بادهای موسمی ۱۲۰ روزه سیستان که معمولا از اواخر اردیبهشت تا پایان شهریور مناطق شمالی و بعضا مرکزی سیستان و بلوچستان را تحت تاثیر قرار می‌دهد از گذشته‌های دور بین ۱۲۰ تا ۱۳۰ روز بطول می‌انجامید اما اکنون با بروز خشکسالی‌های ۲ دهه گذشته حتی تا ۱۶۰ روز هم به درازا می‌کشد. این بادها علاوه بر فرسایش خاک در منطقه سیستان، مشکلات و معضلات متعددی را برای مردم بوجود می آورند.
بادهای ۱۲۰ روزه از مشهورترین و اثرگذارترین بادهای محلی ایران محسوب می‌شود که بخش شرقی کشور را تحت تاثیر قرار می‌دهد، وجود رسوبات ریزدانه باعث شده تا با وزش بادهای ملایم به حرکت درآیند و بستر بسیار مناسبی برای طوفان‌های گرد و خاک و ماسه فراهم کنند بطوریکه تاکنون خسارت‌های زیادی بر منطقه سیستان تحمیل کرده و امنیت شهرها و روستاها را تحت تاثیر قرار داده و مشکلات و معضلات متعددی از جمله مهاجرت مردم و خالی شدن روستاهای منطقه از سکنه، پُر شدن انهار، رودخانه‌ها و مخازن طبیعی چاه نیمه‌ها، گسترش بیماریهای مختلف بویژه چشمی، تنفسی و ریوی (سیستان در رتبه نخست بیماری سل قرار دارد)، بسته شدن راه های ارتباطی و لغو و تاخیر پرواز هواپیماها و غیره را موجب شده است.
به گفته کارشناسان زیست محیطی بروز خشکسالی، قطع آب رودخانه هیرمند و خشک شدن تالاب بین‌المللی هامون خاصیت فرسایش بادهای ۱۲۰ روزه سیستان را افزایش داده است.
به گفته شماری از مردم سیستان، بادهای ۱۲۰ روزه در گذشته های نه چندان دور، پیش از خشکسالی نعمت بزرگی برای مردم این منطقه و شهرها و روستاهای مرکزی استان بویژه زاهدان محسوب می شد و هوای منطقه را در بهار و تابستان دلپذیر و خنک می کرد بطوریکه شب های زاهدان معروف بود و اکنون بسیاری از کسانی که گذشته این منطقه را تجربه کرده اند حسرت شب های ۲۰ سال پیش سیستان و زاهدان را می خورند.
ناصر سراوانی یکی از شهروندان سیستانی ساکن زاهدان در همین ارتباط گفت: پُرآبی هامون و وزش بادهای ۱۲۰ روزه چنان تاثیر مثبت و مفیدی داشت که هوای زاهدان را بی نظیر یا حداقل کم نظیر می‌کرد، هامون و بادهای ۱۲۰ روزه همچون کولر آبی برای سیستان و زاهدان عمل می‌کردند.
وی افزود: بادهای ۱۲۰ روزه نه تنها تاثیر زیادی بر هوای منطقه داشت بلکه در توسعه و گسترش کشاورزی و دامداری نیز موثر بود.
یکی از شهروندان شهرستان هیرمند نیز گفت: بادهای ۱۲۰ روزه و پُرآبی تالاب بین‌المللی هامون در گذشته عامل مهم رونق شهرها و روستاهای سیستان بود اما متاسفانه اکنون به معضلی برای تخلیه شهرها و روستاها و گسترش بیماریهای مختلف منجر شده است.
عزیزالله میر افزود: حرکت شن‌های روان ناشی از بادهای ۱۲۰ روزه موجب تخریب زمین های کشاورزی و مدفون شدن برخی روستاها زیر ماسه بادی شده است.
وی افزود: اگر در گذشته وزش بادهای ۱۲۰ روزه موجب تلطیف هوا می شد اما اکنون گرمای شدید و وزش باد گرم موجب آزار مردم می‌شود ولی ساکنان این منطقه با این وضع خو گرفته و به وزش باد و گرمای هوا عادت کرده اند.
محسن شهرکی از شهروندان زهک نیز گفت: در تابستان هنگام وزش بادهای ۱۲۰ روزه حتی کولرهای آبی توان سرد کردن هوا را ندارند، شن و ماسه وارد شده در پوشال‌های کولر از حرکت موتور آن جلوگیری می کند.
حداکثر سرعت باد در تیرماه به بیش از ۱۱۰ کیلومتر در ساعت می رسد. جریان باد در سیستان در تمامی فصول سال برقرار است و بیشترین موارد وزش باد مربوط به تابستان است.
مدیرکل هواشناسی سیستان و بلوچستان گفت: از میان ۱۰ پهنه بادی موجود ایران، وسیع‌ترین پهنه مربوط به باد سیستان است. مزیت‌های مناسب در استحصال برق از نیروی باد از جنبه‌های مثبت محیطی این بادها هستند که خوشبختانه اخیرا دولت برای بهره گیری از انرژی این بادها بر ساخت نیروگاه بادی میل نادر متمرکز شده است.
به گفته کارشناسان؛ منطقه ویژه انرژی بادی میل نادر واقع در ۸۰ کیلومتری شهر زابل یکی از بهترین نقاط جهان برای تولید برق با انرژی تجدیدپذیر باد است. نیروگاه بادی میل نادر ظرفیت تولید یکهزار مگاوات برق را به وسیله توربین‌های بادی دارد و قرار است تا پایان این پروژه ۵۰ توربین نصب شود.
تاکنون مراحل نصب و راه اندازی تعدادی از این توربین بادی در منطقه ویژه انرژی بادی میل نادر انجام شده است.
هشدار هواشناسی: بادهای ۱۲۰ روزه از فردا آغاز می‌شود
اداره کل هواشناسی سیستان و بلوچستان با صدور اطلاعیه ای اعلام کرد: وزش بادهای ۱۲۰ روزه از دوشنبه شب در این منطقه شروع می شود.
وزش این باد تا پایان هفته بویژه سه شنبه و چهارشنبه ادامه دارد و سرعت آن در اواخر شب و صبح ها شدید می شود.
بر اساس این اطلاعیه؛ مناطق تحت تاثیر بادهای یادشده شهرستانهای زابل، هیرمند، زهک، نیمروز و هامون و مخاطرات آن نیز خیزش گرد و خاک، کاهش کیفیت هوا و کاهش سه تا ۶ درجه ای دما خواهد بود.
هواشناسی سیستان و بلوچستان از ساکنان مناطق یادشده خواسته است در زمان وزش باد و غبارآلود شدن هوا از قرارگیری در فضای باز بویژه افراد آسیب‌پذیر خودداری کرده و رانندگان هنگام تردد در جاده های شمال استان احتیاط لازم را انجام دهند.
نظر شما