طاعون از حیات وحش زنجان رخت بربسته است

به گزارش ایرنا، خبر شیوع طاعون نشخواركنندگان كوچك كه به طاعون بز نیز مشهور است، حساسیت ها را در مناطق مختلف كشور برای اقدامات پیشگیرانه بیشتر كرده است.
رئیس نظارت بر امور حیات وحش اداره كل محیط زیست استان زنجان گفت: زنجان در سال 94 حادثه تلخ این بیماری در میان كل و بزهای دربند ده بهار در منطقه شكار ممنوع خرمنه سر شهرستان طارم را تجربه كرده است و این اداره كل از آن پس به دقت، مناطق تحت مدیریت را مورد پایش قرار داده و نسبت به انجام اقدامات پیشگیرانه از هیچ تلاش و كوششی فروگذار نیست.
علی قره چه لو افزود: عوامل محیط زیست بر حسب وظیفه، امسال نیز با گشت و كنترل دائم مسیر تردد حیات وحش در معرض تهدید این بیماری و با ضد عفونی كردن و گندزدایی آبشخورها اجازه نمی دهند این بیماری بار دیگر به سراغ كل و بزهای زنجان بیاید و افزایش 10 تا 15 درصدی این گونه جانوری استان نیز حكایت از تاثیرات مثبت اقدامات پیشگیرانه و كنترلی دارد.
وی با بیان اینكه تاكنون موردی از ابتلای نشخواركنندگان كوچك به این بیماری مهلك و كشنده، مشاهده نشده است، اظهار كرد: علاوه بر كل و بزها، آهوان و قوچ و میش ها نیز در معرض تهدید ابتلا به بیماری طاعون هستند.
قره چه لو، افزود: جلوگیری از ورود دام های اهلی به مناطق حفاظت شده و تحت مدیریت و واكسینه كردن دام هایی كه نزدیك به زیستگاه های حیات وحش هستند می تواند بهترین روش برای پیشگیری از بروز این بیماری و مهار و كنترل آن در میان حیات وحش باشد.

*** جای هیچ نگرانی از بابت وجود بیماری نشخواركنندگان كوچك (ppr) در زنجان نیست
مسئول روابط عمومی اداره كل حفاظت محیط زیست استان زنجان نیز گفت: از سال 95 تاكنون، موردی از ابتلای نشخواركنندگان كوچك حیات وحش و دام های اهلی زنجان به این بیماری كشنده، گزارش نشده است بنابراین جای نگرانی نیست.
امجد باقری افزود: تجربه سال 94 و تلف شدن 126 راس از كل و بزهای دربند ده بهار، مسئولان ذیربط را برآن داشت تا در تمام سال به دقت زیستگاه های نشخواركنندگان كوچك در این استان را مورد پایش قرار دهند و اقدامات پیشگیرانه را در دستور كار قرار داشته باشند.
وی یادآور شد: نهم شهریور سال 94 با پیدا شدن لاشه پنج راس كل و بز در منطقه شكار ممنوع خرمنه سر شهرستان طارم كه خبر از وجود بیماری مشكوك به طاعون نشخواركنندگان كوچك می داد، مسئولان محیط زیست استان زنجان را به تكاپویی جدی واداشت و بلافاصله جلسه كمیته اضطراری مخاطرات زیست محیطی تشكیل و به منظور بررسی دقیق تر اكیپ هایی را راهی منطقه كرد.
باقری اظهار كرد: امسال نیز مناطق تحت مدیریت این اداره كل شامل مناطق حفاظت شده سرخ آباد و انگوران، مناطق شكار ممنوع فیله خاصه، خرمنه سر و خراسانلو و پناهگاه حیات وحش انگوران به خاطر ترس از بیماری نشخواركنندگان كوچك، با وسواس و حساسیت بیشتری مورد پایش قرار دارد و ضد عفونی كردن آبشخورها و گشت و كنترل های بی وقفه نیز به همین دلیل است.
وی به دامداران توصیه كرد با مشاهده علائم بیماری یا بروز تلفات در دام ها و در میان حیات وحش، بلافاصله موضوع را به اداره كل حفاظت محیط زیست و دامپزشكی اعلام كنند تا مورد بررسی و رسیدگی قرار گیرد.
