تار و پودی از مشکلات بافته شده بر دار قالیبافان خراسان شمالی

به گزارش ایرنا، خانواده فرش، صنف بزرگی بوده و تنها صنعتی است که به گفته مسئولان، با کمترین هزینه می‌تواند بیشترین ارزش افزوده را به دست آورد اما ا از این فرصت خوب استفاده نشده است.

در خراسان شمالی، فرش کردی و فرش ترکمن ثبت جهانی شده است اما بافندگان با تولید فرش‌های نائینی و تبریزی، محصول را به نام سایر استان‌ها عرضه می‌کنند. بسیاری از فعالان فرش استان در روستاها ساکن هستند و به علت نبود امنیت شغلی، روز به روز از شمار بافندگان کاسته شده و به علت بی برنامگی، روز به روز از شمار دارهای قالی کم می‌شود.

در سال‌های اخیر طی تلاش‌های این سازمان همکاری مرکز ملی فرش ایران و در راستای حمایت از این هنر-صنعت، دو نشان جغرافیایی فرش منطقه به نامهای کردی خراسان شمالی و ترکمن جرگلان-بجنورد ثبت جهانی شده که در سال ۹۵ هم طی آئینی از لوح‌های ثبت سازمان جهانی مالکیت فکری (WIPO) این دو اثر رونمایی شد. هدف از این اقدام، جلوگیری از کپی برداری از این نقوش و شناسنامه دار کردن این فرش‌ها برای حضور در بازارهای بین المللی بوده اما هنوز از این فرصت‌ها، برای اقتصادی شدن فعالیت فرشبافان بهره برداری نشده است.

نبود بستر رنگرزی سنتی در استان

در خراسان شمالی سالانه سه هزار تن پشم گوسفند تولید می‌شود اما صنعت فرش با مشکل تأمین مواد اولیه روبه رو است، از طرفی وجود گیاهان مختلف در عرصه‌های طبیعی استان زمینه‌ای برای رونق صنعت رنگرزی فرش است اما هنوز به این فرصت توجه نشده است.

فرشبافان استان می‌گویند برای رنگرزی طبیعی در استان بستری فراهم نشده است و نبود رنگ رزی طبیعی در استان، به فرش آسیب می‌زند. نبود زیرساخت‌هایی مانند رنگرزی، پشم شویی، نبود مواد اولیه در استان، نبود نمایشگاه دائمی در استان از جمله مشکلات صنعت فرش استان است.

استفاده بی رویه از رنگزاهای شیمیایی نامرغوب در رنگرزی نخ‌های مورد استفاده در فرش‌های استان، سبب کاهش کیفیت فرش‌های تولیدی استان شده است این در حالی است که خراسان شمالی رنگزاهای طبیعی زیادی از قبیل پوست گردو، پوست انار، برگ درخت توت دارد اما اقبال و توجهی به آنها نمی‌شود که بتوان در رنگرزی مواد اولیه فرش‌های تولیدی استان از آنها استفاده کرد.

آسیب رنگ‌های شیمیایی بر فرش

رئیس اداره فرش سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان شمالی در این باره گفت: استفاده بی رویه از رنگزاهای شیمیایی در رنگرزی نخ‌ها، سبب کاهش کیفیت فرش‌های تولیدی استان شده است.

ساناز عباس پور اظهار داشت: نبود توجه به استفاده از رنگزاهای گیاهی به ویژه پوست گردو، انار و برگ درخت توت در رنگرزی مواد اولیه، موجب افت کیفیت فرش تولیدی استان شود.

وی افزود: پیشنهاد می‌شود اقدامات اجرایی بهره برداری از رنگزاهای طبیعی، از طریق جهاد کشاورزی، مورد بررسی قرار گیرد.

وی همچنین با اشاره به استفاده اندک از پشم گوسفندان زنده استان برای تهیه و تولید فرش مرغوب در استان، پیشنهاد کرد که سازمان جهاد کشاورزی در این خصوص اقدامات اجرایی لازم را صورت دهد.

عباس پور خاطرنشان کرد: یکی دیگر از مشکلات استان، نبود امکانات سخت افزاری برای تولید نخ از پشم منطقه برای استفاده در صنعت فرش است، استفاده از پشم دباغی شده در تولید فرش موجب کاهش کیفیت فرش‌های تولیدی استان شده و در این زمینه کمک به ایجاد فروشگاه تأمین مواد اولیه برای نظارت بر پشم ارائه شده می‌تواند راهگشا باشد.

وی تصریح کرد: نخ پشم مورد استفاده در قالیبافی، از استان‌های همجوار تأمین می‌شود و به همین علت، تأمین این مواد گران‌تر تمام می‌شود.

رئیس اداره فرش سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان شمالی با بیان اینکه مشکل مهم فرشی‌ها، بیمه است و قالیبافان و شاغلان صنایع دستی از سال ۹۳، با مشکلات زیادی رو شده‌اند افزود: تا زمانی که طرح پالایش شروع نشده بود ۶ هزار و ۷۸۲ نفر بیمه بودند که متأسفانه با اجرای طرح پالایش در بازرسی‌های انجام شده این رقم به سه هزار و ۷۷ نفر رسیده است

وی با اشاره به اینکه نخستین شهرک تخصصی فرش کشور به علت عدم اقبال، به شهرک کارگاهی تغییر کاربری یافت افزود: یک اقدام شاخص در زمینه فرش، تصویب و راه اندازی شهرک تخصصی فرش در استان است ما این شهرک تخصصی مورد اقبال قرار نگرفت.

