# بیروت ، ایرنا: 31 شهریور 1381 برابر با 22 سپتامبر 2002 پیمان مشهور "کمپ دیوید" 23 سال پیش یعنی 18 سپتامبر 1979 میلادی میان "انور سادات" رییس جمهوری وقت مصر و "مناخیم بگین" نخست وزیر وقت رژیم صهیونیستی و با نظارت "جیمی کارتر" رییس جمهوری وقت آمریکا امضا شد. 23 سال پس از امضای این پیمان، هنوز نمی توان گفت که میان مصر و رژیم صهیونیستی صلح واقعی برقرار است، مرزهای این دو از آرامش برخوردار است و مسلمانان مصری با صهیونیستهای نژادپرست آشتی کرده اند. "آریل شارون" نخست وزیر رژیم صهیونیستی دوهفته پیش گفت پیمان "اسلو" که اوایل دهه 90 میلادی میان رژیم صهیونیستی و دولت خودگردان فلسطین بسته شد، مرده است. "یاسر عرفات" رییس این دولت نیز که پایه مذاکرات سازش در بیش از یک دهه اخیر با صهیونیستها بوده، اکنون شش ماه است که در خانه خود زندانی است. صهیونیستها نه تنها دیگر خود را بی نیاز از عرفات به عنوان یک شریک راه حلهای سازش می دانند، بلکه از او می خواهند یا انتفاضه و فرزندان همرزمان خود را سرکوب کند و یا برای همیشه از صحنه کنار رود. دولت وقت مصر با امضای پیمان کمپ دیوید با رژیم صهیونیستی امیدوار بود با گرفتن کمکهای گسترده از آمریکا شاهد شکوفایی در همه عرصه های اقتصادی، تجاری و مالی خود شود. 23 سال از امضای پیمان کمپ دیوید گذشته است اما شرایط کنونی مصر نشان می دهد که این پیمان نه تنها از مشکلات بغرنج اقتصادی مصر نکاسته بلکه سختیهای دیگری نیز بر آن تحمیل کرده است. مصر بر این باور بود که برای پایان دادن به بحران سیاسی میان کشورهای عرب و رژیم صهیونیستی باید به ابتکار عمل سیاسی دست زد وهمزمان شبه جزیره "سینا" را که در جنک 1967 توسط این رژیم اشغال شد ، خارج کرد، بنابراین یک رشته مذاکرات پنهانی را با رژیم صهیونیستی دنبال نمود. انور سادات یک هیات به ریاست "حسن التهانی" که از مشاوران سیاسی وی بود را برای مذاکره پنهانی با مسوولان رژیم صهیونیستی راهی کشور مغرب کرد. این هیات مصری بارها در "رباط" پایتخت مغرب با "موشه دایان" وزیر جنک وقت رژیم صهیونیستی مذاکره کرد و در این ملاقاتها زمینه سفر مشهور سادات به بیت المقدس اشغالی فراهم شد. سفر سادات به بیت المقدس در سال 1977، قواعد بازی سیاسی در خاورمیانه و منازعات کشورهای عرب و اسراییل را تغییر داد. به دیگر سخن، رییس جمهوری مصر بی اعتنا به مخالفت آشکار ملتهای عرب و مسلمان با سفر به فلسطین اشغالی و سخنرانی در کنیست ( مجلس نمایندگان اسراییل ) به عنوان نخستین رییس جمهوری عرب، خواستار برقراری صلح با رژیم صهیونیستی شد. به دنبال سفر سادات به بیت المقدس، سران عرب در همان سال در بغداد گردهم آمدند، خواستار بازنگری قاهره در سیاستهای خود در ارتباط با اسراییل شدند و پیشنهاد یک کمک مالی شش میلیارد دلاری برای حل مشکلات اقتصادی به مصر دادند. در برابر، رییس جمهوری وقت مصر و مشاورانش بر این باور بودند که با بستن قرارداد صلح با اسراییل، علاوه بر اینکه بودجه دفاعی مصر را به امور غیرنظامی اختصاص می دهند، به بحران بیکاری و عقب ماندگی اقتصادی آن کشور نیز پایان خواهند داد. در همین پیوند سادات تاکید داشت که با توجه به جایگاه مهم مصر در منطقه، کشورهای عرب نیز راه مصر را خواهند پیمود و با اسراییل پیمان صلح خواهند بست. اما مصر، با بستن معاهده صلح با اسراییل در سال 1979 از صحنه رویارویی با رژیم صهیونیستی خارج شد و فشار تل آویو بر دیگر پایتختهای عربی برای جداسازی آنان یکی پس از دیگری افزایش یافت. بر بنیاد پیمان کمپ دیوید، رژیم صهیونیستی شبه جزیره سینا را تخلیه کرد و به مصر بازگرداند و قرار شد حق بهره برداری نظامی از فرودگاههای نزدیک به "العریش"، "رفح"، "راس النقب" و "شرم الشیخ" یعنی مناطق همجوار با مصر و فلسطین اشغالی را نیز نداشته باشد. همچنین کشتیهای اسراییلی اجازه رفت و آمد آزاد