به گزارش ايرنا، مردم مومن و خداجوي سيستان و بلوچستان تقارن شب يلدا با ماه صفر و ايام سوگواري پيامبر گرامي اسلام(ص) و امام حسن مجتبي(ع) و امام رضا (ع) را به فال نيك گرفته و اين سنت ملي را با سوگواري ائمه معصوم (ص) همنشين كرده و با حفظ حرمتها، سنت ملي را به شبي پرخاطره و ماندگار و جذاب براي نوجوانان و نوجوانان و خردسالان تبديل مي كنند.
مردم مسلمان شيعه و سني سيستان و بلوچستان در اين شب سرد و طولاني با حفظ فرهنگ ناب اسلامي و ملي در شب يلدا مجالسي از قصه گويي بزرگان فاميل و نقل رشادتها، ايثارگريها، شهامت ها و شهادت هاي ائمه اطهار (ع) و بزرگان ديني، مذهبي و ملي برپا مي كنند.
ايرانيان از دير باز و به ويژه پس از ورود دين مبين اسلام به اين كشور همواره در صدد بهانه اي براي جمع شدن دور هم و انجام صله رحم و گفت وگوهاي دوستانه و صميمي بوده اند و شبهاي زمستان را بهترين فرصت براي اين هدف دانسته و آغاز گر اين شب نشيني هاي شيرين و خداپسندانه را شب يلدا قرار داده اند.
يلدا به زمان بين غروب آفتاب از ۳۰ آذر (آخرين روز پاييز) تا طلوع آفتاب در اول ماه دي (نخستين روز زمستان) گفته‌مي‌شود كه خانواده‌هاي ايراني در شب يلدا، معمولا شامي فاخر و همچنين انواع ميوه‌ها به ويژه هندوانه و تنقلات رايج را مهيا كرده و با اجراي يكي از مهمترين دستورات ديني كه همانا بجاي آوردن صله رحم است، نشست فاميلي را براي نوجوانان و كودكان جذاب و شيرين مي كنند.
براساس اين سنت ديرينه، مردم سيستان و بلوچستان در بلندترين شب سال در خانه بزرگ قوم خويش گردهم مي‌آيند و به قصه هايي كه پدربزرگها و مادر بزرگها برايشان نقل مي كنند، گوش مي دهند.
شاهنامه خواني، قرائت اشعار لسان الغيب حافظ و بيان پهلواني ها و از خودگذشتگي هاي پهلوانان و ايثار رزمندگان در هشت سال دفاع مقدس و ... از جمله برنامه هاي خانواده هاي سيستاني و بلوچستاني در اين شب طولاني است و بزرگان فاميل به سبك گذشتگان براي جوانان نقل مي كنند تا سنت باستاني چله گذراني را نسل به نسل انتقال دهند.
لطف شب يلدا به دور هم جمع شدن فاميل است تا در بلندترين شب سال، به اندازه تمام شبهايي كه از يكديگر غافل بوده اند و بعضا كدورت هايي آنان را از هم جدا كرده بود، در كنار هم بگذرانند و انس و الفت ها را شدت بخشند.
در اين شب، جوانان پاي صحبت‌ها و قصه‌هاي بزرگسالان مي‌نشينند و از لابه‌لاي داستان‌ها و قصه‌هايي كه از زبان اين گنج‌هاي زندگي مي‌شنوند، عبرت‌ها و درس‌هاي بي‌شماري براي خود مي‌اندوزند.
رييس ميراث فرهنگي زابل درباره آيين مردم سيستان در شب يلدا به خبرنگار ايرنا گفت: در سيستان دو چله شامل چله كوچك به اصطلاح محلي 'چله خورد' و چله بزرگ يا 'چله كَلو' معروف و مشهور است.
'عليرضا خسروي' ادامه داد: مردم سيستان در شب چله دور هم جمع مي شوند و صاحب خانه كه يكي از بزرگان طايفه است با شيريني‌هاي محلي نظير لندو، شيرينك، حلوا و كلوچه و همچنين انواع تنقلات از آنان پذيرايي مي كند و شبي پرخاطره را تا نيمه شب به كتابخواني و قصه گويي و شنيدن قصه هاي شيرين سر مي كنند.
