به گزارش خبرنگار ایرنا، شکل گیری هسته اولیه شهر گردشگرپذیر رامسر به تاریخچه ساخت باغ ، ویلاهای اقامتی ، بلوار ، بناهای اداری ، نظامی و آموزشی به سال های ۱۳۰۰ تا ۱۳۲۰ بر می گردد و گسترش مناطق مسکونی پیرامون محدوده آن با شتاب انجام گرفت در همان زمان معماری منحصربفرد این مجموعه مسوولان وقت را بر آن داشت تا نسبت به ثبت ملی این اثر تاریخی اقدام کنند و سرانجام پس از سال این اثر در سال ۱۳۸۳ در فهرست آثار ملی ثبت شد.
با گذر زمان ، حریم حفاظتی برای این مجموعه تعریف شد به گونه ای که هتل قدیم رامسر با طراحی بی نظیر ، کاخ محوطه آن همگی در هم افزایی با باغ و بلوار منتهی به کازینو بوده تا این مجموعه از یک نظام معماری و رویکرد فرهنگی و اجتماعی خاص خود برخوردار شود و از همه مهم تر وجود کوه و جنگل های سرسبز هیرکانی خزری در قسمت جنوبی آن چشم انداز طبیعی بی همتایی به این مجموعه بخشیده است به گونه ای که نحوه ارتباط آن با شهر و آثار تاریخی موجود در این شهر بی بدیل است.
این باغ محوطه ای پر از شگفتی است؛ یک قسمت آن یعنی ضلغ غربی که در قلب شهر قرار دارد، نمونه ای کوچک از جنگل هیرکانی است که خود میراثی ماندگار محسوب می شود، تنها کمی آن سوتر درست در میانه باغ که بایستید، مسیری را پیش روی خود می بینید، که شما را مستقیم به سمت پله هایی ورودی هتل قدیم هدایت می کند و در جهت مخالف بلوار تاریخی معلم قرار دارد که به سمت ساحل خزر امتداد نمی یابد، مسیری سنگ فرش شده در میان درختان پالم و دیوارهایی از شمشاد که مسافت رسیدن به ساحل خزر را تماشایی و لذت بخش می کند.
اما بخش دیگر باغ یعنی ضلع شرقی آن دارای پوشش گیاهی از درختان نارنج و پرتقال است حالا بخش زیادی از آن از بین رفته است و در واقع آن بخش از باغ را تشکیل می دهد که بیشترین صدمه را دیده است.
با همه ویژگی های منحصر بفرد و توصیف ها ، این باغ را می توان جز آن دسته از آثار تاریخی به حساب آورد که درسال های اخیر بر خط ممتدی از انواع ناملایمات و از هم مهم تر مداخلات خارج از ضوابط بافت های تاریخی قرار گرفته است و در این میان بلاتکلیفی آن داغی بر دل شهروندان این شهر شده بود از ساخت برج چشم انداز در ضلع شرقی باغ گرفته تا طرح سال ۱۳۷۲ شهردار و فرماندار وقت رامسر که در پی آن بودند بزرگ ترین پارک خاورمیانه را در این محوطه تاریخی که چشم انداز هتل قدیم است و بلوار تاریخی معلم هم در امتداد آن قرار دارد بسازند.
رفتار مخرب با این باغ یگانه مازندران حتی با وجود ثبت ملی آن از سال ۸۳ نه تنها متوقف نشده است ، بلکه در نبود مدیریت و طرح کارشناسی ، پوشش گیاهی آن هم که دارای گونه های تاریخی است آسیب جدی می بیند، البته استفاده از موزاییک های ناهمگون و نامتعارف با آنچه از گذشته بر جای مانده بود نیز چهره ای ناخوشایند به باغ بخشیده است.