در کانال سوئز را یافتند و تنگه "تیرانا" و خلیج "عقبه" آبراه بین المللی شناخته شدند. در این پیمان اشاره شده است که پس از امضای قرارداد صلح و عقب نشینی کامل ارتش اسراییل از مناطق اشغالی مصر، مناسبات سیاسی میان قاهره و تل- آویو، برقراری روابط دیپلماتیک، اقتصادی، فرهنگی، مبادلات تجاری و مسافرت شهروندان اسراییلی به مصر و بالعکس فراهم خواهد شد. مصر و اسراییل بر اجرای دو قطعنامه 242 و 338 شورای امنیت درباره پایان دادن به منازعات اسراییل و فلسطینی ها هم تاکید کرده خواستار اجرای ترتیباتی در کرانه باختری رود اردن و نوار غزه شدند. بر بنیاد این پیمان قرار شد در فاصله زمانی پنج سال، حکومت خودگردان فلسطین در این مناطق تشکیل شود و اسراییل نظامیان خود را از این مناطق خارج کند. سادات با انعقاد پیمان صلح با رژیم صهیونیستی، مصر را از پیکار نظامی اعراب - اسراییل خارج کرد و بدین ترتیب به کشورهای عرب که تا آن زمان به مصر به عنوان کشور خط اول مبارزه بااسراییل می نگریستند ضربه جبران ناپذیری وارد شد. تا پیش از امضای پیمان کمپ دیوید، مصر و سوریه دو کشور مهم عربی بودند که با توجه به موقعیت راهبردی خود در منطقه می کوشیدند با صرف بیشترین بخش از بودجه خود در امور دفاعی، به نوعی از موازنه قدرت بااسراییل دست یابند.
این در حالی بود که خروج مصر از منازعه با اسراییل خیال صهیونیستها را از جبهه شرق که می توانست خطر جدی برای این رژیم باشد آسوده کرده بود. در این میان، سوریه مهمترین همپیمانش را از دست داد و خود را در برابر رژیمی دید که از حمایت کامل آمریکا برخوردار است. دولت سوریه ناگزیر برای پر کردن خلاء مصر و کسب پشتیبانی نظامی و سیاسی، یک توافقنامه 10 ساله همکاری با اتحاد شوروی پیشین بست. بر بنیاد این توافقنامه سطح روابط میان دمشق و مسکو گسترش چشمگیری یافت به گونه ای که شوروی علاوه بر دادن وامهای بلندمدت به سوریه مستشاران نظامی، فنی و مهندسی خود را به آن کشور اعزام کرد و بدین ترتیب سوریه زیر چتر کامل رهبران "کرملین" قرار گرفت. رویکرد سیاست خارجی شوروی پیشین به سوریه به دو عامل مهم باز می گشت، نخست آنکه سادات با بستن پیمان صلح با اسراییل عملا راه نفوذ شوروی را به آن کشور بست و به یکی از همپیمانان آمریکا در منطقه تبدیل شد و مسکو درصدد برآمد تا سوریه را به سوی خود جلب کند. دوم آنکه شوروی با حضور کارشناسان نظامی و فنی خود در سوریه و بستن قراردادهای بلند مدت همکاری با دمشق، این امید را داشت تا ایفاگر نقش موثری در تحولات منطقه باشد. در حقیقت، پیمان کمپ دیوید سبب شد تا منطقه به صحنه رقابت شدید دو قدرت بزرگی یعنی آمریکا و شوروی تبدیل شود. در حالی که سوریه، عراق، یمن جنوبی، لیبی و الجزایر در شمار کشورهای همپیمان شوروی در آمدند، دیگر کشورهای عرب سیاست تبعیت از آمریکا را در پیش گرفتند. مسوول کمیسیون حقوق بشر مجلس نمایندگان لبنان روز یکشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: با وجودی که 23 سال از زمان امضای پیمان کمپ دیوید می گذرد مردم مصر با سیاستهای دولت آن کشور در ارتباط با اسراییل موافق نیستند. "مروان فارس"، وعده های آمریکا به انورسادات را مبنی بر اینکه در صورت برقراری صلح با اسراییل، مصر شاهد شکوفایی اقتصادی خواهد بود، "سراب" توصیف کرد. وی معتقد است که مصر اکنون با مشکلات بسیار پیچیده اقتصادی رو به روست و همین امر روشن می سازد که همپیمانی با آمریکا و برقراری روابط سیاسی و اقتصادی با اسراییل هیچ نتیجه مثبتی برای مصر نداشته است. فارس با اشاره به ناکامی رژیم صهیونیستی برای نفوذ به جامعه مصر تاکید کرد که امروزه سفیر اسراییل در مصر منفورترین فرد در آن کشور است و این موضوع به خوبی روشن می سازد که رژیم صهیونیستی در نفوذ به جامعه مصر چقدر ناتوان بوده است. * 191 *
تاریخ انتشار: ۳۱ شهریور ۱۳۸۱ - ۰۰:۰۱