تبدیل بیماری های روحی به مشکلات جسمی/ افسردگی را شوخی نگیریم

تبدیل بیماری های روحی به مشکلات جسمی/ افسردگی را شوخی نگیریم ............................................................
خبرگزاری جمهوری اسلامی 27/07/1390 اجتماعی.سلامت.افسردگی برآورد می شود 90 درصد افراد در طول زندگی خود به یکی از بیماری های ساده روانی مانند استرس، وسواس و سردردهای تنشی به ویژه هنگام ازدواج و مشکلات اقتصادی دچار می شوند.
به گزارش خبرنگار اجتماعی ایرنا، با این حال شمار اندکی از این افراد به روانپزشک مراجعه می کنند و ترجیح می دهند تا پایان عمر رنج بیماری را تحمل کنند، تحملی که به بهای تبدیل شدن این اختلالات به مشکلات مزمن روانی و جسمی می شود. برخی دیگر در اقدامی عجیب نزد رمال و دعانویس و عطاری می روند تا مشکلات روانشان حل شود چنانکه به گفته آفرین رحیمی موقر سرپرست طرح پیمایش ملی سطح سلامت روان کشور، 10 درصد جمعیت کشور در گروه سنی 15 تا 64 سال در یک سال گذشته برای دریافت خدمات سلامت روان به افراد غیرمجاز مانند دعانویس، رمال و عطاری ها مراجعه کرده اند. هرچند مسوولان وزارت بهداشت اذعان دارند که بطور متوسط 21 درصد افراد جامعه به اختلالات روانی مبتلا هستند اما درصد کمی از این افراد حاضر می شوند به متخصص روانپزشک مراجعه کنند بطوریکه طبق آمار وزارت بهداشت فقط نیمی از جمعیتی که احساس نیاز به روانپزشک پیدا می کنند به متخصصان روانپزشک مراجعه کرده اند. علت این امر از دیدگاه روانشناسان و مشاوران، ناآشنایی خانواده ها با مشاوره و خدمات روانشناسی و ترس از برچسب دیوانه و روانی بودن است. تصور دیوانگان محبوس در غل و زنجیر چنان در افکار عمومی مردم ریشه دوانده که تصویر وحشتناکی از اختلالات روانی پیش خود ترسیم می کنند؛ آنان فکر می کنند در صورت مراجعه به روانشناس، دیوانه قلمداد می شوند. برخی دیگر نیز فکر می کنند اگر به متخصصان روانشناسی مراجعه کنند در بیمارستان بستری خواهند شد درصورتی که تنها درصد بسیار کمی از مراجعه کنندگان به متخصصان روانپزشکی نیاز به بستری پیدا می کنند. یکی از عمده ترین دلایل مراجعه نکردن به روانپزشکان، اعتقاد بر این اصل است که درصورت پذیرش مشاوره و مراجعه به متخصص، وجود مشکل روانی را تایید کرده ایم. مشکلی که در فرهنگ و باور عامه در واقع یک نقص و عیب و عار تلقی می شود. از سوی دیگر هزینه های گران روانپزشکی یکی دیگر از علل عدم مراجعه مردم به روانپزشکان است، برخی از خدمات روانپزشکی مانند کار درمانی و خانواده درمانی، تعرفه ندارد و متخصصان هر مبلغی که بخواهند از بیمار می گیرند. علاوه برآن، اغلب افراد می خواهند در یک جلسه و یک ساعته مشکل روحی و روانی آنان برطرف شود درصورتی که روانپزشکی یک کار زمان بر، تدریجی و چندمرحله ای است. یک روانشناس وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به خبرنگار اجتماعی ایرنا می گوید: مراجعه نکردن مردم به روانپزشک بخاطر ترس از متهم شدن به بیماری روحی است. فیروزه جعفری می افزاید: مردم تصور می کنند اگر به روانپزشک یا روانشناس مراجعه کنند، دیگران آنان را طرد کرده یا آنان را دیوانه خطاب می کنند. وی اظهار داشت: متاسفانه برخی برنامه ها و فیلم ها نه تنها کمکی در برطرف کردن اتهام دیوانه بودن بیماران نمی کند بلکه با اشتباه در شیوه پرداخت و نگاه به موضوع، این انگ را دامن می زند. این روانشناس خاطرنشان کرد انسان از دو بخش جسم و روان تشکیل شده است، هیچکدام بر دیگری برتری ندارد و همانگونه که جسم نیاز به درمان دارد، بیماری روح نیز باید درمان شود. جعفری گفت: داشتن بیماری، احساس خوبی در فرد ایجاد نمی کند اما بین مشکل جسمی و روانی تفاوت زیادی قائل می شوند بطوریکه بیمار روانی علاوه بر تحمل رنج بیماری خود از انگ خوردن و تحقیر شدن توسط دیگران هم می ترسد. وی افزود: بطور مثال اگر بیمار دیابتی در خانواده وجود داشته باشد آن خانواده کمتر شیرینی مصرف می کند درحالی که چنین ملاحظاتی درمورد بیماران روانی رعایت نمی شود و شرایط درمان روان او را فراهم نمی کنند. معصومه افسری کارشناس ارشد سلامت روان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز در این باره به خبرنگار ایرنا می گوید: برای مراجعه کردن به مراکز روانپزشکی ابتدا مردم باید بتوانند اختلالات روانشناسی را در خود و اقوام خود شناسایی کنند. وی تاکید می کند مردم درصورتی می توانند اختلالات روانی را شناسایی کنند که آموزش های لازم در این زمینه را فراگرفته باشند؛ این نخستین گام در بهبود سلامت