به گزارش ایرنا، بدون شک عشایر کوچرو بهترین حافظان منابع طبیعی و مراتع هستند چرا که این مراتع و طبیعت بخشی از سرزمین کوچ آنان است و برای تداوم کوچ، نیازمند جدی حفظ و صیانت از این مراتع و طبیعت هستند.
کوچ بی‌تقویم، به فصل بهار چه زودهنگام باشد یا چه به فصل پاییز دیرهنگام، خسارتی جبران‌ناپذیر به مراتع وارد می‌کند به همین دلیل عشایر در شرایط اقلیمی مختلف برای حفظ این بخشندگی زمین، یک تقویم تاریخی را نسل به نسل رعایت کرده‌اند.
فعالان حوزه عشایری در چهارمحال و بختیاری می‌گویند؛ براساس قانون کوچ، عشایر در هنگام بازگشت از ییلاق و بالعکس باید ۲۰ روز تا یک‌ماه در میان‌بندها اتراق کنند و دام‌های آنها در این محیط که در پایین دست قرار دارد به چَرا بپردازند در این بازه زمانی، هوای قشلاق خنک‌تر و بارش‌ها آغاز میشود و مراتع نیز آماده چرای دام میشود، اما در فصل پاییز این‌گونه نیست.
دامداران محلی نیز تقویم کوچ را رعایت کنند
مدیرکل امور عشایر چهارمحال و بختیاری با اشاره به حضور و چرای دام دامداران محلی در مراتع گفت: رعایت تقویم کوچ نباید تنها مختص عشایر باشد بلکه با هدف حفظ مراتع باید برای دامداران محلی نیز الزامی شود.
محمد محمودی روز چهارشنبه در نشست مدیریت کوچ عشایر چهارمحال و بختیاری افزود: یکی از عوامل کوچ زودهنگام عشایر حضور دام دامداران محلی در مراتع به شمار می‌رود.
وی تاکید کرد: اقدامات بازدارنده در خصوص کوچ زودهنگام و جلوگیری از حضور عشایر در مناطق ییلاقی نباید تنها مختص عشایر باشد بلکه این قوانین و اقدامات بازدارنده باید برای دامداران محلی نیز به کار برده شود.
محمودی اضافه کرد:هم‌اکنون حضور دامداران محلی در برخی مناطق قرق چهارمحال و بختیاری به وضوح دیده میشود و به این صورت حق عشایر استان از بین می‌رود.
وی با تاکید بر این نکته که زندگی عشایر وابسته به مراتع است، گفت: با نبود مراتع حیات عشایر خاتمه می‌یابد به همین دلیل ورود به موقع عشایر در راستای نگه‌داشت مراتع امری ضروری به شمار می‌رود.
محمودی با بیان اینکه انجام اقدامات بازدارنده و سلبی به تنهایی برای جلوگیری از ورود زودهنگام عشایر کافی نیست، اظهار داشت: فرهنگسازی و برگزاری دوره‌های آموزشی در خصوص مضرات کوچ زودهنگام برای عشایر و همچنین دامداران محلی الزامی است.
وی دریافت کرایه‌های سنگین از عشایر را از دیگر مشکلات عشایر کوچرو عنوان کرد.
به صدا درآمدن آهنگ مناسب کوچ
عضو تیم ارزیاب پروژه کوچ سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری گفت: با توجه به شرایط اقلیمی کوچ آهنگ مناسبی دارد.
حمید رضا جلالی در خصوص کوچ زودهنگام عشایر افزود: بیشتری افرادی که کوچ زودهنگام را شروع کرده‌اند دامداران و عشایری هستند که مجوز چرای دام در مناطق ییلاقی ندارند.
وی برضرورت برگزاری دوره‌های آموزشی و کلاس‌های ترویجی با هدف فرهنگسازی برای جلوگیری از کوچ زودهنگام تاکید کرد.
عضو تیم ارزیابی پروژه کوچ سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری با اشاره به برگزاری کارگروه ملی تنظیم تقویم کوچ در راستای اجرای دستورالعمل مدیریت چرا و ساماندهی کوچ گفت: در راستای مصوبات این کارگروه اکیپ‌هایی از سازمان برای رصد به استان‌ها عزیمت میشود که در زمان حاضر سه گروه به استان‌های زاگرس نشین عزیمت کرده‌اند.
