باغ کاشی ها درتکیه معاون الملک کرمانشاه گردشگران را به تفرج می خواند # خبرگزاری جمهوری اسلامی 88/12/15 فرهنگی.میراث فرهنگی.گردشگری کرمانشاه - تکیه معاون الملک یکی از بناهای به جای مانده از دوره قاجاریه در کرمانشاه است که با کاشی کاری منحصر به فردش همچون گوهر شب چراغی در غرب ایران می درخشد. این بنا که در بافت قدیم شهر کرمانشاه ، در محله آبشور ان قدیم و در خیابان شهید حد اد عادل و اقع شده است در سال 1320 هجر ی قمر ی توسط حسین خان معین الر عایا (پدر معینی کرمانشا هی ، شا عر معاصر) به منظور برگز ار ی مر اسم مذ هبی بناشده است . در سال 1327در گرماگرم مبارز ات مشروطه خو ا هی گرو هی از مشروطه خو ا هان به علت آنکه تکیه معاون الملک محل اجتما ع مخالفان مشروطه شده بود با استفاده از توپها ی سنگین این بنا ی نفیس ر اویر ان کرده و به آتش کشیدند. با فروکش کردن آتش هرج و مرج ، حسن خان معین الر عایا معروف به معاون الملک در سال 1307به بازساز ی مجدد این بنا ی باشکوه پرد اخت . بنابر توصیف گزارشگر ایرنا از تکیه معاون الملک، امتیاز قابل ملاحظه و استثنایی این بنا در کاشی کاری آن است و به گفته کارشناسان میراث فرهنگی کرمانشاه کاشی های برجسته و نیمه برجسته با نقوش بسیار زیبا و رنک های صددرصد طبیعی که در این بنا به کار رفته در جهان بی همتاست. تصاویری که بر روی کاشی ها حک شده شامل صحنه هایی از غزوات حضرت محمد؟ نبردهای حضرت علی ،حوادث کربلا، تصاویر سلاطین باستانی ایران از جمله پادشاهان هخامنشی و تصاویری از تخت جمشید است که در نوع خود بی نظیر است.
تکیه معاون الملک دارای سه در ورودی است که در غربی به خیابان حداد عادل، در شمالی به کوچه معاون الملک و در جنوبی به کوچه ایلخانی مشرف است. این بنا از سه قسمت حسینیه، زینبیه و عباسیه تشکیل شده است. مجموعه بنا در حدود 6 متر از سطح خیابان پائین تر است به طوری که برای ورود به حسینیه باید از 17 پله بزرک عبور کرد. در جنب پله های ورودی، سقاخانه کوچکی وجود دارد که به وسیله کاشی هایی با نقوش حضرت ابوالفضل (ع) تزیین شده است. حضرت ابوالفضل سوار بر اسب، شمشیر به کمر و پرچم در دست دارد، روی پرچم جمله نصر من الله و فتحا قریب نوشته شده است، جلوی پای سوار نیز تصویر کودک خردسالی دیده می شود، مردم محل سوار را به حضرت ابوالفضل و تصویر کودک را به حضرت سکینه نسبت می دهند که از عموی خود عباس طلب آب کرده است از این رو مردم این مکان را محترم شمرده و در آنجا نذر می کنند، شمع روشن کرده و طلب حاجت می کنند، سراسر نمای مدخل و سردر ورودی بنا نیز با کاشی های نفیس تزیین شده است. حسینیه در حقیقت صحن کوچکی است که در اطراف آن حجره های دو طبقه و طاق نماهای متعددی قرار گرفته است که سراسر دیوارهای آن با کاشیکاری زیبا آراسته شده است، داخل طاق نماهای این بخش به وسیله تابلوهای کاشیکاری شده پوشیده شده است این تابلوها، صحنه هایی از عزاداری شامل سینه زنی، قمه زنی و هم چنین تصاویری از خلفا و سلاطین ایران و بارگاه حضرت سلیمان را نشان می دهد. علاوه