به گزارش ایرنا، 28 شهریور 94 به دلیل تلف شدن تعدادی از كل و بزها در دربند ده بهار واقع در منطقه شكار ممنوع خرمنه سر شهرستان طارم، ایرنا زنجان، میزگردی را به منظور بررسی علمی و كارشناسانه موضوع و روند كنترل و مبارزه با طاعون نشخواركنندگان كوچك با حضور مسئولان دستگاه های متولی برگزار كرد.
در این میزگرد تخصصی كه با حضور مسئولان وقت ازجمله مجید فرخی فرماندار شهرستان زنجان، ناصر جعفری سرپرست اداره كل حفاظت محیط زیست، بهمن اسكندری مدیركل منابع طبیعی و آبخیزداری و محمد رشید كرمی مدیركل دامپزشكی استان زنجان، تشكیل شد در خصوص نحوه و چگونگی مهار و كنترل این بیماری و راه های برون رفت از این مشكل، بحث و تبادل نظر شد.
طاعون نشخواركنندگان كوچك (PPR) كه به طاعون بز نیز مشهور است در واقع یك بیماری ویروسی مسری، مهلك و خطرناك است كه بیشتر گوسفندان و بزهای اهلی و وحشی را مبتلا می كند.
شروع ناگهانی افسردگی، تب بالا، ضعف و بیحالی، ترشحات ناحیه چشم و بینی، التهاب و زخم های دهانی، اختلال تنفسی، سرفه، ذات الریه، التهاب روده ها و اسهال بدبو از نشانه های بارز این بیماری است كه در صورت ابتلا مرگ حیوان را موجب می شود.
به گفته كارشناسان این بیماری به طور معمول از طریق دام های اهلی به نشخواركنندگان كوچك وحشی به ویژه كل و بز منتقل می شود كه كنترل آن در میان دام اهلی با روش واكسیناسیون، قرنطینه، معدوم سازی دام های آلوده انجام می گیرد اما از آنجا كه امكان زنده گیری و واكسیناسیون جانوران وحشی وجود ندارد و یا بسیار سخت و مشكل است بنابراین درمان بیماری در حیات وحش در عمل میسر نیست.
مناطق حفاظت شده سرخ آباد و انگوران، سه منطقه شكار ممنوع فیله خاصه، خرمنه سر و خراسانلو و پناهگاه حیات وحش انگوران در استان زنجان، محل های امنی برای حیات وحش این استان محسوب می شوند.
منطقه حفاظت شده سرخ آباد در شهرستان های زنجان و طارم و با مساحت 122هزار و 618هكتار از سال 1375تحت حفاظت قرار گرفته است.
دشت سهرین این منطقه یك زیستگاه با ارزش آهو محسوب می شود كه دامنه ارتفاعی آن 500 تا 2 هزار و 900 متر بوده و بارندگی و میزان دما متوسط سالیانه 500 میلی متر و 11درجه سانتیگراد منطقه را دارای اقلیم های نیمه خشك مدیترانه ای معتدل كرده است.
پوشش گیاهی منطقه شامل ارس، گردو، سیاه تلو، زالزالك، انار وحشی، داغداغان، زرشك، زیتون و گون، آویشن، درمنه، كلاه میرحسن، چوبك، لاله، مرزه و ثعلب از جمله گونه های گیاهی آن است.
آهو، پلنگ، پازن، گراز، خرس قهوه ای، سمورسنگی، سنجاب زمینی، رودك،كبك دری، هوبره، عقاب، شاهین، دال، غاز خاكستری، خوتكا، لك لك سفید، باكلان، افعی البرزی، افعی شاخدار ایرانی، افعی زنجانی و ماهیانی نظیر كپور، سیم و اسبله، نیز از جمله جانوران این منطقه است.
منطقه حفاظت شده انگوران نیز با مساحتی برابر با 92297 هكتار از سال 1349 تحت حفاظت بوده و منطقه ای كوهستانی و تپه ماهوری در شهرستان ماهنشان، دامنه ارتفاعی 1240 تا 3320 متر، بارندگی و دمای متوسط سالیانه 450 میلیمتر و 6 درجه سانتیگراد و دارای اقلیم های مدیترانه ای و نیمه مرطوب معتدل است.