وي گفت: يكي از آيين‌هاي ويژه يلدا يا همان شب چله در سيستان ديدار بزرگان و سالخوردگان فاميل بوده است كه دراين شب افراد فاميل در نشستي صميمي دور كرسي چوبي يا بخاري جمع مي‌شدند و به قصه‌هاي بزرگترها و شاهنامه خواني ها گوش فرا مي دادند و اگر اين شب با مراسم مذهبي همزمان بود معمولا به دعا و نيايش و اجراي برنامه هايي در خور شان بزرگان دين برگزار مي كردند
رييس ميراث فرهنگي زابل گفت: شب چله به گاه شماري مردم سيستان ارتباط دارد زيرا مردم اين منطقه با يك تقويم و گاه شماري خيلي قوي شب چله را مشخص مي كردند.
وي گفت: نكته مهم اين است كه در سيستان يك سنت گاه شماري قديمي داريم كه ابوريحان بيروني در كتاب مال الهند خود اين مطلب را به نقل از ابوسعيد آورده است.
وي بيان كرد: در تاريخ كهن سيستان ماه هاي قديمي ويژه خود مردم منطقه وجود داشت كه شروع آن از چله بود كه به آن كريست مي گفتند.
وي ادامه داد: اين كريست يك پيوندي دارد با كريسمس اروپاييان زيرا زمان شروع سال ميلادي نيزدر همين زمان است و اين سنت قديمي سيستان حاكي از پيوند و تمدن اين منطقه با تمدن بشري است از اين رو اين امر مهم نيازمند كار و مطالعه بيشتر محققان است.
محقق و پژوهشگر فرهنگ بلوچستان نيز در گفت و گو با خبرنگار ايرنا گفت: شب چله در فرهنگ مردم بلوچستان جايگاه ويژه داشته به گونه اي مردم اين منطقه از دير باز با دور هم جمع شدن همه اعضاي فاميل و انجام برنامه هاي متنوع شب را به صبح مي رساندند.
'سلمان فارسي صالح زهي' ادامه داد: در اين شب مردم بلوچستان از تنقلات محلي نظير دان كوه، حلواي خرما، نوعي شيريني محلي به نام چنگال و ديگر خوراكي هاي مرسوم استفاده و با قصه هاي قديمي مانند يوسف و زليخا، فرهاد و شيرين و قصه هاي بومي منطقه، اجراي موسيقي محلي، ضرب والمثل شب را به صبح مي رساندند.
وي با بيان اينكه در باور مردم بلوچستان مبارزه پاييز و زمستان در منطقه از طريق وزيدن باد 'گوريچ' مشخص مي شود افزود: در شب چله اين باد شديد مي وزد و با وزيدن شديد خود پيروزي زمستان بر پاييز را نويد مي دهد و اين باد در واقع پيك زمستان است.
وي گفت: با توجه به اهميت اين شب در باورهاي مردم بلوچستان اگر جشن عروسي و تولدي همزمان با اين شب باشد آن را به صورت مفصل و در قالب چند شب اجرا مي كردند و كدورتها و قهرها برطرف و دوستي و شادي جاي كدورت ها را مي گيرد.
وي بيان كرد: حفظ حرمت و شان فرهنگ ديني و ملي و انجام صله رحم از مهمترين اهداف برگزاري شب يلدا در ميان مردم سيستان و بلوچستان است.
7316 / 653
زاهدان- ايرنا- بلندترين شب سال در سيستان و بلوچستان به شب چله معروف است و در اين شب سرد اعضا فاميل با جمع شدن در خانه يكي از بزرگان ضمن بجاي آوردن صله رحم، به قصه هاي شيرين و نقل خاطرات يكديگر گوش فرا داده و شيريني هاي آن را براي خويش ماندگار مي كنند.