پاکتراشی هیرکانی برای تهیه دسته کلنگ +فیلم

به گزارش خبرنگار ایرنا، روزهای اخیر فیلمی در فضای مجازی منشر شد که در پی آن چند درخت با ارزش راش که در اصطلاح محلی «ممرز » نام دارد و از گونه های نادر و با ارزش جنگلهای هیرکانی محسوب می شود قطع و از چوب آن دسته کلنگ و دسته داس تهیه شده است.

این فیلم که به سرعت در شبکه های اجتماعی دست به دست شد موجی از نفرت را از سوی دوستداران طبیعت ایجاد کرده است.

ماجرا از این قرار است که یکی از اهالی منطقه بومی در جنوب بابل برای تهیه دسته کلنگ و داس اقدام به قطع سه درخت راش کرد که دو اصله از این درختان با ارزش در مدتی قبل تر قطع و یک اصله همزمان با تعطیلات نوروزی قطع شده است.

این مرد بابلی که در حال تهیه دسته کلنگ با رنده دستی خود بود از دور شاهد حضور چند طبیعت گرد در آن محدوده می شود که همه دسته کلنگ ها و ابزار خودش را در زیر درخت قطع شده باقی می گذارد و فرار می کند.

این درختان راش که در منطقه شورکش بخش بندپی شرقی واقع شده بود بعد از پیاده روی حدود ۵ ساعته در دل جنگلهای هیرکانی قابل دسترسی است.

راش موجود در جنگل های شمال، گونه خزری یا هیرکانی با نام علمی FAGUSORIENTALIS است. راش چوبی نیمه سنگین و نیمه سخت به رنک کرم تا صورتی پر رنک دارد و خوش کار است. ارتفاع راش به ۳۰ الی ۴۰ متر و قطر آن به ۵/۱ متر می رسد و اغلب در محدوده ارتفاعی ۶۰۰ الی ۲ هزار و ۲۰۰ متر از سطح دریا دیده می شود.

تنه آن، صاف و استوانه ای است و بیشتر تنه را چوب تشکیل می دهد و مغز چوب آن کم است. راش، درختی است تک پایه و خزان کننده دارای گل های مخروطی و میوه فندقی که با زادآوری طبیعی و یا بذرپاشی در پاییز و زمستان تکثیر می شود. این درخت هرپنج سال یک بار بذر فراوان تولید می کند و در جوانی "جست" می دهد ولی در سنین بالا جست دهی آن کم می شود.

راش ، خاک حاصلخیز با گیاه خاک زیاد و مواد معدنی غنی و آب و هوای مرطوب و سرد را می پسندد.
نجارها، چوب راش را " چوب جنگلی " می نامند و از دید آنان، مرغوب ترین چوب در ایران است و در صنایع روکش، تخته لایه، تراورس، مبل و ساختمان سازی کاربرد دارد.
این درخت دارای مصارف روستایی بسیار است که می توان به ساخت در، پنجره، تیر، ستون، چهارپایه، کفش چوبی و گهواره اشاره کرد.
از بذر این درخت، روغنی استخراج می شود که ۲۰ الی ۲۵ درصد آن خوراکی و شامل گلیسریدهای پالمتیک و اولئیک است.

راش درختی است سایه پسند با پوست نازک که در نتیجه گرما و تابش شدید آفتاب باعث آفتاب زدگی و سوختگی پوست آن و از بین رفتن کامبیوم می شود.
البته پوست نازک این حسن را دارد که صاعقه را از خود عبور می دهد و آسیب پذیری درخت بر اثر اصابت صاعقه، کم می شود.

از آنجا که این گونه، اولین درخت تجاری جنگل های شمال است، در دهه های اخیر تحقیقات زیادی درباره آن انجام شده است.
این در حالی است که خیلی از گونه های مهم نظیر ون، بارانک و گیلاس جنگلی در جنگل های شمال وجود دارد که چون اهمیت اقتصادی شان به اندازه راش نیست، تحقیقات کمی درباره شان انجام شده است.

راش در جنگل های شمال با گونه های متعددی همچون کوله خاس، سیاه گیله، آسپرولا، لوزولا، کارکس، خلر، شمشاد، ممرز و سرخدار تشکیل جامعه گیاهی می دهد و حضوری چشمگیر و تعیین کننده در گستره وسیعی از این جنگل ها دارد.
با توجه به ارزش فراوان چوب این درخت در صنایع چوب، انجام یافتن هرتحقیق که ویژگی های آن را روشن تر کند در افزایش ارزش افزوده محصولات راش تاثیر دارد.

شناسایی شد

رئیس منابع طبیعی و آبخیزداری بابل، بابلسر و فریدونکنار در گفت گو با خبرنگار ایرنا بیان داشت: این سه اصله درخت راش در منطقه بالا دست بخش بندپی شرقی بابل در منطقه شورکش قطع شد.

حسین پورحسین اظهار داشت: بعد از تحقیقات انجام شده فردی که اقدام به چنین کاری کرد شناسایی و برای وی پرونده قضایی تشکیل شد.

وی با بیان این مطلب که فرد متخلف با طی مسیر ۵ ساعته در دل جنگلهای هیرکانی اقدام به قطع درخت راش کرده بود، اضافه کرد: از تنه درختان قطع شده دسته کلنگ و داس تهیه می کرد.

این مقام مسوول تصریح کرد: بعد از رویت فیلمی که توسط دوستداران محیط زیست منتشر شد با طی کردن مسافت ۵ ساعته به محل قطع درخت رسیدیم که دو اصله درخت راش را چندی پیش و یک اصله دیگر را به تازگی قطع کرده بود.

جنگل های هیرکانی یا جنگل های شمال ایران، با پیشینه تکامل ۲۵ تا ۵۰ میلیون ساله، مانند نواری سبز به درازای ۸۵۰ کیلومتر کناره های جنوبی دریای کاسپین را پوشانده اند. تغییرات بارشی و ارتفاعی زیاد، تنوع در شرایط اکولوژیکی از خاور تا باختر، تنوع بی مانند در گونه های گیاهی و جانوری از ویژگی های برجسته جنگل های هیرکانی است.

از این جنگل ها به عنوان "فسیل زنده" یا "موزه طبیعی" و مادر جنگل های جوان اروپا و شمال آمریکا یاد می شود؛ زیرا خاستگاه و یکی از مهمترین پناهگاه های باختر اوراسیا برای گونه های گیاهی باقیمانده از دوران سوم زمین شناسی، گونه های نادر و در معرض خطر گیاهی و جانوری و گونه های بومی محلی و منطقه ای و جهانی یگانه به شمار می روند.

شهرستان ۶۰۰ هزار نفری بابل دارای ۶ بخش و هفت شهر است که منطقه شورکش در بخش بندپی شرقی بابل قرار دارد و این بخش با جمعیت ۵۰ هزار نفری یکی از بخش های شش گانه بابل است.