پوشش گیاهی منطقه نیز بطور عمده از لاله واژگون، درمنه، چوبك،گون،كلاه میر حسن، لاله، شقایق،كما، مرزه، شكر تیغال، گل حسرت به همراه درختان و درختچه هایی نظیر بنه، بادام، خینجوك، شیرخشت، زرشك،گردو و سنجد تشكیل شده است.
این منطقه زیستگاه مناسبی برای قوچ و میش ارمنی و پازن است دیگر گونه های جانوری منطقه نیز شامل 'خرس قهوه ای، روباه معمولی، سیاهگوش، سمور سنگی،كبك دری،كبك چیل، باقرقره، سار، دال، شاه بوف، غاز خاكستری، تنجه،آنقوت، حواصیل، خوتكا، اگرت بزرگ، افعی زنجانی، لاك پشت افغانی و ماهیانی از جمله سفید رودخانه ای، سس، زرده پر، اسبله است.
منطقه شكار ممنوع فیله خاصه از توابع بخش قره پشتلو و زنجانرود در شهرستان زنجان قرار دارد كه از سال 86 جزو مناطق شكار ممنوع استان زنجان اعلام شد و وسعت آن 110 هزار و 532 هكتار است.
گونه های درختی همانند درختان میوه و صنوبر و گونه های گیاهی همچون انواع آویشن، درمنه، انواع خانواده گندمیان و گیاهان بالشتكی و همچنین آهوی ایرانی، گراز، سمور سنگی، پرندگانی چون كبك، باقرقره، انواع پرندگان شكاری، انواع پرندگان آبزی و كنار آبزی مهاجر زمستانی و انواع خزندگان در این منطقه وجود دارد.
منطقه شكار ممنوع خرمنه سر كه از اول آبان سال 81 شكار ممنوع اعلام شده در شمال استان زنجان و دامنه جنوبی سلسله جبال البرز در شهرستان طارم واقع شده كه این محدوده بین 48 درجه و 45 دقیقه و 30 ثانیه تا 49 درجه و10 دقیقه و 34 ثانیه طول شرقی و 36 درجه و 45 دقیقه و 10 ثانیه تا 37 درجه و 4 دقیقه و 5 ثانیه عرض شمالی واقع شده است.
وسعت منطقه حدود 77885 هكتار بوده و دامنه تغییرات ارتفاع آن از 300 تا حداكثر 2800 متر است و حیات وحش منطقه شامل كل و بز، خرس قهوه ای، پلنگ، سیاه گوش،گرگ،كفتار،گراز،كبك دری ،كبك چیل، طرلان، دلیجه، شاه بوف، عقاب طلایی و انواع پاسری فرمها می باشد.
این منطقه دارای گونه های گیاهی نظیر ارس، بلوط، گردو، بنه، ازگیل، زالزالك، سیاه تلو، افرا، داغداغان، ولیك، آلبالوتلخه، بادام كوهی، راش و انواع گون است.
منطقه شكار ممنوع خراسانلو با منطقه حفاظت شده باشگل تاكستان همجوار است و در بین 49 درجه و 5 دقیقه تا 49 درجه و 33 دقیقه طول شرقی و 36 درجه و 6 دقیقه تا 36 درجه و 26 دقیقه عرض شمالی واقع شده و وسعت منطقه 70157 هكتار و حداقل ارتفاع 1550 متر و حداكثر 2971 متر و دامنه تغییرات ارتفاعی نیز 1421 متر است.
این منطقه كوهستانی بوده و میزان بارندگی آن بالای 400 میلیمتر در سال است.
پوشش گیاهی منطقه بطور عمده شامل چوبك، بومادران، گون، كلاه میرحسن، پسته وحشی، سیاه تلو است و زیستگاه قوچ و میش وحشی البرز مركزی می باشد از گونه های دیگر حیات وحش منطقه می توان به خرس قهوه ای، پلنگ، سیاه گوش و از گونه های پرندگان به كبك معمولی نیز اشاره كرد.
