش‌های جدی در دوران کرونا ست که نباید به سادگی از آن عبور کنیم.
سوری گفت: حضور کودکان و نوجوانان در اینترنت و استفاده از شبکه‌های مجازی تا پیش ازهمه‌گیری ویروس کرونا مایه نگرانی والدین بود اما با شیوع این ویروس و الزام کودکان به ادامه تحصیل از طریق شبکه‌های مجازی، زندگی این گروه سنی حساس و آسیب پذیر بیش از پیش در معرض آسیب‌های ناشی از حضور مدام در فضای مجازی قرار گرفت.
وی عنوان کرد: خانه‌نشینی دانش‌آموزان عوارض کم تحرکی ازجمله چاقی و افزایش وزن آنها را نیز به دنبال داشته است به گونه ای که طبق آماراضافه وزن به حدود ۳۱ درصد رسیده که این موضوع مهم می‌تواند زنگ خطری برای سلامتی دانش‌آموزان باشد.
روانشناس و درمانگر البرزی تاکید کرد: لازم است که تمهیدات کافی برای بازگشایی مدارس اندیشیده شود تا مشکل دانش‌آموزان در حوزه آموزش برطرف شود و بار اضافی آموزش از دوش خانواده‌ها برداشته شود.
استان البرز حدود ۵۰۰ هزار دانش آموز و ۲۵ هزار معلم دارد.
نظر شما