موارد گفته شده همه آنچه که بر باغ گذشت نبود، چرا که در ادامه بارگذاری سازه های آهنی برای ساخت مجتمع فرهنگی هنری در عرصه باغ ، آخرین ضربه را بر پیکر بی جان این بافت تاریخی زد، به طوری که سبب شد باغ ۳۳ هکتاری که یکی از ۲ طرح پیشنهادی اداره کل میراث فرهنگی استان مازندران در سال ۸۸ برای ثبت جهانی به سازمان یونسکو بود، به دلیل وجود این سازه در محوطه باغ، از دستور ثبت جهانی خارج شود.
ثبت جهانی هر مکانی خاص بر اساس معیارهای یونسکو باید حریم درجه یک و ۲ داشته و موارد فنی هم در این حریم ها کامل رعایت شود، در حالی که این موضوع در مورد باغ ۳۳ هکتاری با توجه به قرار گرفتن بنای نیمه تمام مجتمع فرهنگی در داخل باغ، از نظر کارشناسان یونسکو ایراد به شمار می رفت، به طوری که سبب شد روند ثبت جهانی باغ مختل و تمامی امید ها برای احیای آن و همینطور ثبت جهانی به یاس بدل شود.
باهمه این رفتار های نامهربانانه با این اثر طبیعی تاریخی سرانجام به دنبال پیگیری مسوولان منطقه ویژه نماینده مردم شهرستان های رامسر ، تنکابن و عباس آباد در مجلس شورای اسلامی و بازدید وزیر میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری از این باغ در سفراستانی دولت در ۲۰ اسفند ماه سال گذشته موضوع رعایت تمام ضوابط و قوانین میراثی در عرصه این باغ کلید خورد .
عزت الله ضرغامی وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در این بازدید تاکید کرده بود : بزودی بررسی های کارشناسی پیرامون این موضوع ابلاغ و اعلام خواهد شد هرچند از گذشته مسوولان استانی سوابق آنچه بر این باغ گذشته گزارش داده اند اما از طریق کارشناسی تصمیم ها پیرامون این مساله اعلام می شود.
تصویب طرح با همت جهادی دولت
در این پیوند، رییس اداره میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری گفت : بتازگی طرح مطالعات ، احیا ، مرمت ، ساماندهی و حفظ باغ ۳۳ هکتاری پس از ۲ دهه با پیگیری نماینده مجلس شورای اسلامی و همت دولت جهادی تصویب و برای اجرا به نهادهای مربوط ابلاغ شده است .
نادر سحرخیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود : در پی بازدید وزیر میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری در اسفند ماه سال گذشته و بازدید کارشناسان این وزارتخانه از این مجموعه سرانجام این موضوع پس از گزارش کارشناسان به تایید کمیته فنی و نظر مثبت پژوهشگاه میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری رسید و در نتیجه این باغ پس از سال ها صاحب طرح مطالعاتی ، مرمت و احیا شده است .
وی بیان داشت : از آنجایی که در سال های پیش شهرداری به عنوان دستگاه اجرایی تمام تلاشش آن بود مشاور برای اجرای طرح در این باغ با هزینه خودش انتخاب کند منتهی مسوولان میراث فرهنگی اجازه چنین اقدامی به این نهاد شهری نمی دانند درحالی که تصویب این طرح در حقیقت شناسنامه این باغ است و به ندرت پیش می آید در نقطه از شهر ایران منظر طبیعی با این شگفتی وجود داشته باشد.
این مسوول اظهار امیدواری کرد: با انتخاب مشاور زبده با رزومه کاری غنی از سوی شهرداری ، خدشه هایی که به علت بی تدبیری مسوولان ادوار گذشته به هویت این باغ که شناسنامه این شهر گردشگرپذیر غرب مازندران است هویت آن به حالت اولیه برگردد و آثار مثبت و سازنده ای روی اقتصاد شهروندان به همراه داشته باشد.