وی با اشاره به آغاز ماموریت خود از خوزستان افزود: بازدیدهای انجام شده از اندیکا و اندیمشک خوزستان نشان می‌دهد شرایط اقلیمی و پوشش گیاهی مناسب شرایط را ماندگاری بیشتر عشایر در این منطقه فراهم کرده است هرچند برخی اقدام به کوچ زودهنگام کرده‌اند.
جلالی تاکید کرد: انتظار می‌رود با به تاخیر انداختن کوچ بهاره این فرصت به گیاهان و مراتع ییلاقی داده شود که به مرحله زایش برسد.
وی با بیان اینکه منابع طبیعی به تنهایی امکان کنترل کوچ را ندارد گفت: همکاری دستگاه‌های اجرایی مسوول در این خصوص از جمله امور عشایر و پشتیبانی امور دام در خصوص تامین نهاده‌های دامی عشایردر خلاء میان قشلاق و ییلاق و حضور عشایر در میان‌بندها با توجه به تخریب این مناطق ضروری است.
عضو تیم ارزیاب پروژه کوچ سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری برضرورت برگزاری کلاس‌های آموزشی و ترویجی برای فرهنگ سازی در خصوص کوچ به هنگام تاکید کرد.
وی مدیریت کوچ را یک مدیریت فراسازمانی عنوان کرد و گفت: تلاش شده کارگروه ملی کوچ با حضور وزیرجهاد کشاورزی برگزار و مصوبه‌های این کارگروه نیزبا امضای شخص وزیرباشد تا همکاری مناسب‌تری در این خصوص انجام شود.
حفاظت از مراتع مهمترین پیامد کوچ به هنگام
مدیرکل منابع طبیعی وآبخیزداری چهارمحال و بختیاری با بیان اینکه هدف از کوچ زودهنگام حفظ مراتع برای دام دامداران و عشایر است گفت: دام باید زمانی وارد مراتع شود که علوفه و گیاه مرتعی به پایداری لازم رسیده است و قابلیت بهره‌برداری داشته باشد.
اصغر احمدی افزود: اقدامات سلبی برای پیشگیری از کوچ زودهنگام عشایر کارساز نیست و باید با فرهنگ سازی و کار ترویجی این مساله را به جامعه هدف تفهیم کرد.
رییس اداره مرتع اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری با اشاره به تغییرساختار کوچ عشایر و تبعات منفی آن گفت: در سال‌های گذشته مساله کوچ فراموش شده و دیدگاه و جایگاهی برای این مساله تعریف نشده بود اما با اقدامات موثر و رایزنی‌های انجام شده امروز این مساله به جایگاه واقعی خود در بین مسوولان بازگشته است.
عزت‌الله سلیمانی افزود: برای هرچه بهتر مدیریت کردن کوچ لازم است دستگاه‌های بیشتری در این موضوع دخالت داده شود.
وی تاکید کرد: شاید بتوان زمان کوچ عشایر را به تاخیر انداخت اما حضور دامداران محلی در مراتع از مشکلاتی است که امروز با آن روبرو هستیم.
به گفته سلیمانی، هم‌اکنون ۶ ایستگاه ثابت شامل سه ایستگاه مرزی(در مرز تاراز بین بازفت و اندیکا، قرح در بین یاسوج و لردگان و یک پایگاه در مُنچ بین لردگان و دهدز خوزستان) و سه پایگاه داخلی شامل (۲ پایگاه در سبزکوه و یک پایگاه در دشت لاله) مستقر شده است.
در دور اول و دوم سفر رییس‌جمهور و هیات دولت به چهارمحال و بختیاری دیدار از مناطق عشایری بازفت در دور اول و دیدار با نمایندگان عشایر در دور دوم از برنامه‌های اصلی این سفرها بود.
رییس جمهور در دور اول سفر خود به چهارمحال و بختیاری با حضور در جمع عشایر بختیاری در بازفت با تمجید از نقش تاریخی عشایر در پشتیبانی از استقلال کشور، گفت: امروز دسترنج عشایر در سفره بسیاری از مردم کشورمان دیده میشود و نقش آنها در تامین امنیت غذایی کشور انکارناپذیر است.
آیت الله سید ابراهیم رئیسی در جمع اهالی منطقه بازفت شهرستان کوهرنگ گفت: همانطور که امام خمینی(ره) فرمودند، عشایر ذخایر انقلاب اسلامی هستند و شاهد درخشش عشایر عزیز در دفاع مقدس بودیم.
