يد عنصر غيرفلزي كه اختلالات ناشي از كمبود آن موجب كم كاري تيروئيد مي شود

ید به شكل جامد و رنگ تیره مایل به آبی با ساختاری ارتو رومبیك می باشد و این عنصر در سال 1811 میلادی توسط یك شیمی دان فرانسوی كشف شد.

كارشناس تغذیه شبكه بهداشت و درمان شهرستان ری روز چهارشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با بیان اینكه 75 درصد ید بدن انسان در غده تیروئید قرار دارد اظهار داشت: غده تیروئید یكی از غدد دون ریز بدن می باشد كه به عنوان یك بافت سازنده هورمون شناخته شد و در قسمت پایین گردن و در دو طرف نای قرار دارد.

ماندانا دقیقی گفت: این غده از ید در ساخت هورمون های تیروئیدی(تری یدو تیرونین – ددی یدوتیرونین) استفاده كرده و پس از تركیب ، هورمون های (T3- T4) را تولید می كند.

وی افزود: اهمیت هورمون های تیروئیدی در عملكردهای متنوع آن در بدن است. این هورمون ها باعث رشد و تكامل سیستم عصبی، تولید انرژی در بدن، تعدیل فعالیت سیستم سمپاتیك، تاثیر بر سوخت و ساز قندها، چربی و پروتئین ها، اثر بر سایر غدد درون ریز و سیستم قلبی – عروقی می شود.

دقیقی بیان داشت: كمبود ید زمانی ایجاد می شود كه میزان دریافت آن كمتر از میزان مورد نیاز بدن باشد و این امر باعث ایجاد طیفی از اختلالات مختلف با عنوان كلی اختلالات ناشی از كمبود ید یا (IDD ) می شود.

وی تصریح كرد: نیاز بدن به ید در شرایط فیزیولوژیك خاص نظیر دوران بارداری، شیردهی و بلوغ بالا می رود و از طرفی به دلیل تكامل سریع مغز در دوران جنینی اثرات كمبود ید در این زمان شدیدتر خواهد بود و عوارض جبران ناپذیری به دنبال خواهد داشت.

وی عوارض ناشی از كمبود ید را بر اساس دوران های مختلف زندگی شامل دوران جنینی، نوزادی و شیرخوارگی، كودكی و نوجوانی و بالغین برشمرد و افزود: عوارض ناشی از كمبود ید موجب سقط و مرده زایی، ناهنجاریهای مادرزادی، افزایش مرگ و میر زمان تولد، كرتنیسم، اختلالات عصبی حركتی، افزایش مرگ و میر دوران نوزادی، گواتر شیرخواران، كم كاری تیروئید، اختلال تكلم، اختلال حركتی، اختلال عملكرد ذهنی، عقب ماندگی تكامل جسمی و كوتاهی قد در تمامی دوران رشد و تكامل برشمرد.

وی اظهار داشت: در هر منطقه ای كه میزان ید خاك كم باشد، دریافت آن نیز ناكافی خواهد بود علاوه بر كمبود ید خاك باید مصرف مواد غذایی حاوی مواد گواترزا را در نظر داشت. در برخی مواد غذایی موادی موجود است كه باعث اختلال در جذب یا مصرف ید می شود نظیر تیوسیانات موجود در كلم، البته مواد گواتروژن موجود در كاساوا (سیب زمینی شیرین) ،كلم ،شلغم،ذرت،بادام زمینی در صورتی كه غذای عمده مردم باشند یا هر روز به مقدار زیاد مصرف شوند، موجب بروز گواتر می شوند.

كارشناس تغذیه شبكه بهداشت و درمان شهرستان ری با بیان اینكه میزان ید موجود در ماهی و غذاهای دریایی بیشتر یافت می شود، افزود: به دلیل میزان ید پایین موجود در غذای روزانه انسان در مقایسه با ید مورد نیاز بدن، باید از روش های دیگری برای تامین ید مورد نیاز روزانه استفاده كرد.

دقیقی راههای تشخیص كمبود ید را شامل: معاینه بالینی، سونوگرافی، اندازه گیری ید ادرار و سایر تست های آزمایشگاهی عنوان كرد و اظهار داشت: اطلاعات حاصل از بررسی شیوع گواتر و میزان های ید ادرار معیارهای مناسبی جهت بررسی شدت IDD و به تبع آن استفاده از راهكارهای موثر در اصلاح این اختلالات است.

دقیقی گفت: گواتر بارزترین نشانه كمبود ید است كه از طریق معاینه بالینی قابل تشخیص می باشد و از طرفی ید اضافه بدن از طریق كلیه ها بصورت غیر فعال دفع می شود به همین دلیل میزان دفع روزانه ید ادرار نشانگر مناسبی جهت تشخیص كفایت دریافت ید در روز می باشد.

وی تصریح كرد: میانه ید ادرار یك شاخص اپیدمیولوژیك مناسب دریافت ید است با توجه به اینكه دسترسی به این كارشناس شبكه بهداشت ری در خصوص روش های ید رسانی گفت: معمولا از چند روش برای رساندن ید به بدن استفاده می شود كه از آن جمله می توان به مكمل یاری، غنی سازی، تغییر در عادات غذایی و فعالیت های بهداشتی اشاره كرد.

وی اظهار داشت: بجز روش های فوق می توان از كودهای شیمیایی حاوی ید و غذاهای دامی یددار نیز به عنوان روشی برای تامین ید مورد نیاز انسان استفاده كرد. البته هر یك از روشها منافع و معایب خاصی دارند. اكنون رایج ترین روش در سراسر دنیا برای تامین ید مورد نیاز بدن استفاده از نمك یددار یا برنامه USI (یددار كردن عمومی نمك) است.

1417/699