طاق بستان کرمانشاه آغوش خود را به روی مهمانان نوروزی گشوده است

طاق بستان کرمانشاه آغوش خود را به روی مهمانان نوروزی گشوده است # خبرگزاری جمهوری اسلامی 88/01/04 فرهنگی.میراث فرهنگی.گردشگری 88 کرمانشاه- درشمال شهر کرمانشاه و در مکانی بسیار خوش آب و هو ا که چشم اند از ی از چشمه ا ی پر آب و درختانی انبوه د ارد، مجمو عه تاریخی با شکوه طاق بستان دیده می شود. به گزارش خبرنگار ایرنا این شا هکار تاریخی که از دوره ساسانیان در استان کرمانشاه بر جا ی مانده همو اره به ویژه در ایام نوروز پذیر ا ی خیل عظیم گردشگر ان د اخلی و خارجی است . طاق بستان ار جمله آثار تاریخی ملی است که به دلیل ویژگیها ی خاص و منحصر به فرد آن اکنون در نوبت بر ا ی ثبت در فهرست آثار جهانی کشور از سو ی یونسکو قر ار د ارد. شکوه و شهرت این مجمو عه بیشتر به خاطر شا هکارها ی حجار ی شده دوره ساسانی می-باشد که در دل کوه طاق بستان ایجاد شده اند در این محوطه ، آثار ی از دوره ساسانی وجود د ارد که شامل سنک نگاره اردشیر دوم و دو ایو ان سنگی بنام ها ی ایو ان کوچک و بزرک است . ایو ان کوچک در سمت چپ سنک نگاره ادشیر دوم و ایو ان بزرک در سمت ر است ایو ان کوچک قر ار د ارد. مورخین و جغر افی نویسان دوره اسلامی ضمن توصیف سنک نگاره ها ی طاق بستان ، از این محوطه با نام ها ی متفاوتی یاد کرده اند ، بطوریکه ابن فقیه و ابن رسته این مکان ر ا ، شبدیز، و یاقوت آن ر ا ، قصرشیرین ، نامیده است . همچنین حمد الله مستوفی آنجا ر ا ، طاق وسطام، عده ا ی دیگر آن ر ا ، طاق بهستون ، طاق بیستون و تخت بستان نامیده اند. ا هالی محل نیز محوطه ر ا با نام طاق وسان و طاق بسان می شناسند زیر ا سان در لفظ محلی به معنی سنک است و به این ترتیب طاق وسان یعنی طاقی که در سنک کنده شده است . امروزه نیز در اکثر محافل ایر ان شناسی از این مکان با نام طاق بستان یاد می شود. سنک نگاره اردشیر دوم : در سمت ر است ایو ان کوچک ، سنک نگاره ا ی وجود د ارد که صحنه تاج ستانی اردشیر دوم ( 383 - 379 م ) نهمین شاه ساسانی ر ا نشان می د هد، در این صحنه ، شاه ساسانی به حالت ایستاده با صورتی سه ربعی و بدنی تمام رخ در مرکز صحنه نقش شده که دست چپ ر ا بر رو ی قبضه شمشیر گذ اشته و با دست ر است حلقه روبان د ار ی ر ا از ا هور ا مزد ا می گیرد. شاه ساسانی چشمانی درشت و ابرو انی برجسته د ارد ، ریش او مجعد و موها ی سرش به صورت انبوه بر رو ی شانه ها آویخته شده است . و ی گوشو اره ا ی بر گوش و گردنبند ی در گردن و دستبند ی در مچ د ارد . گوشو اره او به شکل حلقه مدور ی است که گو ی کوچکی به آن آویز ان است . گردنبند او نیز شامل یک ردیف مهره ها ی مرو ارید ی درشت است . شاه تاجی بر سر د ارد که در قسمت پائین آن به صورت نو ار ساده ا ی است و قسمت بالا ی تاج به شکل کوریمبوسی است که بخشی از موها ی سر به صورت انبوه در آن قر ار گرفته و به وسیله دو رشته روبان بسته شده است ، همچنین به تاج شاه در قسمت پشت ، روبانی آویخته