تاریخ انتشار: ۲۰ دی ۱۳۸۸ - ۰۰:۰۱
محققان برای مقابله با آفت سن گندم، از یک قارچ مفید بهره می گیرند # تهران ، خبرگزاری جمهوری اسلامی 88/10/20 علمی آموزشی.گیاهپزشکی.قارچ.سن گندم پژوهشگر حشره شناسی دانشگاه تهران ، به شیوه بیولوژیکی برای مقابله با آفت سن گندم دست یافت که طی آن از قارچ مفیدی که از طبیعت گرفته شده، برای از بین بردن آفت استفاده می شود. این محقق عامل قارچی مفید برای از بین بردن آفت سن در مزارع گندم را شناسایی کردند و با انجام تحقیقات و آزمایشهای متعدد، به نحوه کارکرد این قارچ برای از بین بردن آفت پی برد. آرش زیبایی دیوشلی روز یکشنبه در گفت و گو با خبرنگار علمی ایرنا افزود: سن گندم آفتی است که سالانه خسارات زیادی را متوجه مزارع گندم کشور می کند مجری طرح بررسی برهمکنش های فیزیولوژیک و ایمونولوژیک سن معمولی گندم ، اظهار داشت: سطح زیر کشت گندم سالانه 6/2میلیون هکتار در کشور است که خسارت سالانه آفت سن گندم 43/8هزار تن در هکتار است و میزان یک میلیون و 591 لیتر در هکتار برای از بین بردن این آفت سم پاشی می شود. دانشجوی دکترای رشته حشره شناسی با گرایش فیزیولوژی سم شناسی دانشگاه تهران افزود: در واقع استفاده از این میزان سم برای از بین بردن آفت سن گندم باعث آلودگی محیط زیست می شود؟ در حالی در روش جدید از قارچ مفیدی که از خود طبیعت گرفته شده برای ازبین بردن آفت استفاده شده است. زیبایی دویشلی با بیان اینکه این طرح که در جشنواره جوان خوارزمی رتبه سوم پژوهش های کاربردی را کسب کرد گفت: دراین روش قارچ بئواریا وارد سن گندم شد که توانست با تکثیر سلول های خونی دربدن آفت و واکنش تشکیل گره ، آفت سن گندم را مهار کند. وی با تاکید بر اهمیت کنترل بیولوژیک آفات افزود: امروزه کاهش مصرف آفت کش های شیمیایی و رویکرد استفاده از عوامل کنترل بیولوژیک به ویژه قارچ های بیماری زای حشرات، دورنمای مناسبی را از کنترل آفات محصولات کشاورزی نشان می دهد. این محقق ادامه داد: دراین طرح بررسی ایمنی آفت سن گندم و تقابل آن با قارچ بئواریا به عنوان عامل میکروبی کنترل کننده آن نشان داد که پنج نوع سلولی خونی شامل پروهموسیت، پلاساتوسیت، گرانولوسیت، انوسیت و ادپیوهموسیت در خون این حشره وجود دارد و با واکنش های بیگانه خواری و تشکیل گره به راحتی باعث از بین رفتن اسپور قارچ در بدن حشره می شود. وی ادامه داد: اما قارچ بئواریا در برابر این ایمنی قوی یاد شده متابولیت های ثانویه ای از نوع اگزالات و اگزالیک اسید تولید می کند که ایمنی حشره را به نوعی فلج کرده و واکنش های ایمنی را متوقف می کند و در نهایت منجر به گسترش توده قارچی و مرک حشره می شود. زیبایی دیوشلی در پایان تاکید کرد: استفاده از روش بیولوژیک برای ازبین بردن آفات در کشاورزی علاوه بر اینکه روش سالمی است باعث حفظ محیط زیست هم می شود. در گذشته های دور محیط اصلی و محل دائمی زندگی سن گندم دامنه های نواحی کوهستانی بوده و پوشش گیاهی این مناطق را گرامینه های وحشی تشکیل می داده که میزبان اصلی این حشره به شمار می رفته است. علاوه بر این گیاهان چند ساله مثل گون و درمنه و برگهای خزان کرده درختانی مثل بلوط، پناهگاههای زمستانه این آفت را تشکیل می دهند. در سالهای اخیر دخالت انسان در محیط طبیعی نظیر چرای بی رویه دام و مصرف گیاهان چند ساله و مصرف درختان و درختچه های جنگلی به عنوان سوخت و تخریب مراتع و کشت گندم در این مناطق باعث به هم خوردن تعادل زیستی محیط و گسترش مناطق انتشار و افزایش جمعیت این آفت شده است. طول حشره سن گندم کامل 5.12 - 8 و عرض آن 8 - 5 میلیمتر است و علت اصلی تغییرات در اندازه حشره کامل شیوه زندگی آفت است که بر اساس بررسی ها و مشاهدات در سراسر مناطق سن خیز کشور این حشره دو شیوه زندگی دارد که این خود منجر به تغییراتی دراندازه آفت شده است. جمعیتی از این حشره که در زیستگاههای طبیعی واقع در ارتفاعات زندگی می کنند و ضمن تغذیه از گیاهان غیر زراعی به خصوص گندمیان و بدون آنکه پروازهای قابل توجهی انجام دهند، به زاد و ولد می پردازند. گروه دوم از این حشره که از گندم و جو تغذیه می کنند بخصوص آنهایی که به مزارع آبی حمله ور می شوند، جثه ای بزرگتر دارند. رنک حشره کامل بسیار متغیر است و رنک عمومی آنها قهوه ای و زرد خاکی است که این نیز از روشن تا تیره تغییر می کند ، به علاوه نمونه هایی به رنک سیاه ، قرمز ، مسی و زرد کهربایی نیز دیده می شود.