مشاور وزیر میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری هم در این باره گفت : عملیات مرمت ، احیا و ساماندهی این باغ موضوعی که پیگیری آن به ۲ دهه گذشته برمی گردد منتهی به علت عدم شناخت کافی مسوولان ادوار گذشته به اهمیت موضوع ، دخالت های غیر کارشناسی در رعایت حریم میراث فرهنگی و به عبارتی سوء مدیریت سبب شد تا رفتارهای مخرب علیه این باغ ادامه دار باشد و به همین خاطر این وزارتخانه اقبالی بابت موافقت با این طرح از خود نشان ندهد.
حسین مبری دانش آموخته دکترای حرفه ای معماری و تخصصی شهرسازی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود : برخورد با هر آثار تاریخی برابر با قوانین و قواعد کنوانسیون های بین المللی مستلزم حفظ این آثار است و ایران هم یکی از کشورهای عضو کنوانسیون است با اینکه مسوولان و مدیران شهری گذشته آگاه بودند این اثر تاریخی بوده و نباید در اجرای هرگونه طرح در این باغ به دلخواه خود تصمیم می گرفتند اما به معماری های موجود دراین باغ آسیب رساندند .
وی با اشاره به آنکه میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری نسبت به این موضوع تعهد دارد و نباید اجازه می داد هرگونه دست اندازی و تغییر و تحولی در آثار معماری این باغ رخ می داد، خاطرنشان کرد: متاسفانه خیابانی که در این باغ احداث شده خلاف قوانین و ضوابط میراثی بوده است یا ساخت مجتمع فرهنگی و هنری نیمه کاره در این باغ نشانه ناآگاهی مسوولان وقت و عدم استعلام از مراجع ذیصلاح انجام گرفته است در مجموع همه این موارد مداخلات غیرکارشناسی در این اثر تاریخی بوده است.
این استاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد عمران تنکابن گفت : نتیجه این بی تدبیری ها که عمده آن ناشی از عدم اشراف و اطلاعات کافی مسوولان وقت به ضوابط و دستورالعمل ها میراث فرهنگی بوده است سبب شد تا طرح مطالعات ، مرمت ، ساماندهی و حفاظت باغ مدت ۲ دهه زمانبر شود.
مبری افزود : سرانجام به دنبال پیگیری های نماینده مجلس شورای اسلامی در منطقه و همچنین بازدید وزیر میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری در سفر استانی دولت از این باغ در اسفند ماه سال گذشته موضوع تهیه طرح احیای این باغ مطرح شد.
وی بیان داشت : وزیر هم در آن زمان دستور داد بزودی کارشناسانی از این وزارتخانه برای بازدید و برای تهیه گزارش از این باغ حضور می یابند تا اینکه طولی نینجامید عده ای از کارشناسان از این باغ بازدید کردند و در نهایت مدت پنج ماه پیش این طرح در ادارات مربوط مصوب و در ماه جاری برای اجرا به نهاد متولی شهرداری رامسر ابلاغ شده است.
وی یادآور شد : در راستای تهیه این طرح متاسفانه آسیب نگاری که در این باغ مربوط به پهلوی اول صورت گرفته می توان به گلدان ها ، پایه های چراغ ، تغییرات نامناسب نرده های بانک ملی با نرده های باغ ، مرمت نامناسب نرده های باغ ، بستر نامناسب مسیل و مرمت غیر اصولی پایه پل ، آسیب در پلکان بخش میانی باغ ، سازه نیمه کاره در داخل باغ و نورپردازی و چراغ های روشنایی اشاره کرد.
این مشاور وزارت میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری گفت : تمام اقدامات مربوط به مطالعه ، حفاظت ، مرمت و احیا با بکارگیری کارشناسان زبده سابقه دار میراث فرهنگی و استادکاران حرفه ای در دستور کار قرار گرفته است و با بررسی آسیب های موجود و شناسایی آن ها طرح درمان مناسب برای حفظ این مجموعه انجام خواهد گرفت .