۱۲ هزار قالیباف خراسان شمالی پشت نوبت بیمه اجتماعی

عباس پور اظهار داشت: پیش از آغاز طرح پالایش بیمه قالیبافان، ۶ هزار و ۷۸۲ نفر از فعالان این صنعت در استان، زیر پوشش بیمه اجتماعی بودند اما متأسفانه با اجرایی شدن طرح پالایش و انجام بازرسی‌ها، این رقم به سه هزار و ۷۷ نفر کاهش یافته است.

رئیس اداره فرش سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان شمالی گفت: قالیبافان این استان از کمبود سهمیه برای بیمه اجتماعی گلایه مند بوده و اکنون ۱۲ هزار نفر از این تولیدکنندگان متقاضی بیمه هستند.

مدیرکل تأمین اجتماعی خراسان شمالی هم گفت: در این استان بر اساس آخرین آمار، سه هزار و ۷۷ نفر از قالیبافان، زیر پوشش بیمه اجتماعی قرار دارند و البته به علت کمبود اعتبار تاکنون هیچ ابلاغی مبنی بر افزایش سهمیه برای بیمه این تولیدکنندگان دریافت نشده است.

محمدعلی عباس زاده وحید اظهار داشت: امسال برای بیمه قالیبافان ۸۱۲ نفر از طرف سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اقدام شده است که سهم استان از این تعداد ۴۰ نفر است.

اقبال کم به شهرک تخصصی فرش

مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی خراسان شمالی هم گفت: نخستین شهرک تخصصی فرش کشور در مرکز این استان راه اندازی شد اما به علت نبود استقبال، شهرک تخصصی فرش به شهرک کارگاهی تغییر کاربری یافت.

سیاوش وحدت اظهار داشت: از منابع سفر رهبری به استان ۳۸ میلیارد ریال و از منابع استانی ۲۴ میلیارد ریال اعتبار برای راه اندازی و ایجاد شهرک تخصصی فرش هزینه شد.

وی افزود: ۱۵ هکتار زمین برای این شهرک تخصصی اختصاص یافت که هشت هکتار زمین صنعتی از آن استحصال شده است

مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی خراسان شمالی گفت: زیرساخت‌ها در شهرک تخصصی در معرض استهلاک و از بین رفتن بود و بر این اساس تصمیم گرفتیم تا برای استفاده از زیرساخت‌های ایجاد شده، این شهرک به شهرک کارگاهی تغییر کاربری یابد و تا کنون ۶ هکتار از زمین این شهرک کارگاهی واگذار شده است.

سالانه ۳۰۰۰ تن پشم در استان تولید می‌شود

مدیر امور دام سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی هم گفت: این استان به لحاظ جمعیت دام سبک، جزو ۱۰ استان نخست کشور است و نژادهای گوسفندان که در این استان نگهداری و پرورش داده می‌شود، مغان، کردی و افشار است

احمد داوطلب اظهار داشت: بیشتر جمعیت گوسفندان استان، آمیخته هستند و نوع پشمی که در استان تولید می‌شود، رنگی و ضخیم است.

وی با بیان اینکه سالانه سه هزار تن پشم در استان تولید می‌شود گفت: برداشت پشم برای دامداران به امری هزینه بر تبدیل شده است قیمت پایین پشم، اقدام به پشم چینی را امری غیراقتصادی بدل کرده است و دامداران تنها برای جلوگیری از ابتلای دام به بیماری‌ها، اقدام به پشم چینی می‌کنند.

مدیر امور دام سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی افزود: پشم ضخیم در گلیم بافی، قالی بافی و تولید گبه کاربرد زیاد دارد اما با وارد شدن الیاف مصنوعی، اقبال از خرید پشم کاسته شده است.

جولان دلالان در بازار فرش

مدیرکل بهزیستی خراسان شمالی هم گفت: متأسفانه بازار فرش در دست دلالان است و سود تولید نصیب آنان می‌شود.

اسماعیل قربانی اظهار داشت: مددجویان بافنده فرش نتوانسته‌اند به سود مورد انتظار دست یابند.

وی افزود: ۸۰ نفر از مدجویان به قالیبافی مشغول هستند که از این تعداد تنها ۴۲ نفر بیمه هستند.

مدیرکل بهزیستی خراسان شمالی تصریح کرد: به علت کمبود اعتبار، نتوانسته‌ایم اقدام مناسبی برای بیمه این تولیدکنندگان انجام دهیم.

در خراسان شمالی، ۲۵ هزار و ۹۶۰ نفر موفق به دریافت کارت شناسایی قالی بافی شده‌اند که کارت‌ها در حوزه بافت مرمت رنگرزی پرداخت طراحی صادر شده است.

در خراسان شمالی سالانه ۱۰۰ هزار مترمربع فرش دستباف تولید می‌شود.

۷۱۸۵/‌‬ ۶۰۴۲