مراتع کشور به رغم ارزش اقتصادی بالا دچار عوامل تخریب کننده بسیاری است (3) # مشهد ، خبرگزاری جمهوری اسلامی 27/03/85 داخلی.اقتصادی.منابع طبیعی.مراتع. سابقه طرحهای مربوط به حفظ و احیا مراتع به حدود سال 1346 برمی گردد که نخستین آن تهیه و تدوین شد و تا به امروز بطور نه چندان مستمر ادامه یافته است. از جمله طرحهای و فعالیتهای که طی سالهای اخیر در جهت حفظ و احیا مراتع به اجرا درآمده و یا در دست اجرا است طرحهای ممیزی مراتع، طرحهای مرتعداری، مدیریت چرا، تهیه بذور مرتعی مورد نیاز جهت احیا و اصلاح مراتع و اجرای طرح بهبود و اصلاح مراتع می باشد. طرح ممیزی مراتع یکی از طرحهای زیربنایی منابع طبیعی است که در راستای اجرای طرح، پروانه چرا برای مرتعداران صادر و در آن مشخصات دامدار و نام مرتع، تعداد دام مجاز، مدت بهره برداری و تاریخ ورود و خروج از مرتع قید می شود. طرحهای مرتعداری هم از دید کارشناسان سیاستی نوین و علمی در مدیریت مراتع است که در آن وضعیت پوشش گیاهی از نظر کمی و کیفی، وضعیت و ظرفیت مجاز و گرایش مرتع، شرایط طبیعی، وضعیت خاک، اقلیم و زمان آلودگی مراتع در قالب مطالعات بررسی می شود. پس از آن با استفاده از این بررسیها و با شناخت مسایل اقتصادی و اجتماعی بهره برداران، برنامه ریزی بر مبنای استعداد موجود و شیوه مدیریت بهینه و صحیح در قالب طرح مرتعداری با هماهنگی و مشارکت مرتعداران در راستای احیاو اصلاح مراتع صورت می گیرد. مدیرکل دفتر فنی مرتع سازمان جنگلها و مراتع در این زمینه گفت: تاکنون برای 23 میلیون هکتار از سطح مراتع کشور طرح تهیه شده که 12 میلیون هکتار آن در قالب برنامه ای 30 ساله به 106 هزار خانوار واگذار شده است. نگهدار اسکندری متوسط هر طرح مرتعداری را 1400 هکتار ذکر کرد و گفت: با اجرای این طرحها عملا هویت قانونی به مرتعدار داده و ایجاد تعلق به مرتع را در او تقویت می کنیم. وی با تاکید بر واگذاری مرتع به خود مرتعدار اظهار داشت: عرصه منابع طبیعی کشور مملو از پتانسیل گیاهان دارویی، کشاورزی و شیلات است که باید از این پتانسیلهای داخل عرصه در جهت بهبود معیشت و ارتقا توان اقتصادی بهره بردار استفاده کرد. او توسعه پایدار در مرتع را مرهون مشارکت مردم دانست و توضیح داد: وقتی بهره بردار بداند که منافعش کجاست پوشش گیاهی مرتع را حفظ می کند. وی فصل مشترک متولیان و دامداران را حفظ مرتع دانست و گفت: در بسیاری مناطق دامهای سبک فروخته شده و گاوداری نیمه صنعتی و صنعتی در حال ایجاد و توسعه است که از راههای بهبود وضعیت مراتع و کاهش بهره برداری بی رویه و غیر علمی از آن است. او افزود: از ابتدای برنامه سوم توسعه تاکنون در مجموع نزدیک به پنج میلیون هکتار از مراتع کشور در قالبهای طرحهای مختلف مرتعداری احیا شده است. معاون فنی اداره منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان رضوی هم معتقد است اقدامات مدیریتی نقش موثرتری در احیا و اصلاح مراتع دارد. حسین سمیعی مقدم گفت: سطح عملیات احیا و اصلاح که سالانه توسط این اداره کل فقط در استان انجام می شود مناسب با اعتبار تخصیص یافته از سوی دولت است. وی افزود: این اعتبار نسبت به سطح وسیع مراتع ناچیز است. او اظهار داشت: باید به سمتی حرکت کنیم که عملیاتی نظیر مدیریت چرا، قرق و حفاظت که قابلیت اجرا در سطح وسیع را دارد در استان به اجرا درآید.
وی گفت: طرح تعادل دام و مرتع هم که طی چهار سال گذشته در استان انجام شده نتایج مثبتی به دنبال داشته و این روند در سال جاری و سالهای آتی نیز باید اجرا شود. در عین حال کارشناسان بر این اعتقادند که باید پایه و محوریت این طرحها بر مبنای مشارکت عمومی مردم و بهره برداران باشد تا وضعیت مراتع بهبود یابد و محافظت شود. به اعتقاد آنان اگر مراتع خوب مدیریت و حفاظت و قرق آنها به درستی و با مشارکت بهره برداران انجام شود در نهایت وضعیت مراتع ارتقا می یابد. مدیرکل دفتر برنامه ریزی و ترویج وزارت جهاد کشاورزی می گوید برای بهبود مدیریت عرصه مراتع ارایه اطلاعات و آموزش به مرتعداران در جهت تغییر رفتار فردی و گروهی بهره برداران در جهت بهره برداری بهتر از آنها، ضروری است. دکتر فلسفی افزود: فعالیتهای ترویجی در جهت مشارکت بهره برداران تدوین شده و با وجود اقداماتی که در چند سال اخیر صورت گرفته هنوز همگرایی لازم و نگاه یکپارچه و جامع در ارتباط با فعالیتهای ترویجی در عرصه های منابع طبیعی لحاظ نشده است. 2713/660
تاریخ انتشار: ۲۷ خرداد ۱۳۸۵ - ۰۰:۰۱