دوم بهمن ماه 57، روزي فراموش نشدني در تاريخ آذربايجان غربي

به دنبال رشد اعتراضات مردمی به رژیم ستمشاهی در اقصی نقاط كشور در سال 57 كه از طریق تظاهرات مردمی در خیابان های شهرهای مختلف پی گیری می شد، ارومیه مركز آذربایجان غربی به عنوان یكی از شهرهای پیشگام در تاریخ انقلاب، تجربه جنگ مسلحانه را در دوم بهمن ماه 57 آزمود.

مبارزه مسلحانه با رژیم پهلوی در روزهای تداوم نهضت بزرگ انقلاب اسلامی، برای اولین بار توسط حجت الاسلام غلامرضا حسنی نماینده ولی فقیه در آذربایجان غربی و امام جمعه ارومیه در این شهرستان كلید خورد كه نقش موثری در پیوستن مردم به صفوف انقلابیون و امیدواری به پیروزی انقلاب اسلامی را تقویت كرد.

تاثیر این جنگ مسلحانه در تقویت حركت انقلابی مردم سراسر ایران به حدی بود كه حضرت امام خمینی (ره) رهبر كبیر انقلاب اسلامی فرمودند: همه باید مثل آقای حسنی مسلح شویم.

جنگ مسلحانه با عوامل شاه در ارومیه از سنگری شروع شد كه به عنوان مظهر انقلاب از مدتها پیش به عنوان پایگاه مردمی انقلاب محل تجمع انقلابیون و سخنرانی بر علیه رژِم شاه بود.

مساجد به عنوان هسته مركزی حركت های مردمی و انقلابی در هدایت و سازماندهی انقلابیون در سال های آغازین انقلاب نقش اساسی داشتند كه در ارومیه نیز از مساجد به عنوان مركز اعتراضات مردمی و محل مبارزه با رژیم ستمشاهی استفاده می شد و در این بین مسجد اعظم ارومیه مظهر مقاومت مردم ارومیه در برابر رژیم شاه بود.

نماد جنگ مسلحانه انقلاب و پیروزی اولین برخورد مسلحانه با عوامل رژیم طاغوت مسجد اعظم ارومیه است كه در مركزیت شهر قرار گرفته است.

در تاریخ مبارزات انقلابی مردم ارومیه برای ساقط كردن رژیم شاهنشاهی روزهای بزرگی چون خرداد 42، 19 دی قم، 29 بهمن تبریز، 17 شهریور تهران و 13 آبان و سایر ایام ثبت و ضبط است كه روز حماسی دوم بهمن ارومیه را نیز باید در زمره این روزهای تاریخی قرار دارد.

مردم ارومیه و آذربایجان غربی از دوم بهمن به دلیلی نقشی كه مسجد اعظم در جنگ مسلحانه و پیروزی مردم در ارتش شاهی داشت به عنوان واقعه بزرگ مسجد اعظم ارومیه یاد می كنند.

واقعه مسجد اعظم ارومیه تنها یك درگیری خیابانی به مدت چند ساعت تیراندازی بین انقلابیون ارومیه به فرماندهی حجت الاسلام حسنی و نیروهای نظامی محمدرضا پهلوی نبود بلكه نقطه عطفی در تاریخ ایران است كه نقش بزرگی در تسریع پیروزی انقلاب ایفا كرد.

حجت الاسلام حسنی در كتاب خاطراتی كه از وی انتشار یافته از حماسه دوم بهمن ارومیه به عنوان سر آغاز جنگ مسلحانه بر علیه رژیم پهلوی یاد می كند كه با چند اسلحه كلاشینكف در مقابل تانك های رژیم، پیروزی را برای مردم انقلابی ارومیه به ارمغان آورد.

استقرار در گنبد مسجد اعظم، سنگربندی خیابان، ایجاد مانع برای حركت نیروهای زرهی، ایجاد سنگر در پشت بام یكی از بانك های مستقر در نزدیكی مسجد، قطع درختان بزرگ و انداختن آن در مسیر تانك ها برای جلوگیری از پیشروی خودروهای زرهی از اقدامات اولیه انقلابیون ارومیه در دوم بهمن ماه 57 برای شروع مقابله با عوامل طاغوت بودند.

از قول حجت الاسلام حسنی در تعریف این واقعه در كتاب مذكور آمده است: (در آن روز) هرچه امكانات و تجهیزات بود در جهت استحكام پایگاه نظامی مسجد اعظم به كار گرفتیم به تعداد 40 تا 50 نفر افراد مسلح و با حضور انبوه مردم آماده نبرد شدیم.

غرش تانك ها در خیابان ها در مقابل حركت انقلابی مردم ارومیه اقدام رژیم طاغوت برای مقابله بود كه با شلیك توپی گنبد مسجد جامعه ارومیه مورد هدف قرار گرفت و سوراخ شد.

