در طول سال‌هایی که به عنوان خبرنگار در جشنواره فیلم فجر حضور داشته‌ام، همواره برایم سوال بود که روشندلانی که در خانه جشنواره حضور دارند چگونه به درک و دریافت فیلم‌هایی که اکران می‌شوند، می‌رسند؛ اساسا سینما و ندیدن را چگونه می‌توان به یکدیگر گره زد و همکاران روشندل ما چه دریافتی از آنچه در سالن‌های اکران فیلم در جریان است، دارند.
برای ما که به ظاهر نقصی در شکل و عملکرد اجزای بدن نداریم، بدیهی همان گونه‌ای است که ما می‌گذرانیم و زندگی برای ما در جریان است. یعنی خود را محور می‌بینیم و کمتر درکی از سختی‌ها و هزاران شیوه دیگری که هم‌نوعان ما هروز با آنها دست و پنجه نرم می‌کنند تا با زندگی خویش انطباق یابند، داریم.
نابینایی یکی از آن دردهایی است که شاید فرصت استفاده و لذت بهره‌گیری از ساده‌ترین اتفاق‌های جهان را از آدم‌ها می‌گیرد. لذت دیدن فیلم روی پرده؛ اعجاز سینما و حس حضور در سالن.
امسال و در چهل سالگی جشنواره، فرصت را مغتنم شمردم تا با یکی از همکاران روشندل گپی کوتاه در مورد فضای ذهنی، دریافتش از فیلم و درد دلهایش داشته باشم. این گفت‌وگو دست‌کم درکی کوچک از شرایط آنان را برایم فراهم ساخت که می‌تواند روشنگر بخشی از نادیده‌های ناشنیده آنان باشد.
امید هاشمی منتقد و روزنامه‌نگار روزنامه ایران سپید با اشاره به اینکه به عنوان یک روشندل چگونه در جریان فیلم‌ها قرار می‌گیرد گفت: در دوره‌های پیش دوستانی از همکاران و رفقا در کنار ما بودند و صحنه‌هایی که دیالوگ نداشت یا جلوه تصویری خاصی داشت را برای ما توضیح می‌دادند؛ اما متأسفانه امسال دوستان ما در کنارمان نیستند و به دلیل بحث فاصله‌گذاری که پیش‌آمده، نتوانسته‌ایم ارتباط کلامی با کنار دستی‌هایمان برقرار کنیم.
وی ادامه داد: به دلیل همین شرایطی که امسال داریم و برای درک فیلم‌ها بر دیالوگ‌ها و Sound Effect هایی که از خود فیلم می‌شنویم، تکیه می‌کنیم، اما خلائی را که در این وسط هست، ناچاریم با خواندن نقدهای دوستان و منتقدان پر کنیم.
هاشمی در پاسخ به این سوال که آیا فناوری و ابزاری جهانی برای این مشکل طراحی و تولید شده است، گفت: بله البته وجود دارد و سالیان سال است که پیگیر این‌موضوع هستیم، اما متأسفانه به‌رغم اینکه چنین فناوری هایی با کمترین هزینه قابل راه‌اندازی است، هنوز کسی اقبالی به آن نشان نداده است.
وی افزود: قابلیتی به اسم Audio Description وجود دارد که به معنی توصیف صوتی است. در این برنامه از یک راوی می‌خواهند که بخش‌هایی از فیلم را که دیالوگ ندارد و یا نکته تصویری خاصی دارد را به‌صورت کلامی بیان کنند.
روزنامه‌نگار روزنامه ایران سپید ادامه داد: این قسمت‌ها ضبط شده و بر روی فیلم اضافه می‌شود؛ پس از آن وقتی من وارد سالن سینما می‌شوم، نرم افزاری را روی تلفن همراه فعال می‌کنم و این نرم افزار از طریق اینرنت بی سیم (WiFi) به دستگاه پخش سالن وصل می‌شود؛ سپس من از طریق گوشی بی‌سیم (Hands Free) که در گوش خودم دارم هم‌زمان با نسخه‌ای که در روی پرده پخش می‌شود و سایرین می‌بینند، نسخه صوتی ویژه نابینایان را می‌شنوم. یعنی مخاطب بغل‌دستی من این صدا را نمی‌شنود و صرفاً من که نمی‌توانم تصویر را ببینم آن را می‌شنوم؛ در این جریان من توصیف صوتی را که روی نسخه نمایشی فیلم میکس شده‌است را می‌شنوم.
