# مهاباد ، ایرنا: 16 اردیبهشت 1381 برابر با ششم می2002 قلعه تاریخی و باستانی تخت سلیمان در شهرستان تکاب (واقع در شمال غرب ایران ) با قدمتی دو هزار ساله گنجینه ای ناشناخته از میراث و تاریخ کهن ایران باستان را بازگو می کند. تخت سلیمان و آثار باستانی و تاریخی موجود درآن یکی از مهمترین و مشهورترین مراکز تاریخی و تمدنی ایران می باشد که دیرگاهی است روزگار آبادانی و رونق خود را پشت سر گذاشته و درایام پیری و دیرینه سالی در سکوت و خلوت کوهستان های سرسبز منطقه افشار به حیات آرام و خسته خود ادامه می دهد. این مکان تاریخی در 45 کیلومتری شمال شرق شهرستان تکاب در جنوب استان آذربایجان غربی واقع شده است. برای دیدن این مجموعه تاریخی باید ازجاده زنجان ،بیجار، تکاب یا میاندوآب ، شاهین دژ ، تکاب طـی طریق کرد و پس از گذر یکی از دو راه پرپیچ و خم و کوهستانی تکاب ، احمد آباد یا تکاب ـ قره بلاغ به تخت سلیمان رسید.
این اثر مهم کمتراز دیگر آثار تاریخی و باستانی ایران مورد توجه و مطالعه محققان و باستان شناسان قرار گرفته و این امر شاید به دلیل بعد مسافت و دور از دسترس بودن آن بوده است. تخت سلیمان کنونی باقیمانده و قلعه و آثار قصر بزرک و عمارت های مخصوص برای سکونت موبدان بوده است که در زمان اشکانیان و ساسانیان در اوج و قدرت بود و در نتیجه حمله رومیان و تاخت و تاز عرب و مغول ویران شد. این مکان تاریخی بدور دریاچه ای قرار دارد که با دیوار سنگی محصور و به شکل بیضی ساخته شده کـه طول آن از شمال به جنوب 400 متر و عرض آن از شرق به غرب 200 متر است. این قلعه دارای مجموعه هایی از جمله استخر ، عبادتگاه ، دروازه های ورودی به قلعه ، ستون های بلند ، ایوان ، قسم گاه ،آتشکده ها ،آبگرم معدنی و دژهای نگهبانی است. استخر بیضی شکل معروف به دریاچه تخت سلیمان با رنک ارغوانی و فیروزه ای از عجایب این مکان تاریخی است که حدود 80 متر عرض و 120 متر طول دارد. این دریاچه به عمق 110 متر به صورت چشمه جوشانی از طبقات تحت الارضی فوران می کند و طبق محاسبه ای انجام شده درهر ثانیه 100 لیتر آب از دل زمین می جوشد. کارشناسان معتقدند: قلعه سلیمان از سمت جنوبی شبیه به یک دروازه قدیمی است که چند دیوار فرو ریخته، سه اتاق بدون سقف دارد و گفته می شود این محل روزی عبادتگاه موحدان به درگاه خدا بوده است. به قول مورخان ، آباقاخان مغول نواده چنگیز که مسلمان شده بود مسجدی بر روی ویرانه های این قلعه بنا نهاد که بعدها ویران شد. یکی از راهنمایان این بنای تاریخی در مـورد ستون هفت متری که در ورودیه این قلعه قرار دارد می گوید: این مکان ایوان خسرو پرویز بوده که تنها یک ستون ازآن باقی مانده و از 20 سال پیش داربست هایی برای جلوگیری از ریزش مجاور این ستون بسته شده است. دربرخی قسمت های این ستون آثارتعمیرات ازجمله گچبری مربوط به دوره مغول دیده می شود و گفته می شود این ایوان قصرباستانی شاهان ایران بوده و از نوع ایوان مداین است. چند پله سالم درپای یادگاهی درشمالی ترین نقطه قلعه تخت سلمان مشـاهده می شود که ازآن به عنوان قسم گاه شاهان ساسانی یاد شده است. تنوع کاشی های اسلامی در تخت سلیمان به قدری اسـت که می توان آنها را به رده ها و مکاتیب مختلف تقسیم بندی کرد از همه مهمتر نوع زرین فام کتیبه دار و نیز کاشی برجسته های زمینه لاجوردی و فیروزه ای زراندود با نقوش حیوانات اساطیری همچون سیمرغ و اژدهاست که در تزیین دیوار کاخ ها بکار می رفته است.
آتشکده های تخت سلیمان نیزبه نام های "آذرگشسب" ، "جاویدان" و "آناهیتا" و دو آتشکده عمومی هر کدام برای خود افسانه های شنیدنی دارند. محمد جوادی یکی از مورخان در کتاب نگاهی به آذربایجان نوشته است:آتشکده جاویدان که " آذرخوش " نیزگفته می شود به علت اینکه برروی مخازن نفت قرار داشته و همیشه روشن بوده ازآتشکده های جاویدان محسوب می شده است. این قلعه در زمان اشکانیان پایتخت ماد کوچک یاآذربایجان بوده است. آتشکده آذرگشسب که آتشکده اصلی بوده دارای چهار ستون ، یک گنبد از جنس طلا و فیروزه و دارای هفت ورودی و خروجی بوده که گنبد آن فرو ریخته و تنها دربالای ستون ها آثاری از طاق های هلالی و گچکاری باقی مانده است. دراین آتشکده مردم برای رفع مشکلات خود به دعا می پرداختند. آتشکده "آناهیتا" نیز که هشت ستون دو متری از آن بجای مانده است توسط یک هیات مشترک ایرانی و آلمانی از دل زمین بیرون آورده شده است. "زندان سلیمان" یا کوه زندان کـه در فاصله پنج کیلومتری قلعه قرار دارد و درکمرکش آن آثار معماری هزاره اول قبل ازمیلاد ازسنک و ملات ساروج وجود براساس افسانه های قدیمی محل زندانی دیوهای خطاکار بوده است . این محل بر روی کوهی واقع است و در قله آن دهانه بزرگی از یک آتشفشان غیرفعال وجود دارد. ارتفاع این زندان مخوف بیش از 100 متراست و بوی گاز تند از درون آن به مشام می رسد. قلعه باستانی تخت سلیمان دارای دو دروازه اصلی است که یکی در جنوب و دیگری در شمال قرار دارد. براساس آمارهای اعلام شده درسال گذشته بیش از یکهزار و 500 گردشگر خارجی از مجموعه "تخت سلیمان" بازدید کرده اند. شهرستان تکاب با 85 هزار نفر جمعیت در جنوب استان آذربایجان غربی و 300 کیلومتری مرکز استان واقع شده است. * 1417 *
تاریخ انتشار: ۱۶ اردیبهشت ۱۳۸۱ - ۰۰:۰۱