رییس جمهور افزود: تقدیم ۱۰ هزار شهید برای دفاع از انقلاب از سوی عشایر، سند بسیار گویایی است از اینکه عشایر در جهت حمایت از امام(ره) و انقلاب و دفاع از ناموس و تمامیت ارضی کشور شجاعانه و غیرت‌مندانه جانفشانی کردند.
رئیسی با اشاره به نقش‌آفرینی عشایر در تولید و استقلال کشور، خاطرنشان کرد: زن و مرد عشایر در دشوارترین شرایط، در کوهستان‌ها و دره‌ها برای رونق کشاورزی و دامداری و تولید محصول تلاش می‌کنند و حقیقتا سهم قابل توجهی در تامین امنیت غذایی و نیز در استقلال کشور دارند.
رییس سازمان امور عشایر با اشاره به تعریف چهار راهبرد اصلی در حوزه جامعه عشایری افزایش تولید گوشت قرمز در قالب توزیع نهاده‌های مدت‌دار یک مورد از آن است، گفت: بر اساس برنامه‌ریزی انجام شده ۲۰۰ هزار تن نهاده دامی در راستای اجرای این طرح در بین جامعه عشایری توزیع میشود.
شایان نادری در پاسخ به سوال خبرنگار ایرنا افزود: طرح تولید قراردادی گوشت قرمز با یک میلیون راس دام در کشور آغاز شده است.
وی اظهار داشت: با اجرای طرح تولید قراردادی گوشت قرمز و توزیع نهاده دامی مورد نیاز؛ جامعه عشایری نگران خرید گوشت دام خود نباشند.
رییس سازمان امور عشایر گردشگری را راهبرد دوم تعریف شده در قالب طرح جامع عشایری عنوان کرد و گفت: با توجه به مناطق بکر در مسیر کوچ عشایر؛ گردشگری عشایر می‌تواند نقش مهمی در بخش اقتصاد این جامعه داشته باشد.
نادری تقویت صنایع دستی عشایر را دیگر راهبرد مهم طرح جامع عشایری عنوان کرد و اظهار داشت: تقویت صنایع دستی از جمله کارویژه‌های تعریف شده برای جامعه عشایری است که از قبل بوده و امروز به عنوان یک اولویت به خصوص برای زنان عشایر دیده شده و پرداخت تسهیلات لازم در این بخش در دستور کار قرار دارد.
وی چهارمین راهبرد تعریف شده برای جامعه عشایری را کشت و تقویت گیاهان دارویی عنوان کرد و گفت: با توجه به اینکه بخش بزرگی از گیاهان دارویی در مناطق عشایری وجود دارند دستورالعمل مدونی در بحث تولید این گیاهان در مناطق عشایری تهیه شده است.
نادری درخصوص ایلراه‌های عشایری اضافه کرد: با توجه به همکاری سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری و پیرو صورت جلسه‌های مختلف تعیین حد و حدود ایلراه‌ها و مکان‌ها در حال انجام است و با جمع‌بندی انجام شده انتظار می‌رود مشکل عشایر در این خصوص برطرف شود.
وی تاکید کرد: با تعیین حد و حدود ایلراه‌های عشایری انتظار می‌رود دست ورزی‌ها و چشم طمع به این مناطق برچیده و ایلراه‌ها در اختیار صاحبان اصلی خود قرار گیرند.
رییس سازمان امور عشایر گفت: تلاش میشود با یک همکاری درون سازمانی مکان‌ها، کانون‌ها، حد، حدود و حریم ایلراه‌ها مشخص شود.
وی در خصوص کوچ عشایر اضافه کرد: شورای کوچ در استان‌های عشایرنشین کشور تشکیل و زمان کوچ براساس خشکسالی، همکاری‌های انجام شده و بحث‌های امنیتی و اجتماعی در یک بازه زمانی مشخص انجام میشود.
به گزارش ایرنا، تاریخ کوچ بهاره عشایر به چهارمحال و بختیاری ۲۵ اردیبهشت اعلام شده است.
جمعیت عشایری چهارمحال و بختیاری ۲۵ هزار و ۱۱۰ خانوار با ۱۲۴ هزار و ۱۷۳ نفر است.
عشایر چهارمحال و بختیاری بیش از یک میلیون و ۷۰۰ هزار راس دام سبک دارند و سالانه افزون‌بر یک‌هزار تُن پشم، ۲۲ هزار تُن گوشت قرمز و ۳۵ هزار تُن شیر در مناطق عشایری استان تولید میشود.
عشایر این استان در فصل پاییز به خوزستان و در فصل بهار از خوزستان به چهارمحال و بختیاری کوچ می‌کنند.
نظر شما