حجت الاسلام حسنی در بیان آن واقعه می گوید: گلوله توپ درست از یك متری بالای سرم عبور كرد و به گنبد اصابت نمود بعد از آن طرف گنبد خارج شد.

شش تانك با اقدام مسلحانه آن روز در حدفاصل بین خیابان های منتهی به مسجد اعظم با تیراندازی انقلابیون ارومیه زمین گیر شدند.

این حماسه بر اساس نقل شاهدان آن روز دو شهید از نیروهای انقلابی را بر جای گذاشت كه مراسم تشییع پیكر آنها نیز بعد از ظهر همان روز به وسیله مردم انقلابی و در حالیكه افراد مسلح ارومیه با هدایت حجت الاسلام حسنی آنها را همراهی می كردند با شور خاصی انجام شد.

تعدادی از نیروهای نظامی وابسته به رژیم طاغوت نیز در درگیری مسلحانه دوم بهمن 57 ارومیه كشته شدند.

در حماسه تاریخی دوم بهمن 57 ارومیه، مردم برای اولین بار با چشم خود شكست و فرار تانك ها را دیدند، شور و غوغای عجیبی در شهر پیچید و واقعا مردم باورشان شد كه می توانند با امكانات كم در برابر یك رژیم جهنمی و تا دندان مسلح بایستند.

حجت الاسلام غلامرضا حسنی نماینده ولی فقیه در آذربایجان غربی و امام جمعه ارومیه حماسه دوم بهمن 57 را ثمره شجاعت و دلاوری مردم آذربایجان غربی می خواند و می گوید: این روز سند بزرگ ظلم ستیزی مردم این استان است و باید حفظ شود.

استاندار آذربایجان غربی نیز از دوم بهمن سال 57 به عنوان روز سرنوشت ساز در تاریخ انقلاب ارومیه و سند مبارزه مردم استان علیه رژیم ستمشاهی یاد می كند.

وحید جلال زاده می گوید: دوم بهمن 57 به عنوان روزی بزرگ و سرنوشت ساز در تاریخ انقلاب ارومیه به ثبت رسیده است.

وی می افزاید: در تاریخ دوم بهمن ماه 57 دست نشانده های رژیم با تجهیزات نظامی اعم از تانك و نفربر برای خاموش كردن موج اعتراضات مردمی به مسجد اعظم ارومیه حمله كردند اما مردم انقلابی این شهرستان با رهبری حجت الاسلام حسنی در مقابل این حمله ها ایستادند.

معاون سیاسی اجتماعی استاندار آذربایجان غربی از 2بهمن 57 در ارومیه به عنوان نماد مبارزه با طاغوت یاد می كند و می گوید: بهمن ماه روزهای به یاد ماندنی زیادی در تقویم انقلاب اسلامی دارد كه در كنار این روزها دوم بهمن ماه 57 ارومیه برگ زرینی است كه بدون ذكر آن تابلوی انقلاب اسلامی كامل نمی شود.

ابراهیم فتح الهی افزود: در این روز تاریخی، اولین جنگ مسلحانه مردم ایران بر علیه حكومت شاه به رهبری روحانی متعهدی در ارومیه رقم خورد كه از این حركت باید به عنوان حركتی بی نظیر در تاریخ انقلاب اسلامی نام برده شود.

وی گفت: پیروزی مردم در نبرد مسلحانه در برابر یكی از ارتش هایی كه در زمان شاه از نظر ساز و برگ نظامی و موقعیت جغرافیایی دارای امتیاز خاصی بود برای رژیم شاه غیر منتظره بود.

وی اظهار كرد: لشكر 64 ارومیه و پادگان قوشچی در زمان شاه در ارومیه، این منطقه را برای رژیم شاه به یك محدوده امن تبدیل كرده بود كه در چنین شرایطی وقوع یك حركت مسلحانه از سوی یك روحانی مجاهد برای تهران و رژیم شاهنشاهی قابل هضم نبود.

وی یادآور شد: عقب نشینی ارتش در آن روز در برابر حماسه مردم ارومیه به رهبری حجت الاسلام حسنی پیامی برای سران حكومت شاه داشت و آن این بود كه دل های ارتشیان به تسخیر مردم در آمده است و دیگر ساز و برگ نظامی یارای مقاومت در برابر مردم را نخواهد داشت.

آیت الله سید علی اكبر قرشی نماینده مردم آذربایجان غربی در مجلس خبرگان رهبری نیز از دوم بهمن 57 ارومیه به عنوان روزی تاریخی و حماسی و به یاد ماندنی نام می برد و می گوید حادثه 2 بهمن باعث شد مردم بیشتر در فالیت های انقلابی حضور یابند.

وی می افزاید: جریان به توپ بستن مسجد اعظم ارومیه در دوم بهمن 57 كاملا تشریح نشده است و ضروری است كه این روز در ردیف روزهای بزرگ انقلاب جای گیرد و برای آن تبلیغ شود.

581