سبلان ، کوهی به بلندای تاریخ و تابلویی زیبا از نقاش هستی

# اردبیل، ایرنا: 21 مرداد 1382 برابر با 12 اوت 2003 تلاقی جریان آب از عمق دره با صدای برخورد ملایم نسیم به صخره هایی که چون تیغهای سنگی رنگارنک سقف آسمان را شکافته اند زمزمه آرامش بخشی را در سکوت کوهستان به وجود آورده است تا قصه دراز سبلان یا بام آذربایجان را در انـدک زمانی به دوست داران طبیعت نقل کند. کوه سبلان در میهمان نوازی زبانزد است اما افسوس که برف و کولاک و سرمای سخت بیش از یک ماه در سال برای این منظور فرصت باقی نمی گذارد. پهنه هایی پوشیده از گل های معطر رنگارنک در میان سرسبزی گیاهان خودرو با خواص مختلف که از عمق دره تا بلندی های اطراف امتداد یافته اند و هوای خنک که گاهی با موجی از مه همراه می شود از مواهب طبیعی هستند که سبلان آن ها را در داغترین روزهای تابستان به میهمانان خود ارزانی می دارد. سبلان، هنوز عشایر سخت کوش و غیوری دارد که با حفظ ساختار سنتی و به شیوه اجداد خود چند ماهی را درارتفاعات و ییلاقات این کوه افسانه ای سپری می کنند تا همچنان در تولید فرآورده های دامی با طعم و خواص طبیعی نقش داشته باشند.
ده ها دره عمیق در سبلان وجود دارد که تماشای آن ها از ستیغ کوه های اطراف چشم ها را خیره می کند که از آن جمله می توان به شیروان، داش، ساری، ایران و الوارس اشاره کرد. گردنه هایی به نام های هزار میخ، صایین و ییلی در لابلای این کوه به همراه بیشه زارها و رودهای پر آب مناظر وصف ناپذیری هستند که نقاش ماهر طبیعت به اذن خالق هستی در سبلان ترسیم کرده است. کوه سبلان به عنوان دومین قله مرتفع ایران پس از دماوند به فاصله مستقیم هوایی در 40 کیلومتری غرب شهر اردبیل قرار دارد و از این شهر چون عقابی به نظر می رسد که بال های خود را به طرفین گسترانیده است و اصلی ترین قله کوه یعنی سلطان ساوالان به ارتفاع 4811 متر از سطح دریاهای آزاد مانند سر عقاب مشاهده می شود. به نوشته منابع معتبر، هوشنک میدانی یا میدان اشک (اشکانیان ) و نادرباخان از مکان های تاریخی کوه سبلان محسوب می شوند. نادرباخان (محل نگاه نادر) در بالای دره شیروان قرار دارد که می گویند نادر شاه افشار هنگام لشکرکشی به طرف عثمانیان با اقامت در این محل بر عظمت سپاهیان خود در عمق دره نظاره می کرده است. بر روی دهانه آتشفشان خاموش سبلان دریاچه زیبایی به عمق تقریبی 50 متر و قطر 130 متر قرار دارد که شش یخچال دایمی اطراف آن را احاطه کرده است و آب این دریاچه حتی در بسیاری از شب های تابستان یخ می بندد. یخچال اصلی سبلان با یک هزار و 500 متر ارتفاع و 700 متر عرض از مهمترین یخچال های این کوه است که شکاف هایی به عمق 60 متر در آن دیده می شود. یخ و برف این یخچال ها هیچگاه ذوب نشده است و قدمت آن ها به قدمت خود کوه سبلان پس از خاموش شدن آتشفشان می رسد. این کوه 65 کیلومتر طول و 45 کیلومتر عرض دارد و از شهرستان های اردبیل، نیر، مشگین شهر، نمین و سراب به خوبی دیده می شود. ده ها قله فرعی با ارتفاع بین سه هزار تا چهار هزار و 700 متر قله اصلی سبلان موسوم به سلطان ساوالان را دربر گرفته اند که از مهمترین آن ها می توان به کسری داغ، یاپراق داغ، قیزیل بره، بابا مقصود، گوی داغ و قوملی داغ اشاره کرد. سه پناهگاه در سه مسیر صعود به قله سبلان به نام های پناهگاه شمال شرقی (حسینیه مقدس اردبیلی )، پناهگاه غربی و پناهگاه شمال غربی (کسری ) وجود دارد. کوهنوردانی که به دفعات به قله های سبلان صعود کرده اند از دره ها، چشمه ها، آبگرم های معدنی و مناظر بدیعی که طی هزاران سال در این منطقه به وجود آمده اند، سخن می گویند. یک کوهنورد با سابقه اردبیلی می گوید آبگرم های قوتورسویی و شابیل و صخره های محراب داشی (سنک محراب ) و دره شیروان هنگام صعود به قله سبلان از جبهه شمال شرقی توجه هر بیننده را به خود جلب می کنند. حمید رهبری ، به خبرنگار ایرنا گفت: تالاب های قره گل، طاووس گلی، نعمت گلی و ده ها تالاب دیگر در دامنه سبلان وجود دارند که بر زیبایی های این کوه افزوده اند. وی وجود صخره هایی به اشکال حیوانات از جمله سنک عقاب را از دیگر زیبایی های این کوه یاد می کند. رهبری، می گوید صعود از دامنه کوه به قله سبلان در مسیر جبهه شمال شرقی (شابیل و قوتورسویی ) به طور متوسط هفت ساعت، در مسیر جنوبی (دهکده الوارس ) 10 ساعت و در مسیر غربی (موییل ) 9 ساعت طول می کشد. قله های سبلان در سال پذیرای بیش از 10 هزار نفر از کوهنوردان از نقاط دور و نزدیک ایران و جهان است. این کوه در هفته جاری پذیرای 14 هزار نفر از بسیجیان و سپاهیان ایران است که با شعار ایمان، اقتدار و آمادگی رهسپار قله شده اند. قرار است روز 26 مرداد ماه جاری نیز کوه سبلان با آغوش گرم خود از 250 نفر از جانبازان قطع نخاع ایران پذیرایی کند. 1348 / 222