روان جامعه است. کارشناس ارشد سلامت روان وزارت بهداشت، می افزاید: مردم از لحاظ فرهنگی و باورها نسبت به بیماران روانی دیدگاه اشتباهی دارند که این دیدگاه باید اصلاح شود. افسری خاطرنشان می کند برخی افراد دارای اعتقادات خرافی مبنی براینکه بیمار روانی، خطرناک است یا باید او را تنها گذاشت هستند درصورتی که این باورها اشتباه است. به گفته وی، برخی خانواده ها، بیمار مبتلا به اختلال روانی خود را نزد پیشگو ها و رمال ها می برند این مسایل نیاز به تغییر دیدگاه و باورها دارد چراکه بیماران روانی مانند سایر اقشار مردم از حقوق انسانی برخوردارند و باید با آنان رفتاری شایسته داشت و به آنان احترام گذاشت. کارشناس ارشد سلامت روان وزارت بهداشت می گوید: برخی از خانواده ها در خانه یک بیمار روانی دارند اما چون با روش های برخورد با بیماران روانی، آشنا نیستند با آنها بدرفتاری می کنند. افسری تاکید می کند چون بیماران روانی، آسیب پذیر هستند درصورت بدرفتاری یا نادیده گرفتن حقوقشان، واکنشی منفی نشان می دهند، سرخورده و گاهی نیز نسبت به درمان خود ناامید می شوند. وی می افزاید: مردم نباید بیمار روانی را خطرناک تلقی کنند و باید بدانند این افراد حتما نیاز به درمان دارند و باید به متخصص مراجعه کنند. کارشناس ارشد سلامت روان وزارت بهداشت، خاطرنشان می کند هر فردی که دارای وضعیت خاص از نظر سلامت روان باشد باید به متخصصان روانپزشک و روانشناس مراجعه کند تا بیماری وی شدید نشود. افسری، علایم بیماری روانی را به دو دسته علایم شدید و علایم خفیف تقسیم بندی می کند و می افزاید: یکی از علایم خفیف اختلالات روانی، ترس های غیرمنطقی موسوم به فوبیا بطور مثال ترس از تاریکی، بلندی، سگ، پله برقی، آسانسور و قرار گرفتن در فضاهای بسته است. وی، اضطراب و افسردگی را از دیگر علایم خفیف اختلالات روانی عنوان می کند و می گوید: اضطراب می تواند به وسواس و به مشکلات و بیماری های جسمی مانند بیماری های گوارش، ستون فقرات، عضلانی و قلبی و عروقی تبدیل شود. کارشناس ارشد سلامت روان وزارت بهداشت، تاکید می کند افسردگی را نباید شوخی بگیریم، استرس به عنوان مادر همه بیماری های جسمی شناخته شده است اینگونه مسایل اگر جدی گرفته نشوند مشکل ساز خواهد شد. افسری می افزاید: در وسواس نیز افکار و اعمال تکرار شونده می شوند بطورمثال فرد بارها قفل بودن در یا خاموش بودن گاز را کنترل می کند؛ اینها افکار وسواسی هستند که تبدیل به اعمال تکرار شونده و مزاحم شده اند و به عنوان مخل زندگی طبیعی عمل می کند. وی درباره علایم شدید اختلالات روانی نیز خاطرنشان می کند از جمله این علایم توهم و هذیان است در توهم فرد صداهایی را می شنود که دیگران نمی شوند، تصاویری را می بیند که دیگران نمی بینند. کارشناس ارشد سلامت روان وزارت بهداشت، ادامه می دهد: هذیان نیز اعتقاد و باوری است که با شرایط فرهنگی و محیطی فرد سازگار نیست؛ در این اختلال، فرد، اعتقادات اشتباهی را در خود پرورش می دهد و مثلا فرد فکر می کند افکار او توسط نیروهای دیگری در کشور دیگری کنترل می شود یا عده ای می خواهند او را بکشند. افسری خاطرنشان می کند بنابراین اگر افراد علایم شایع بیماری های روان را بشناسند بهتر می توانند آن را شناسایی کرده و به موقع به متخصص روانپزشک یا روانشناس مراجعه کنند و از بروز بیماری های جدی تر جسمی و روانی جلوگیری کنند. به هرحال ترس از انگ، بی اعتمادی به روانشناسان، نبود تعرفه های مشخص، هزینه های گران خدمات روانپزشکی طی چند مرحله، نیاز به مشارکت خانواده و دوستان در درمان بیماری اختلالات روانی و ناآگاهی درباره علایم شایع اختلالات روان و مولفه هایی از این دست، همه و همه موجب کاهش مراجعه مردم به مراکز روانشناسی و مشاوره شده است. مشکلی که حل آن در گرو برنامه ریزی های مناسب مسوولان از جمله تفکیک دقیق بخش های مختلف روانشناسی برای بیماری های خفیف و شدید و نیز اطلاع رسانی هرچه بیشتر رسانه ها به ویژه در زمینه تغییر دیدگاه و باورهای مردمی و مشارکت مردم است. اما نباید فراموش کرد که بی تردید افرادی که به مراکز مشاوره مراجعه می کنند از بینش بالاتری نسبت به سایرین برخوردارند چراکه مشکل خویش را تشخیص داده، درصدد حل آن برآمده اند و در ضمن توانایی استفاده از راهنمایی های دیگران را نیز دارند. 24 تا 30 مهرماه سال جاری به نام هفته ملی سلامت روان نامگذاری شده است و این فرصتی مناسب برای توجه بیشتر به بهبود سلامت روان جامعه به شمار می رود. گزارش از: سادات حسینی خواه اجتمام**9185 ** 1569**