بر کاشی ها با نقوش انسانی، کاشی هایی نیز با نقوش هندسی زیبا به کار رفته است ، در زیر تابلو مجلس روضه خوانی مرحوم اشرف الواعظین، واقع در دیوار جنوبی حسینیه،اشعاری در توصیف بنا و تاریخ خاتمه کاشیکاری آن به چشم می خورد که سروده های واله شاعر کرمانشاهی است. به هنگام مرمت حسینیه آثاری از آیینه کاری و گچبری بر دیوارهای آن ظاهر گردید، چنین به نظر می رسد که بنای اولیه با گچبری و آئینه کاری تزئین بوده است. بخش میانی یا زینبیه به صورت صحن مسقفی است که اطراف آن به وسیله حجره های متعددی احاطه شده است ؟ غرفه های طبقه فوقانی، محل استقرار زنان شرکت کننده در مراسم سوگواری بوده است. سقف بنا به صورت گنبدی روپوش است که گنبد زیرین به صورت عرق چین و نمای گنبد فوقانی به صورت نمای فلزی است. تمام دیوارها و حجره های اطراف با کاشی های زیبا شامل 18 تابلو از صحنه های غم انگیز کربلا نظیر آمدن زعفر جنی به خدمت امام حسین (ع)، رزم حضرت علی اکبر (ع)، رزم حضرت قاسم (ع)، رزم حضرت ابوالفضل (ع) صحنه هایی از قیام توابین، به خاکسپاری شهدای کربلا توسط قبیله بنی اسد، صحنه ورود اهل بیت به مدینه، مجلس مختار و بردن اهل بیت (ع) و امام سجاد (ع) به خرابه های شام و مجلس یزید است. در بالای قسمت دیواره گنبد هشت تابلو کاشیکاری شده وجود دارد، این تابلوها عبارتن ـد از صحن ـه ای از عروج پیامب ـر (ص ) و دیدن حضرت علی (ع) در معراج ، ضم ـانت حضرت رضا (ع) از آهو، قربانی کردن حضرت اسماعیل (ع) توسط حضرت ابراهیم (ع)، نبرد حضرت علی (ع) با حب سردار خیبریان، باطل کردن جادوی جادوگران فرعون توسط حضرت موسی (ع) و مکتب خانه فرزندان حضرت علی (ع). در حاشیه پایین آن اشکال متعددی از سلاطین و پادشاهان اساطیری و تاریخی و همچنین مرثیه های متعددی از محتشم کاشانی در اطراف بنا به چشم می خورد، خطاط این خطوط و اشعار در سقف دیوارهای زینبیه و حسینیه، میرزا حسنخان خطاط کرمانشاهی بوده است. مزار مرحوم معاون الملک بانی تکیه که در سال 1327ش در گذشته درون اتاق کوچکی در جنوب شرقی زینبیه قرار دارد. بنای عباسیه به صورت صحن وسیعی است که در قسمت شرقی آن بنای دو طبقه ای ساخته شده و در قسمت جنوبی آن ایوانی با دو ستون آجری برپا شده است، دیوارهای عباسیه نیز با کاشی های رنگارنگی تزئین شده که بر روی آنها، صحنه هایی از ورود حضرت یوسف به کنعان، بارگاه حضرت سلیمان و تصاویری از آستان مقدس حضرت علی (ع) و امام حسین (ع) دیده می شود. در این صحن نیز، تصاویری از شخصیت های مذهبی، سیاسی و مهره هایی از رجال دوره قاجار کرمانشاه در این دوره از جمله حسن خان معاون الملک و آیت الله سید حسین حائری طباطبایی بر روی کاشی ها نقش بسته است. در قسمت عباسیه تکیه معاون الملک موزه مردم شناسی کرمانشاه قرار دارد که بسیاری از جاذبه های فرهنگی استان کرمانشاه را می توان در این موزه بازدید کرد. تکیه معاون الملک اثری زیبا و باشکوه است که همواره گردشگران بسیاری را بویژه در ایام نوروز به سوی خود می کشاند. 7452/567
تاریخ انتشار: ۱۵ اسفند ۱۳۸۸ - ۰۰:۰۱