از يكم آبان‌ماه هر خودرويي كه معاينه فني نداشته باشد در هر جايي از شهرِ تهران كه باشد 50 هزار تومان جريمه خواهد شد. تا پيش از يكم آبان‌ماه، اين جريمه تنها در مناطقِ طرحِ ترافيك و طرحِ زوج و فرد از ساعتِ 6:30 تا 19 اعمال مي‌شود كه بر اين پايه، تا چند هفته ديگر به هر نقطه‌اي از شهر و به هر ساعتي از شبانه‌روز تسري خواهد يافت.
به گزارشِ «مردم‌سالاري آنلاين»، اين طرحي در حالي اجرايي مي‌شود كه به علت نبودِ زيرساختهاي بايسته دشواري‌هايي بسيار براي شهروندانِ تهراني ايجاد شده كه برخي از آنها را مرور مي‌كنيم:
1- خودروهاي بسيار، مراكزِ اندك
شمارِ خودروهاي شماره‌گذاري شده در سرتاسرِ ايران 20 ميليون دستگاه است كه از اين شمار، چهار ميليونِ آن، يعني يك‌پنجمش، در تهران رفتوآمد مي‌كنند. در اين ميان، روزانه 1033 دستگاه خودروي نو نيز به شمار خودروهاي تهراني افزوده مي‌گردد، به عبارتي، ساعتي بيش از 43 دستگاه خودرو به خيابانهاي تهران افزوده مي‌شود. گذشته از خودرو، شمارِ موتورسيكلتهاي تهران نيز سه ميليون دستگاه است.
كنون، در كلانشهرِ تهران، براي اين هفت ميليون خودرو و موتورسيكلت كه روزانه بيش از هزار دستگاه نيز بر شمارشان افزوده مي‌شود، تنها 12 مركزِ معاينه فني ـ آن‌هم نه شبانه‌روزي ـ براي خودروهاي سبك و موتورسيكلت به نامهاي بيهقي، سراج، الغدير، شقايق، نيايش، آبشناسان، چمران، دماوند، خاوران، امام رضا، ابوذر و ايران‌خودرو براي خدمت‌رساني به شهروندانِ تهراني در نظر گرفته شده‌اند كه اين منجر به شكل‌گيريِ صفهايي بسيار طولاني در اين مراكز شده است تا جايي كه در برخي از آنها شهروندان براي گرفتنِ معاينه فني بيش از سه ساعت معطل مي‌شوند تا نوبت بديشان برسد.
2- كاركنانِ آموزش‌نديده
مشاهده عينيِ خبرنگارِ «مردم‌سالاري آنلاين» از مركزِ مكانيزه معاينه فني خودروهاي سبكِ بيهقي، كه گويا ستادِ مركزيِ معاينه فني نيز هست و زين‌رو بايد سرآمدِ همه مراكزِ ديگر باشد، گوياي آن است كه كاركنانِ اين مركز چنان كه بايد و شايد از آموزشهاي لازم برخوردار نشده‌اند: از شيوه آزمون و سوار و پياده‌شدن از خودروهاي شهروندان گرفته تا رعايتِ ادب و احترام در برخورد با اربابِ رجوع و پاسخِ درست به پرسش‌هاي آنان، همه و همه نشان‌دهنده ضعفي بنيادين در آموزشِ اين كاركنان و شيوه گزينششان است.