منطقه شكار ممنوع خراسانلو واقع در شهرستان های ابهر - خرمدره به دلیل دارا بودن آب و هوای معتدل كوهستانی و زمین‎ های حاصلخیز از تنوع گونه‎های گیاهی و جانوری خاصی برخوردار است و بیش از 13 نوع پستاندار از جمله قوچ و میش ارمنی و البرزی، آهو، پلنگ، خرس قهوه‎ای، خوك وحشی، گرگ و سیاه گوش و 22 گونه از انواع پرندگان چون كركس، قرقی، سینه سرخ ایرانی، دلیجه، سارگپه در این منطقه زیست می كنند.
پناهگاه حیات وحش انگوران بخشی از جنوب شرق منطقه حفاظت شده انگوران كه خود از سال 1349 به حفاظت درآمد و در سال 1354 به پناهگاه حیات وحش تبدیل شد.
این منطقه كوهستانی و تپه ماهوری با مساحت 29833هكتار در شهرستان ماهنشان قرار دارد و دامنه ارتفاعی 1280 تا 2200 متر بارندگی و دمای متوسط سالیانه 400 میلیمتر و 10درجه سانتیگراد، منطقه را دارای اقلیم نیمه خشك معتدل كرده است.
از گیاهان مهم منطقه می توان به زرشك، بادام، تنگرس، بنه، خینجوك،كما، درمنه، لاله واژگون،گل حسرت، آویشن گون و انواع گندمیان اشاره كرد.
وجود رودخانه های قزل اوزن، انگوران چای به همراه شرایط توپوگرافی خاص منجر به تشكیل زیستگاه های متنوع جانوری شده است. این منطقه از زیستگاه های مهم قوچ و میش ارمنی محسوب می شود و گونه های جانوری آن عبارتند از 'پازن، خرس قهوه ای، گرگ، سیاه گوش، شنگ، كفتار، روباه معمولی، كبك دری، كبك، دلیجه، عقاب، شاهین، اگرت بزرگ، انواع كوكرها، خوتكا، اردك سرسبز، درنا، باكلان، حواصیل، افعی زنجانی، افعی دماوندی، كورمار، لاك پشت بركه ای و ماهیانی چون زرده پر، سس ماهی، سفید رودخانه ای و اسبله است.
منطقه شكار ممنوع خرمنه سر كه از آبان سال 81 جزو مناطق شكار ممنوع اعلام شد در شمال استان زنجان و دامنه جنوبی سلسله جبال البرز واقع شده و وسعت آن حدود 77هزار و 885 هكتار بوده و دامنه تغییرات ارتفاعی آن نیز از 300 تا دو هزار و 800 متر است.
حیات وحش منطقه شامل كل و بز، خرس قهوه ای، پلنگ، سیاه گوش، گرگ، كفتار، گراز، كبك دری، كبك چیل، طرلان، دلیجه، شاه بوف، عقاب طلایی و انواع پاسری فرم ها و همچنین دارای گونه های گیاهی نظیر ارس، بلوط، گردو، بنه، ازگیل، زالزالك، سیاه تلو، افرا، داغداغان، ولیك، آلبالو تلخه، بادام كوهی، راش و انواع گون است.
آخرین سرشماری انجام شده در سال 96 نشان داد طبیعت زیبای زنجان از وجود 2هزار و 462 راس كل و بز، قوچ و میش و آهو، برخوردار است كه در حفظ و حراست از آنها تلاش وافر می شود.
كل و بزها كه بسیار تیز و چالاك هستند در منطقه شكار ممنوع خرمنه سر در شهرستان طارم و حفاظت شده انگوران در شهرستان ماهنشان زیست می كنند.
در این 2 منطقه در مجموع 616 راس كل و بز وجود دارد كه از این تعداد، 556 راس در منطقه شكار ممنوع خرمنه سر و 60 راس نیز در منطقه حفاظت شده انگوران، زیست دارند.
در منطقه حفاظت شده انگوران نیز 719 راس قوچ و میش ارمنی وجود دارد و مامن خوب و مناسبی برای این گونه جانوری محسوب می شود.
در این سرشماری صورت گرفته، تعداد یك هزار و 105 راس آهو در منطقه حفاظت شده سرخ آباد و شكار ممنوع فیله خاصه در شهرستان های زنجان و طارم و 22 راس نیز در منطقه خراسانلو شهرستان ابهر مشاهده شد.
6084/6085