به گزارش ایرنا، صنایع دستی با پیشینه‌ای برخاسته از حافظه تاریخی و جغرافیای هر منطقه گزینه‌ای پر مزیت برای رفع مشکل بیکاری در روستاها بویژه برای بانوان است، اینگونه تولیدات به طور معمول با سرانگشتان زنان روستایی آشنایی دیرینه دارد اما امروزه برای ایفای نقشی پررنگ در اشتغال آفرینی نیازمند افزودن عنصر خلاقیت، به روزرسانی و توسعه است.
تلاش برای مهارت افزایی و توسعه صنایع دستی متناسب با نیازهای روز بازار، در استان بوشهر بخوبی امتحان خود را پس داده است و حالا می‌رود تا نقش اصلی را در اشتغال بانوان روستایی و رفع معضل بیکاری این قشر به عهده گیرد.
معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان بوشهر می‌گوید: بیش از ۷۰ درصد تولید کنندگان صنایع دستی را بانوان تشکیل می‌دهند، بنابراین می‌توان امیدوار بود احیای صنایع دستی بومی و توسعه این صنایع در روستاها نقشی مهم در پاسخگویی به نیاز این جمعیت ۵۰ درصدی جامعه داشته باشد.
صنایع دستی دریایی و کپو (سبدی که با پیچیدن برگ‌های جوان نخل به دور مغزی و با کامواهای رنگارنگ تزئینی بافته می‌شود) و حصیر بافی ۲ هنر صنعتی است که به اذعان فعالان این بخش حالا در روستاهای بوشهر به عنوان شغل نخست یا پاره وقت بانوان رواج بسیاری یافته است طوریکه به گفته لیلا رحیمی تنها در امسال ۱۹۵ مورد کارت شناسایی و پروانه تولید در رشته حصیر و ۲۴ مورد در رشته صنایع دستی دریایی در این استان به ثبت رسیده است.
رونق اقتصادی روستاها از مزیت‌های مهم توسعه صنایع دستی است؛ می‌توان گفت روستاهای استان بوشهر که طرح‌های احیا و آموزش این صنایع در آنها اجرا شده است، نمونه‌های موفقی برای تایید این گزاره هستند و بانوان روستایی بوشهر برای رسیدن به خوداتکایی بر مهارت‌آموزی، همت و مواد اولیه حاصل از جغرافیای خود تکیه کرده‌اند.
همسایگی با دریا و تنوع صدف‌های پرورشی و طبیعی و وجود ۶میلیون اصله نخل در ۳۴ هزار و ۵۰۰ هکتار نخلستان، بوشهر را در جایگاهی شاخص برای توسعه هنر صنعت‌های حصیر و کپو بافی و صنایع دستی دریایی قرار داده است.
اشتغال‌زایی با برگ‌های بلند نخل
برگزاری دوره‌های آموزشی صنایع دستی دریایی و حصیر و کپو بافی در سال‌های اخیر به اقتصاد این بخش جان بخشیده است، طوریکه معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان بوشهر می‌گوید: شمار عظیمی از بانوان در این بخش اشتغال پیدا کرده‌اند، در سال ۱۴۰۰ نزدیک به ۲۰۰ بافنده با کارت شناسایی به جمعیت بافنده‌های این استان افزوده شده است و نزدیک به یکهزار صنعتگر فعال با خانه حصیر آبپخش (شهر ملی حصیر ایران) همکاری دارند و در سال جاری بیش از ۲ هزار محصول حصیر و کپو از این مرکز به کشورهای عراق و امارات صادر شده است.
لیلا رحیمی با اشاره به برگزاری دوره‌های مقدماتی، پیشرفته و فروش مجازی صنایع دستی در چند روستای استان بوشهر، می‌گوید: با توجه به در دسترس بودن مواد بومی با کیفیت در زمینه حصیر ظرفیت بزرگی برای اشتغال و تولید محصولات با سطح کیفی بالا وجود دارد و نیاز بازار خواهان این محصولات است.
به گفته او حصیر و کپو در میان رشته‌های آموزش داده و احیا شده ورود به بازار بیشتری داشته است، بسیار مورد توجه قرار گرفته و بیشتر هنرآموزان به بازار متصل شده‌اند.
فوزیه مقتدرفرد طراح حصیر و کپو و مدرس دوره‌های آموزشی معاونت صنایع دستی استان بوشهر نیز معتقد است بازار حصیر بوشهر حالا "اوج گرفته است". به بیان او حصیر بافی در بوشهر تا میانه دهه ۹۰ می‌رفت تا به فراموشی سپرده شود و تنها تولیداتی محدود مانند جا نانی و زنبیل بافته می‌شد اما امروز به حرفه‌ای اشتغال‍‌زا تبدیل شده است.
او که راهبر شغلی کمیته امداد امام خمینی (ره) نیز هست، در قالب شرکت تعاونی صنایع دستی فروش محصولات تولیدی بانوان در نزدیک به ۸۰ روستای استان را انجام می‌دهد و در هر روستا ۱۵ بافنده با این تعاونی همکاری دارد.
مقتدر فرد می‌گوید: حصیر و کپوی بوشهر بازار بسیار خوبی دارد و آموزش‌ها به شرط ایجاد اشتغال ارائه می‌شود که با تقاضای بسیار خوبی از سوی دختران و زنان روستایی همراه بوده است.
روستای درودگاه دشتستان از روستاهایی است که تابستان امسال میزبان دوره آموزشی مقدماتی، پیشرفته و ویژه شاغلان (بازاریابی مجازی) کپو و حصیربافی بود که معاونت صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با همکاری اداره کل امور بانوان و خانواده استانداری برای یک گروه ۲۰ نفره بانوان برگزار کرد.
