کاهش نرخ خودکشی با تقویت مهارت هوش هیجانی

به گزارش ایرنا از پلیس، سردار منتظرالمهدی در یادداشتی به مناسبت روز جهانی پیشگیری از خودکشی، نوشت: حاصل این اقدام تباه کننده در کشور ما جان باختن سالانه بیش از چهار هزار نفر و آسیب دیدن شدید رقمی ۱۰ تا ۲۰ برابر آن است. پیامدهای ناگوار چنین مرگ و آسیبی نه تنها متوجه قربانیان و خانواده آنان بلکه معطوف جامعه نیز می‌شود.

وی با بیان اینکه وقتی خبر مرگ کسی بر اثر عمل خودکشی نشر می‌یابد، روح انبوهی از شهروندان جامعه آزرده می‌شود و شمار زیادی از آنان در برابر چنین مرگ فاجعه‌آمیزی در غم و اندوهی جانکاه فرو می‌شوند، خاطر نشان کرد: از همین روی چاره‌ای باید اندیشید و برای پیشگیری از وقوع آن تدبیر عالمانه‌ای کرد؛ ناگفته پیداست که برای پیش‌گیری از پدیده خودکشی، ناگزیر باید چند و چون و علل وقوع آن را باز شناخت.

وی در ادامه به بازخوانی دیدگاه اندیشمندانی که پیرامون علل خودکشی و رفتارهای خودکشی‌گرا سخن گفته‌اند، پرداخت و نوشت: «امیل دورکیم» جامعه‌شناس در صدرِ عالِمانی است که به گونه‌ای «روشمند» و علمی از خودکشی سخن گفته است؛ او از سه نوع خودکشی نام برده است؛ هنجار گسستی (آنومیک)، خودخواهانه و نوع دوستانه. به زعم او آنگاه که پیوند فرد و جامعه، به سبب عواملی همچون از دست دادن شغل، رکود اقتصادی و زوال ارزش‌ها، دستخوش تلاطم می‌شود، یا پیوند فرد با همنوعانش کاهش می‌یابد، احتمال دست یازیدن به خودکشی فزونی می‌یابد.

سخنگوی پلیس در ادامه با یادآوری اینکه آسیب شناسانِ روانی، خودکشی و اقدام به خودکشی را از منظر بیماری شناختی تبیین می‌کنند، خاطر نشان کرد: آنان شواهدی به دست داده‌اند که نشان می دهد فرو شدن در اختلالات روانی، به ویژه افسردگیِ اساسی، بیش از هر عامل دیگری احتمال خودکشی را افزایش می‌دهد؛ چه اینکه افراد افسرده درمان نشده نه تنها از زندگی و مواهب آن لذت نمی‌برند، بلکه روز به روز در غم و اندوه و استیصال فرو می‌روند. بگونه‌ای که چاره را در ستاندن جان خویش می‌بینند.

منتظرالمهدی یادآور شد: در میان افرادی که مبادرت به خودکشی نموده‌اند، افرادی را نیز می‌توان نشان کرد که بدون آنکه دوره‌های مزمن افسردگی را تجربه کرده باشند، مبادرت به خودکشی کرده‌اند؛ آنچه این افراد را به سوی خودکشی سوق داده، «فقدان تاب آوری در برابر ناکامی» بوده است. گویی به اینان یاد نداده‌ایم که در شرایط پرتلاطم حاصل از شکست شغلی یا عشقی، تحصیلی و ...، هیجان خود را مدیریت کنند و ارزشمندترین سرمایه خویش، یعنی جانشان را به مهلکه نیندازند.

معاون فرهنگی و اجتماعی فراجا با تاکید بر اینکه ارتباط با منبع لایزال الهی و تقویت و استمرار آن امید به زندگی افزایش می دهد، نوشت: حُسن ظَن به یزدانِ مهربان، صبر، استقامت و کنترل خشم از راهکارهای پیشگیرانه این رفتارِ خودتخریبی است.

