# تهران، ایرنا: 17 آذر 1381 برابر با هشتم دسامبر 2002 جمعی از محققان دانشگاه علم و صنعت ایران موفق به تهیه ترکیبات پیزو سرامیک در ابعاد نانومتر و در دمای اتاق شدند. این پژوهشگران در آزمایشگاه تحقیقاتی الکتروسرامیکهای دانشکده مهندسی مواد و متالورژی دانشگاه علم و صنعت توانستند ترکیبات پیزو سرامیک نانومتری را در ابعاد حدود 10 نانومتر و در فرآیند آلیاژسازی مکانیکی تهیه کنند. معاون پژوهشی دانشکده مواد و متالورژی دانشگاه علم و صنعت و مجری این طرح علمی در گفت وگو با ایرنا متذکر شد: این مواد معمولا در جریان واکنشهای حالت جامد و در دمای نزدیک به 800 درجه سانتیگراد تولید می شوند. ذرات نانومتری امروزه کاربردهای وسیعی در بدنه های نانوساختار دارند و از ترکیبات پیزو سرامیک در تهیه سنسورهای پیزو سرامیکی، پایرو الکتریکی و فرو الکتریکی استفاده می شود. دکتر علی بیت اللهی گفت: پیزو سرامیکها، کاربردهای وسیعی در جرقه زنهای الکتریکی، حسگرهای جابه جایی، دستگاههای تصویربرداری اولتراسونیک پزشکی و میکروفونها و سامانه های ارتباطی زیرآبی (سونار) دارند. بیت اللهی، درجه اهمیت الکتروسرامیکها را در رده دوم بعد از نیمه هادیها عنوان کرد و افزود: نیمه هادیها از اهمیتی نظیر ترانزیستور در مدارهای الکتریکی برخوردارند. الکترو سرامیکها در رایانه، مخابرات و الکترونیک، اتوماسیون و پزشکی در چند دهه اخیر مورد توجه جدی بوده اند. این مواد عمدتا به عنوان حسگرها یا سنسورهای اندازه گیری دما، فشار و مقاومت، سنجش نوع گاز و غلظت آنها و در مواردی نظیر سوپرهادیها کاربرد دارند. اگرچه سنتز ترکیبات الکتروسرامیکی در چند ساله اخیر در دنیا آغاز شده است، ولی نوآوری خاصی که ماحصل کار تحقیقاتی این گروه بوده ، جایگزین کردن اتمهایی با اندازه های خارج از متعارف در ساختار اتمی ترکیبات مورد مطالعه بوده است که هیچگونه سابقه تحقیقات قبلی در جهان نداشته است. فرایند آلیاژسازی مکانیکی یکی از فرایندهای مهم و جدید در جهان برای سنتز ذرات و ترکیبات نانومتری است. روش فعلی، امکان تولید انبوه این مواد را به صورتی ساده تر نسبت به روشهای شیمیایی و نظایر آن فراهم می کند. در فرایند آلیاژسازی مکانیکی، کار مکانیکی با انرژی بالا، شرایط لازم را برای تشکیل ترکیبات نهایی با ساختار معین و بدون نیاز به اعمال حرارت فراهم می کند. ذرات نانومتری به علت سطح ویژه مخصوص بزرک خود و رفتارهای خاص کوانتوم مکانیکی که در اثر کاهش اندازه از خود نشان می دهند، خواص فیزیکی، شیمیایی ، بیولوژیکی، مکانیکی، مغناطیسی ، فروالکتریکی جدیدی را ایجاد می کند که برای ترکیبات مشابه با سایز یا اندازه ذرات میکرومتری (یک میلیونیم متر) مشاهده نمی شود. * 191 *