3- تنظيمِ موتور و سركيسه‌كردنِ شهروندان
نيمي از مردوديهاي معاينه فني در تهران مربوط به آلايندگي است. در آزمونِ معاينه فني، گازهاي آلاينده زيست‌بوم همچون منوكسيدكربن
تا سالِ گذشته، مركزِ معاينه فنيِ بيهقي، با كمتر از چهار هزار تومان درجا موتور را تنظيم و معاينه فني را صادر مي‌كرد، ولي از امسال «بخشِ خصوصي» دستِ كم 50 هزار تومان براي تنظيمِ چند دقيقه‌اي مي‌گيرد
(CO) و هيدروكربن (HC) در دودِ برآمده از اگزوزِ خودروها اندازه‌گيري مي‌شوند كه اگر اندازه آنها استانده نباشد خودرو در آزمون رد مي‌شود و دارنده خودرو بايد با تنظيمِ موتور اين مشكل را رفع كند. تنظيمِ موتور نيز كاري ساده است كه در چند دقيقه انجام مي‌شود. تا سالِ گذشته، مركزِ معاينه فني‌اي همچون بيهقي، با كمتر از چهار هزار تومان درجا موتور را تنظيم و معاينه فني را صادر مي‌كرد، ولي از امسال اين مركز ديگر چنين كاري انجام نمي‌دهد و شهروندانِ سردرگم را روانه آنچه كه «بخشِ خصوصي» مي‌نامد مي‌كند. اين بخشِ خصوصي در چند متريِ ضلع غربيِ اين مركزِ معاينه فني، به جاي چهار هزار تومانِ پارسال، امسال دستِ كم 50 هزار تومان براي تنظيمِ چند دقيقه‌اي مي‌گيرد و شهروندان بيچاره نيز چاره‌اي جز اين هزينه هنگفت براي كاري ناچيز ندارند. و چنين اين مركز و شايد مراكز ديگر با اشتغال‌زايي براي آنچه بخشِ خصوصي مي‌نامند نه تنها مايه سردرگمي و اتلافِ وقت شهروندان مي‌شوند كه زمينه را براي سركيسه‌كردنشان نيز فراهم مي‌كنند.
4- اولويتِ معاينه فني بر سنِ خودرو
در طرحِ مناطق كم‌انتشارِ آلودگيِ هوا (LEZ) قرار بر اين است كه در گامِ نخست خودروهاي آلاينده در محدوده طرحِ ترافيك و زوج و فرد كنترل شوند، در گامِ دوم، همان‌گونه كه گفته شد و از يكم آبان‌ماه اجرايي خواهد شد، اين محدوده كنترلي به كلِ شهرِ تهران و در تماميِ ساعات شبانه‌روز تسري خواهد يافت، و در گامِ سوم، كه البته زمانِ اجراي آن گفته نشده است، خودروهاي كاربراتوري و خودروهاي فرسوده اجازه تردد در تهران را نخواهند داشت و اين در حالي است كه در تهران بيش از 400 هزار دستگاه خودروي كاربراتوري و بالاي 20 سال رفتوآمد مي‌كنند كه معاينه فني نيز دارند.
كنون پرسش اينجا است، خودرويي كه معاينه فني دارد، فارغ از سنش، بايد بتواند در شهر رفتوآمد كند، به ويژه خودروهاي خارجي كه فرسوده آنها نيز در صورتِ داشتنِ معاينه فني آلايندگيِ بسيار كمتري نسبت به خودروهاي نو توليدِ داخل دارند و چنين، عقلاني است كه معيار و ملاك، معاينه فني خودروها باشد نه سن و سالِ آنها. همچنين هنگامي كه تسهيلات و وامهاي جايگزيني خودرو نو به جاي خودرو فرسوده، گرفتارِ ناكارآمدي و نابسندگي شده است، چگونه مي‌توان دارندگانِ 400 هزار خودرو را بي آنكه تسهيلاتي برايشان قائل شد وادار كرد كه خودروهاي خود را به خودروهاي نو تغيير دهند، آن‌هم در زماني كه وارداتِ خودرو ممنوع شده است و بايد به خودروهاي داخليِ پرآلاينده‌اي همچون پرايد و ... بسنده كنند؟!
روزنامه مردم سالاري
7247 / 1539
تهران- روزنامه مردم سالاري روز يكشنبه(هشتم مهر ماه) در مطلبي موضوع، شهروندان و چهار مسئله معاينه فني را بررسي مي كند.