پایان دادن و انتقام؛ دو عامل انگیزشی خودکشی

وی در ادامه خاطر نشان کرد: برای پیشگیری از خودکشی افزون بر شناخت «عوامل سبب ساز» باید «عوامل انگیزشی» آن را نیز بازشناخت. مطالعات نشان داده اند که عوامل انگیزشی خودکشی پرشمارند لیکن از آن میان دو عامل برجسته ترند: یکی از آن عوامل «پایان دادن» است و دیگری «انتقام».

منتظرالمهدی نوشت: عامل «پایان دادن» در کسانی دیده می شود که مدت زمان زیادی دستخوش رنج و اندوه فراوان گشته اند و نتوانسته‌اند چاره‌ای برای آن رنج و غم و شرایطِ استیصال‌آمیز خود بیابند و اینک خودکشی را چاره ناچارِ آن یافته‌اند.

وی ادامه داد: انگیزش دوم یعنی انتقام، مخصوص کسانی است که می‌خواهند با مرگ خود از دیگران به خاطر ستمی که به آنان روا داشته‌اند «انتقام» بگیرند؛ انتقام از راه تحمیل احساس گناه و شرمساری و رنج پایان ناپذیر بر دیگران.

چهار گام مقابله با خودکشی؛ از گسترش خطوط تلفن اضطراری تا آموزش نوجوانان

سخنگوی پلیس با تاکید بر اینکه فارغ از علت بروز خودکشی باید مانع از وقوع خودکشی شد، تصریح کرد: برای این منظور چند اقدام ضروری به نظر می رسد که در گام نخست باید «خطوط تلفن اضطراری» را در سراسر کشور گسترش داد و به همه افراد جامعه یاد داد که در «شرایط بحرانی» (آنگاه که میل به خودکشی شکل می‌گیرد) با آن تلفن تماس بگیرند یا با استفاده از برنامه های کاربردی موجود درد و رنج و قصد خود را باز گویند.

منتظرالمهدی گسترش مراکز سلامت روان را را به عنوان گام دوم پیشگیری از خودکشی مطرح کرد و دراین باره توضیح داد: این مراکز به افراد افسرده و مستاصل کمک می کنند تا چگونه غم و اندوه و سوگ و داغ خویش را از میان برانند و اندیشه خودکشی را فرو نهند؛ علاوه بر آن، چنین مراکزی می توانند انگیزش «خوب زیستن» را در افراد مستعد خودکشی احیا کنند.

معاون فراجا تصریح کرد: در گام سوم باید هر نوع اندیشه و سخنی را که بیانگر تمایل به خودکشی است (به ویژه در نوجوانان و جوانان) باید جدی گرفت. چه، آنگونه که مطالعات نشان داده اند ۸۰ درصد افرادی که مبادرت به خودکشی می‌کنند پیشتر اینجا و آنجا از آن سخن گفته‌اند.

سخنگوی پلیس گام چهارم را مرتبط با حوزه آموزش دانست و تاکید کرد: مدارس، دانشگاه ها و رسانه ها باید تقویت «مهارت هوش هیجانی» در فراگیران و مخاطبان را جدی بگیرند. از انبوه شواهد چنین پیداست که با افزایش این مهارت (به ویژه مهارت حل مسائل عاطفی) نرخ خودکشی رو به کاهش می‌رود.

وی با تاکید بر اینکه نباید از غربالگری روان شناختی افراد جامعه غافل بود، نوشت: خودکشی، روان جامعه را آزرده می‌سازد و غم و اندوه عمومی را افزایش می‌دهد. از همین رو، باید پیشگیری در آن را به یک «وظیفه ملی» تبدیل نمود. بنابراین، ضروری است روز جهانی پیشگیری از خودکشی را به سرآغازی برای پیشگیری از این عمل اندوهبار و فاجعه‌آمیز تبدیل نماییم.