گشودن زنجیر خشکسالی از پای یوز ایرانی

به گزارش ایرنا، منطقه میاندشت شامل پناهگاه حیات وحش و پارک ملی ضامن آهو با وسعت ۸۵ هزار هکتار در شهرستان جاجرم و جنوب استان خراسان شمالی واقع شده است و یکی از قدیمی ترین مناطق چهارگانه کشور به عنوان زایشگاه یوزپلنگ ها شناخته می شود.

میاندشت یکی از غنی‌ترین و متراکم ترین گونه‌های جانوری در بین زیستگاه های استپی کشور محسوب می شود و با پارک ملی گلستان ۱۰۰ کیلومتر، با منطقه حفاظت شده قرخود در شهرستان مانه و سملقان ۸۰ کیلومتر با منطقه حفاظت شده خارتوران شاهرود ۷۵ کیلومتر و با منطقه حفاظت شده سالوک اسفراین ۳۰ کیلومتر فاصله دارد.

یوزپلنگ ها در میاندشت جاجرم متولد شده و برای توسعه قلمرو خود به خارتوران سمنان می روند و بعضا در این کریدور تردد دارند و بر اساس اعلام مسوولان؛ امسال ۹ مرتبه یوزپلنگ در این منطقه حفاظتی مشاهده شده است و افزایش مشاهدات یوزپلنگ ها و افزایش جمعیت آهوان در منطقه میاندشت جاجرم، نشان از بهبود شرایط زیست یوزپلنگ ها در این منطقه دارد.

با این وجود زیستگاه این حیوان ارزشمند در میان اقدامات انجام شده برای صیانت از یوزپلنگ ایرانی با مشکلات و دغدغه هایی روبه رو بود و خشکسالی و نبود محیط بان از تهدیدهای یوز در این منطقه محسوب می‌شد که با تدابیر مسوولان و اعتبارات سفر رییس جمهور مشکل ساخت محیط بانی و کمبود ذخیره آب در این منطقه حفاظت شده برطرف شد.

ظرفیت ذخیره آب در قلمرو

حضور دام و سگ های گله یکی از مهمترین تهدیدها برای یوزپلنگ در منطقه میاندشت است و در این باره تلاش شده تا حقوق عرفه دامداران خریداری و گله ها و سگ های گله از این منطقه خارج شود.

سال های اخیر شمار زیادی از گله ها با واگذاری پروانه چرای دام از این پناهگاه خارج شدند اما این مشکل همچنان وجود دارد و چرای دام علاوه بر اینکه فشار مضاعف بر مراتع وارد می کند و سبب گسترش فقر مراتع و پوشش گیاهی می شود، تهدید برای زیست آهوان به عنوان طعمه یوزپلنگ به شمار می رود، طی سال های اخیر برای ارتقای امنیت یوزپلنگ ها، بخش زیادی از گله های دام از این منطقه خارج شدند، پیش از این پروانه چرای پنج هزار راس دام در میاندشت جاجرم خریداری و از حضور دام در این منطقه کاسته شد و خرید پروانه چرای ۱۰ هزار راس دام باقی نیز در دستور کار قرار دارد که نیاز به اعتبار بیشتر است.

خشکسالی و کاهش بارندگی که با افزایش قیمت نهاده های دامی همراه شده، همکاری دامداران برای واگذاری پروانه های چَرا در میاندشت این شهرستان را کم کرده و کار برای خروج دام از این منطقه سخت تر شده است.

مدیر حفاظت محیط زیست شهرستان جاجرم در این خصوص گفت: ظرفیت منابع ذخیره آب در پناهگاه میاندشت این شهرستان امسال سه برابر افزایش یافت.

احمد صفرزاده اظهار کرد: تانکرهای منابع ذخیره آب در پناهگاه میاندشت پیش از این سه هزار و ۵۰۰ و یا چهار هزار لیتری بود که اکنون با منابع ۱۰ هزار لیتری جایگزین شده است، همچنین استخر ذخیره آب با ظرفیت ۳۰ هزار لیتر به منابع ذخیره آب در این منطقه افزوده شده است.