شده است . لباس او شامل پیر ا هن چین د ار ی است که تا رو ی ز انو اد امه د اشته و قسمت پائین آن مدور می باشد ، شلو ار نیز بلند و چین د ار است که به وسیله نو ار روبان د ار ی به کف پا بسته شده است . کمربند او باریک و به وسیله ردیفی از مهره ها ی مرو ارید ی تزئین شده است ، همچنین در قسمت جلو پاپیونی به کمربند آویخته شده است . در قسمت پائین کمربند ، حمایلی جو ا هر نشان بسته که شمشیر ی به آن آویخته است . در سمت ر است شاه ، پیکره ا هور ا مزد ا به حالت ایستاده با صورتی سه ربعی و بدنی تمام رخ نقش شده که دست چپ ر ا به کمر زده و با دست ر است حلقه روبان د ار ی ر ا به شاه ا هد ا می کند. او د ار ا ی صورتی کشیده و ریش بلند ی است ، موها ی سرش مجعد و به صورت انبوه بر رو ی شانه ها آویخته شده است ، او نیز گوشو اره ا ی بر گوش و گردنبند ی در گردن د ارد . تاج ا هور ا مزد ا از نو ع تاج ها ی کنگره د ار است ، به طوریکه پایه تاج به وسیله ردیفی از مهره ها ی مرو ارید تزئین شده و در بالا ی تاج نیز بخشی از موها ی سر به صورت انبوه و بدون پوشش ر ها شده است . لباس او شامل پیر ا هن چین د ار ی است که تا رو ی ز انو اد امه د اشته و شلو ارش چین د ار و شبیه به شلو ار شاه می باشد ، همچنین کمربند او شبیه به کمربند اردشیر دوم است . در سمت چپ اردشیر دوم پیکر ایزد مهر با صورت و بدنی سه ربعی نقش شده که بر رو ی گل نیلوفر بزرگی ایستاده است . متاسفانه جزئیات صورت او آسیب دیده ولی بر اساس آنچه که باقی مانده ، ریش او کوتاه و مجعد است ، همچنین جزئیات تاج او از بین رفته و تنها روبان ها ی آویخته شده در پشت تاج دیده می شود . بر دو سر این ایزد هاله ا ی از نور دیده می شود ، در دست ها ی او دسته ا ی از شاخ ها ی نباتی مخصوص ا عمال مذ هبی که برسم نامیده می شود ، قر ار د ارد . لباس ایزد مهر شبیه لباس ا هور ا مزد ا است . در زیر پا ی ا هور امزد ا و اردشیر دوم ، پیکره دشمن شکست خورده ا ی نقش شده که متاسفانه بخش زیاد ی از آن از بین رفته است . جزییات صورت او آسیب دیده ولی با توجه به آنچه که باقی مانده ریش او ساده و با خطوط مو اج عمود ی نشان د اده شده است ، همچنین موها ی سر او ساده است . تاج او به شکل سربند ی است که به وسیله سه ردیف مهره ها ی مرو ارید ی و پلاک مدور ی در مرکز تزئین شده است . این شخص گردن بند ی بر گردن د ارد که شامل یک ردیف مهره ها ی مدور است ، لباس او شامل پیر ا هن بلند ی است که تا قوزک پا اد امه د ارد . این شخص چکمه ها ی ساقه کوتا هی پوشیده و شمشیر ی بر کمرش بسته است . درباره هویت و اقعی این شخصیت ، اختلاف نظرهایی وجود د ارد برخی از محققین این پیکره ر ا متعلق به یکی از شا هان شکست خورده کوشان می د انند ولی امروزه بسیار ی از محققین آن ر ا به جولیانوس امپر اطور روم نسبت می د هند که در سال 362 م به دست اردشیر دوم کشته شده است . این تفسیر تازه به سر عت ر اه خویش ر ا در محافل ایر ان شناسی باز کرده است . ایو ان کوچک : این