حالا آمنه سعیدی فرد از بانوان فعال این روستا می‌گوید: همه شرکت‌کنندگان در این دوره‌های آموزشی موفق شده‌اند به بازار متصل شوند و در نمایشگاه سراسری خرما در بوشهر نیز حضور موفقی داشته و مورد استقبال قرار گرفته‌اند.
او آموزش‌های تولید و فروش در فضای مجازی را بسیار خوب و موثر می‌داند و می‌گوید: فروش بانوان در بستر فضای مجازی خوب بوده است.
به گفته سعیدی فرد بانوان نسل جوان روستای سه هزار و ۲۰۰ نفری درودگاه به سوی این اشتغال جذب شده‌اند و حالا برای راه اندازی یک کارگاه صنایع دستی اقدام کرده‌اند و قرار است بهمن ماه نیز تولیدات خود را در نمایشگاهی عرضه کنند.
این بانوی دشتستانی می‌گوید: انتظار این داریم که با پیشرفت بانوان روستا در این حرفه، روستای درودگاه به ثبت ملی برسانیم.
صنایع دستی دریایی؛ ظرفیتی در میان صدف
علاوه بر حصیر و کپو، همسایگی با خلیج فارس و ساحل نشینی و وجود مرکز پرورش صدف در استان بوشهر زمینه‌ای مساعد را برای توسعه صنایع دستی دریایی فراهم کرده است و هر جایی که آموزش صورت گرفته، استقبال بانوان جوان و اشتغال‌زایی روستایی را نیز به دنبال داشته است.
خلق تابلوهای هنری و زیورآلات و وسایل کاربردی از پوسته‌های صدف همواره مورد توجه مسافران کرانه خلیج فارس قرار گرفته است و چنانکه معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان بوشهر بیان می‌کند همین برآمدن از دل دریا این تولیدات را مورد توجه گردشگران قرار داده است.
لیلا رحیمی می‌گوید: صنایع دستی دریایی از رشته‌های بومی استان بوشهر است و آموزش، احیا و توسعه این رشته بومی بویژه در روستاهای ساحلی این استان اهمیت دارد.
فعالان و تولیدکنندگان صنایع دستی دریایی می‌گویند: بازار این هنر صنعت ظرفیت اشتغال‌زایی بیشتری دارد.
زهرا ابوذری از استادکاران صنایع دستی دریایی استان معتقد است این حرفه ظرفیت اشتغال‌زایی "دوصد چندان" بیش از این دارد اگر به سمت کاربردی و به روز کردن آن حرکت کنیم و در این شرایط قابلیت صادرات خوبی نیز دارد.
او اضافه می‌کند: در هنگام خرید همگان ابتدا نیازهای مصرفی خود و پس از آن فقط کالاهای تزئینی را تهیه می‌کنند؛ بنابراین لازم است به تولیدات صنایع دستی دریایی علاوه بر بعد زیبایی جنبه مصرفی داده شود که امروز در همین راستا فعالیت می‌کنیم.
علاوه بر تابلوهای زیبای هنری، کالاهایی چون جامدادی، رومیزی، جا کلیدی جای خود را در میان تولیدات خانم ابوذری و هنر آموزان او باز کرده و مورد توجه بازار نیز قرار گرفته است.
به گفته این فعال صنایع دستی دریایی امروز در راستای حفاظت از اکوسیستم، بیشتر از صدف‌های پرورشی استفاده می‌شود که کاربرد غذایی و داروریی دارند و پوسته آن برای خلق تولیدات صنایع دستی به کار می‌آید.
ابوذری که از سال ۹۳ تا کنون به گفته خود بیش از ۲ هزار بانوی بوشهری را آموزش داده، معتقد است بازار و ظرفیت اشتغال‌زایی بسیار خوبی برای روستاییان استانی مانند بوشهر دارد.
روستای جزیره شمالی گناوه از روستاهایی است که برگزاری دوره‌های آموزشی صنایع دستی با ظرفیت ۴۰ نفر، تاثیری آشکار بر اشتغال بانوان آن داشته است، طوریکه به گفته نعیمه ملاح این کلاس‌ها زمینه اشتغال بسیاری از زنان خانه‌دار، مجرد و حتی دختران با تحصیلات دانشگاهی را فراهم کرده است.
این بانوی تولید کننده صنایع دستی می‌گوید: دوره آموزش پیشرفته بسیار کاربردی و مفید بود و بیشتر شرکت کنندگان اکنون فروش خوبی هم به مسافران و هم در فضای مجازی دارند.
ملاح این اشتغال‌زایی انگیزه فعالیت برای همه بانوان روستا را ایجاد کرده و ۵۴ نفر نیز خواستار برگزاری دوره آموزشی هستند که قرار است با همکاری کمیته امداد دوره آموزشی برای آنها نیز برگزار شود.
چنانکه از گفته‌های فعالان و فضای تازه ایجاد شده در این روستاها بر می‌آید تلاش برای توسعه صنایع دستی از طریق آموزش خیلی زود به ثمر می‌نشیند و اشتغال‌زایی حاصل از آن رشدی تصاعدی را تجربه می‌کند.
لیلا رحیمی می‌گوید: تلاش معاونت صنایع دستی استان بوشهر بر این است تا بودجه محدودی که به این آموزش‌ها اختصاص داده می‌شود روستاهای سراسر این استان را بسته به قابلیتی که دارند تحت پوشش قرار دهد.
در شرایطی که به دلیل خشکسالی و کاهش درآمد روستاییان شاهد مهاجرت روز افزون به شهرها هستیم، افزایش اعتبار طرح‌های توسعه صنایع دستی، نه هزینه، که سرمایه گذاری ارزشمندی است که نتیجه‌ای زود هنگام و به بزرگی اشتغال پایدار را دنبال دارد.
نظر شما