وی با بیان اینکه امسال آبرسانی سیار در منطقه میاندشت جاجرم سه برابر افزایش یافته است گفت: ۹ ماهه امسال یک میلیون و ۲۰۰ هزار لیتر آب برای حیات وحش منطقه میاندشت حمل شده است.

مدیر حفاظت محیط زیست جاجرم خاطرنشان کرد: خشکسالی و خشک شدن چشمه ها و منابع آبی سبب شده تا نیاز به آبرسانی سیار در میاندشت جاجرم افزایش یافت، همچنین افزایش جمعیت آهوان مزید بر علت شده است.

وی اظهار کرد: تامین آب مورد نیاز وحوش میاندشت با خریداری چند ساعته آب چاه های کشاورزی انجام شده است.

صفرزاده خاطرنشان کرد: یکی از مشکلات برای آبرسانی سیار به وحوش میاندشت، فرسوده بودن ناوگان حمل و نقل است و در این باره باید یک دستگاه تانکر آبرسان تهیه شود.

بازسازی محیط بانی میاندشت

کمبود محیط بان از دغدغه دهای مهم برای حفاظت از زیستگاه یوزپلنگ ایرانی در منطقه میاندشت محسوب می شود و بر اساس آمار اداره کل محیط زیست خراسان شمالی؛ کمتر از ۱۰ محیط بان کار حفاظت از پناهگاه حیات وحش میاندشت جاجرم را بر عهده دارند که برای رسیدن به وضعیت مطلوب این رقم باید به سه برابر فعلی افزایش یابد و پایش منطقه میاندشت با کمبود تجهیزاتی همچون موتورسیکلت و یا سوخت مورد نیاز خودرو مواجه است.

مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان شمالی در ادامه از بازسازی محیط بانی قلعه چه خبر داد و گفت: توسعه پاسگاه محیط بانی در این پنهگاه در دستور کار قرار داشت و ساخت پاسگاه محیط بانی "قلعه چه" با بیش از ۱۰ میلیارد ریال اعتبار سفر دولت به استان، بازسازی و آماده بهره برداری شد و همزمان با دهه فجر امسال افتتاح می شود.

رضا شکاریان افزود: "قلعه چه" اولین و قدیمی ترین محیط بانی پناهگاه حیات وحش میاندشت جاجرم است که سال ها متروکه و بلااستفاده بود.

وی ادامه داد: امنیت قسمت های شرقی پناهگاه حیات وحش میاندشت با راه اندازی این محیط بانی بیشتر شده و شرایط برای حضور مستمر محیط بانان فراهم‌ خواهد شد.

به گزارش ایرنا، منطقه حفاظت شده میاندشت با گستره ۸۵ هزار هکتار از امن ترین زیستگاه های یوز ایرانی است که در سال ۱۳۵۲ زیر حفاظت قرار گرفته است.

این منطقه پوشیده از دشت های وسیع با اقلیمی خشک، نیمه خشک و تراکم گیاهی نسبتا مطلوب است و عبور کالشور از آن سبب شده تا این منطقه حتی در خشکسالی ها چندان مشکل کم آبی را احساس نکند.

پناهگاه حیات وحش میاندشت در شهرستان جاجرم یکی از قدیمی ترین مناطق چهار گانه کشور به شمار می رود. میاندشت دارای یکی از غنی ترین و متراکم ترین گونه های جانوری در بین زیستگاه های استپی کشور است.

پناهگاه حیات وحش میاندشت شهرستان جاجرم در جنوب غربی خراسان شمالی به عنوان زیستگاه مولد و زایشگاه یوزپلنگ ایرانی، منطقه ای مناسب برای زیست این گونه وحشی است که مشاهدات این حیوان در این منطقه که پس از چند سال محقق شده حاکی از افزایش امنیت زیستگاه برای یوزپلنگ است.

شهرستان جاجرم در جنوب غربی استان خراسان شمالی با مساحت سه هزارو ۶۵۴ کیلومتر دارای سه شهر جاجرم، سنخواست و شوقان، سه بخش، پنج دهستان و ۵۵ آبادی است.