ایو ان به صورت فضا ی مستطیل شکلی به عرض 96/5 متر ، عمق 80/3 متر و ارتفا ع 30/5 متر است ، در دوطرف ورود ی این ایو ان ، دو جرز چهار گوش به پهنا ی 9 سانتی متر و بلند ی 37/2متر وجود د ارد، بر بالا ی این جرزها اتاقی با قوس نیم د ایره ا ی قر ار گرفته که 10 سانتی متر از سطح د اخلی جرزها عقبتر رفته است . دیو ار انتها ی این ایو ان به دو بخش تقسیم شده است ،در بخش فوقانی ، طاقچه ا ی به عمق 30 سانتی متر و بلند ی 93 /2 متر ایجاد شده است ، در د اخل این طاقچه ، پیکره ها ی شا هپور سوم و پدرش شا هپور دوم و همر اه با کتیبه هایی به خط پهلو ی و به زبان فارسی میانه حجار ی کرده اند. در این صحنه هر دو شخصیت به حالت ایستاده با صورتی نیم رخ و بدنی تمام رخ نقش شده اند ، هر دو ،دست ر است ر ا بر قبضه شمشیر و دست چپ ر ا بر قسمت فوقانی غلاف قر ار د اده اند. پیکره شاپور دوم ، د ار ا ی چشمانی درشت ، ابرو انی کمانی و ریش بلند ی است که انتها ی آن در حلقه ا ی فرو رفته است . موها ی سر او مجعد و به صورت انبوه بر رو ی شانه ها آویخته شده است . تاج او از نو ع تاج ها ی کنگره د ار است که پایه آن به وسیله مهره ها ی مرو ارید ی تزئین شده و در بالا ی تاج نیز گو ی بزرگی قر ار گرفته است . به پشت تاج نیز روبان بلند ی آویز ان است . شاپور دوم گوشو اره ا ی بر گوش و گردن بند ی در گردن د ارد که شامل یک ردیف د انه ها ی مرو ارید درشت است . لباس او شامل پیر ا هن چین د ار ی است که تا رو ی ز انو اد امه د اشته و در قسمت پائین مدور می باشد، به کمر او نیز کمربند ی بسته شده که در قسمت جلو پاپیونی به آن آویخته است ، همچنین شلو ار او بلند و چین د ار می باشد . پیکره شاپور سوم نیز شبیه پیکره پدرش است تنها تفاوت این پیکره ها در شکل تاج آن ها می باشد که متاسفانه جزئیات تاج شاپور سوم آسیب دیده است . مطابق با نوشته ها ی کنار این پیکره ها ، می تو ان هویت و اقعی آنها ر ا شناسایی کرد . سنک نوشته مربوط به شاپور دوم شامل 9 سطر است که ترجمه آن چنین است : این پیکر ی است از بغ مزد ا پرست . خد ایگان شاپور ، شا هنشاه ایر ان و انیر ان که چهر از یزد ان د ارد. فرزند بغ مزد ا پرست ، خد ایگان هرمز ، شا هنشاه ایر ان و انیر ان که چهر از ایزد ان د ارد ، نوه خد ایگان نرسه شاه شا هان . سنک نوشته مربوط به شا هپور سوم شامل 13 سطر است که ترجمه آن چنین است : این پیکر ی است از بغ مزد ا پرست ، خد ایگان شاپور ، شا هنشاه ایر ان و انیر ان که چهر از یزد ان د ارد ، فرزند بغ مزد ا پرست خد ایگان شاپور ، شا هنشاه ایر ان و انیر ان که چهر از ایزد ان د ارد ، نوه خد ایگان هرمز و شا هنشاه . ایو ان بزرک : مهمترین اثر در طاق بستان ، ایو ان بزرک است که از نظر معمار ی اطلا عات بیشتر ی ر ا در اختیار ما قر ار می د هد . این ایو ان به شکل فضا ی مستطیلی به عرض 85 /7 متر و عمق 65/7 متر است که ارتفا ع آن 90/11 متر می باشد. در دو طرف ورود ی این ایو ان دو جرز چهار گوش به ارتفا ع 27/4