مبری ، مطالعات اولیه ، بررسی های میدانی و تطبیقی ، تهیه عکس و نقشه های سال های گذشته ، فن شناسی ، مستندنگاری مجموعه ، تهیه مدل سه بعدی از تمام عناصر شاخص باغ و بلوار نظیر پلکان ، پایه چراغ ، نرده پیرامونی و پل های داخل بلوار ، تهیه نقشه جزئیات عناصر باغ ، آسیب شناسی و عکس برداری از تمام اسیب های بلوار و باغ رامسر از جمله اقدامات مدنظر در راستای اجرای این طرح برشمرد.
وی ، برقراری ارتباط سیاسی، اقتصادی با سطوح فرادست مدیریتی استانی و کشوری ،مشارکت فعال پایگاه با دست اندرکاران صنعت گردشگری ،بهره مندی از قابلیت های مجموعه در توسعه گردشگری ، توجه به ظرفیت های تاریخی - فرهنگی محوطه در خصوص توسعه گردشگری،برنامه های محوطه بازنگری، به روز رسانی طرح جامع گردشگری و تعریف حلقه های گردشگری متشکل از امکانات گردشگری منطقه ،رفع موانع برای تسهیل مناسبات اداری لازم برای جلب سرمایه گذاری در حوزه اقتصاد گردشگری، پیش بینی سرانه های مطلوب گردشگری در طرح های شهری ،حمایت از هنرمندان و فروشندگان صنایع دستی در محدوده محوطه هم از جمله راهبردهای به سرانجام رساندن این طرح نام برد.
شهردار رامسر هم میزان اعتبار برآورد شده برای اجرای این طرح را حدود ۱۵۰ میلیارد ریال اعلام کرد و گفت : البته در بودجه سال های آینده این اعتبار افزایش می یابد و هم اکنون مراحل اجرایی این طرح در مسیر مناقصه انتخاب پیمانکار قرار گرفته است.
علی امینی شاد افزود : اجرای این طرح پاسخی به نیازهای ورزشی ، فرهنگی ، تفریحی و گردشگری شهروندان و گردشگران این شهر است چرا که در سه گام این طرح اجرایی می شود و در هر مرحله همه اقدامات صورت گرفته با همکاری مشاور و نظارت مسوولان میراث فرهنگی انجام می گیرد.
وی با اظهار آنکه بابت حفظ این باغ شهرداری هرسال ۴۰ میلیارد ریال هزینه می کند و عایداتی برای این نهاد ندارد ، بیان داشت : بنابراین از لحاظ اقتصادی هم در اجرای این طرح توجه شده چرا که نسخه های دیروز پاسخگوی نیازهای گردشگری و مسافران امروز نیست
شهردار رامسر گفت : در جوار این باغ و حاشیه رودخانه جاری کنار آن یکی از راهبردهای بسیار مهم از لحاظ اقتصادی آن است تا پیست دوچرخه سواری ، سرویس های بهداشتی ، اسکیت ، زمین فوتبال ، والیبال ، رستوران در هفته قطعه که برای آن تعریف شده ایجاد کنیم افزون بر آن ساخت گلخانه پرورش گل و گیاه ، نمایشگاه صنایع دستی هم از دیگر اقداماتی است که در دستور کار قراردارد.
با وجود آنکه این طرح مصوب و مراحل اجرایی آن هم در مسیر انتخاب پیمانکار است امیدوارم پس از سال ها که یکی از آرزوهای دیرینه شهروندان رامسر و گردشگران توجه جدی مسوولان در امر مرمت ، حفاظت و احیای این باغ که به مزرعه گردشگری هم شهرت دارد این اقدامات بتواند گامی موثر در شکوفایی اقتصادی و جلوگیری از هرگونه دخل و تصرف به معماری این باغ باشد.
شهرستان رامسر یکی از زیباترین شهرهای گردشگری کشور است که با ۸۰ هزار نفر جمعیت در غرب مازندران واقع شده است..
نظر شما