هاشمی یادآور شد: از نظر سخت‌افزاری این موضوع صفر ریال هم هزینه ندارد. منتها متأسفانه این اراده در سینمادارها وجود ندارد که به تجهیز سالن‌هایشان به چنین قابلیتی اقدام کنند. برای عملیاتی شدن این موضوع سازمان سینمایی باید به‌عنوان یک نهاد دولتی مقدمات زیرساخت‌های آن را انجام دهد و سپس تهیه‌کنندگان و سینمادارها به این قضیه ورود کنند.
وی افزود: با هزینه‌ای بسیار اندک می‌شود این قابلیت را اعمال کرد، زیرا صرفا لازم است یک برنامه روایتگر (Narrator) به این فیلم‌ها اضافه کرد، اجرایی کردن این قابلیت هزینه بسیار ناچیزی برای تهیه‌کنندگان دارد؛ هزینه‌ای که در مقابل هزینه‌هایی که برای تولید فیلم‌ها صرف می‌شود، اصلا قابل‌بیان نیست.
هاشمی تاکید کرد: این‌موضوع نیازمند یک همت جمعی و گسترده‌است. حتی شاید بخش خصوصی هم در این زمینه جواب لازم را نگیرد. قبلاً شاید بحث این بود که به‌لحاظ سخت‌افزاری باید سرمایه‌گذاری و هزینه زیادی صرف شود و اینکه باید برای هر نفر دستگاه یا گوشی مجزا لازم باشد ولی امروز به لطف فناوری‌های نوین دسترسی به این فناوری بسیار آسان و بی‌هزینه است.
وی ادامه داد: امروز ما حدود ۷۰۰ هزار نابینا در ایران داریم اگر یک تهیه‌کننده حدود ۲ میلیون تومان برای اضافه کردن یک صوت ویژه نابینایان برای فیلمش هزینه کند و چنین موضوعی را راه بیندازد و سینماها و سینمادارها هم با آن همراه شوند، این قابلیت آورده خودش را داشته و خواهد داشت.
همه حرف ما این است که متولیان سینما، تهیه‌کنندگان و سینمادارها نابینایان و کم‌بینایان را به‌عنوان یک بازار ببینند که با چنین هزینه ناچیزی می‌شود یک جمعیت مخاطب ۷۰۰ هزارنفری را برای فیلم هایشان داشته باشند.
هاشمی اظهار داشت: به رغم اینکه در طول ۲ سال گذشته کووید ۱۹ بیش از پیش ما را به حاشیه رانده، اما در کنار انتشار آنلاین روزنامه، خود را ملزم به انتشار یک پادکست هفتگی کرده‌ایم و تا این‌جا ۱۵۸ پادکست را منتشر کرده‌ایم.
این روزنامه‌نگار خاطرنشان کرد: پیش‌تر یک مجله صوتی هفتگی داشتیم که کرونا بهانه‌ای برای توقف انتشار آن بود و به دلیل مشکلاتی که پیش‌آمد متوقف شد،اما به‌دنبال این هستیم که دوباره انتشار بریل را از سر بگیریم.
ایران سپید روزنامه ویژه نابینایان است که از ۲۸ آبان ۱۳۷۵ شروع به کار کرده و اولین فرزند موسسه مطبوعاتی ایران است. این روزنامه یکی از برندهای اصلی موسسه ایران است که صاحب‌امتیاز آن خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) است که تا دوسال پیش به خط فارسی و بریل در تهران چاپ می‌شد. حدود دو سال است که انتشار مکتوب و بریل این روزنامه به بهانه کرونا متوقف مانده و تنها به شکل آنلاین منتشر می‌شود
نظر شما