رصدخانه مراغه یادگاری ارزشمند از دوران خواجه نصیرالدین طوسی

رصدخانه مراغه یادگاری ارزشمند از دوران خواجه نصیرالدین طوسی ............................................................
مراغه، خبرگزاری جمهوری اسلامی 05/12/86 داخلی.اجتماعی.فرهنگی.تاریخی.رصدخانه.
رصدخانه مراغه با آوازه بین المللی به عنوان بزرگترین مرکز پژوهشی نجوم آن دوران، یادگاری ارزشمند از خواجه نصیرالدین طوسی در این شهرستان بوده و افتخار علمی ایرانیان در دنیای علم و دانش شناخته شده است.
این رصدخانه در سال 657 هجری - قمری به دستور هلاکوخان و به همت دانشمند ایرانی خواجه نصیرالدین طوسی در مراغه بنا شد و در احداث آن شخصیت های علمی همچون علامه قطب الدین، فخرالدین مراغی ، محی الدین مغربی و نجم الدین اسطرلابی شرکت داشتند.
خواجه نصیرالدین طوسی در سفر به بغداد ، کتب و آلات رصدی لازم را تهیه و به تدریج کتابخانه چهارصد هزار جلدی مراغه را با انواع کتب ریاضی، نجومی ، فلسفی ، طبی و ادبی بنیان نهاد.
ساخت بنای رصدخانه مراغه 15 سال به طول انجامید و در آن کتب ، اسباب و آلات نجومی بسیاری متمرکز شد اما این مجموعه بعد از سال 703 هجری قمری بر اثر زلزله و بی توجهی حکام رو به ویرانی گذاشت.
بنای این رصدخانه شامل برج مرکزی و واحد نجومی، مدرسه، کتابخانه و سرای استادان بوده و معماری آن شامل پی های سنگی، دیوارهای آجری و سازه های دایره ای با اجزای سنگی بود.
برج مرکزی رصدخانه مراغه به قطر 22 متر و با دیواری به ضخامت 80 سانتی متر بوده ولی در رابطه با ارتفاع آن اطلاعات زیادی در دست نبوده و با توجه به قطر برج، ارتفاع آن 20 تا 25 متر تخمین زده می شود.
در مدرسه رصدخانه برای محققان جوان آن دوره رشته های نجوم ، ریاضیات ، نور و فیزیک آموزش داده می شد و گویا کتابخانه آن دارای چهار هزار جلد کتاب بوده که از بغداد به این رصدخانه انتقال یافته بود.
سرای استادان و پژوهشگران این رصدخانه نیز در سطح تپه و با 17 واحد مجزا احداث شده بوده که مورد استفاده استادان قرار می گرفت.
بنابر اسناد، این رصدخانه در احداث رصدخانه های سمرقند در تاجیکستان ، اوجین در هندوستان، منزو در بنارس، اورانین برگ در دانمارک و رصدخانه شانگهای چین الهام بخش بوده است.
به اعتقاد اخترشناسان رصدهای خواجه نصیرالدین طوسی محققان را در تهیه نخستین جداول نجومی و دقیق تر کردن مدل های هندسی یونانیان و بطلمیوس یاری کرده است.
به گفته ی این محققان ، رصدخانه مراغه یکی از نخستین نهادهای بزرگ علم نجوم بوده و در بحثهای اختر فیزیک مدرن مکتب مراغه تاثیر زیادی در نجوم مدرن داشته است.
اخترشناس فرانسوی و پژوهشگر رصدخانه پاریس می گوید: مکتب مراغه در نجوم ارایه شده توسط دانشمند بزرگ خواجه نصیرالدین طوسی، جایگاه ویژه ای در علم نجوم دارد.
دنیس سیووا (savoi Denis) معتقد است مکتب مراغه در نجوم تاثیر زیادی بر مکتب کوپرنیک و نجوم مدرن داشته است.
به گفته ی وی، خواجه نصیر طوسی در رصدخانه مراغه کارهای بزرگی با معانی علمی انجام داده و مراغه جایگاه اساسی را در تاریخ نجوم به خود اختصاص داده است.
وی گفته است، خواجه نصیر بحثهای علمی را به شکل مدرن بیان کرده و در اشاعه علم و کارهای پژوهشی نقش بسزایی دارد.
بنابر اظهار وی، این دانشمند با ادامه راه دانشمندان قبل از خود و با ترجمه بسیاری از آثار و کتب یونانی و سانسکریت کار پژوهشی ارزشمندی انجام داده و این مساله موجب علاقه بیشتر اخترشناسان به خواجه نصیر می شود.
خواجه نصیرالدین طوسی از بزرگترین فلاسفه و ریاضی دانان و دانشمندان ایرانی است که پس از بزرگانی مانند فارابی ، ابوریحان بیرونی ، ابوعلی سینا و رازی ظهور کرد.
خواجه نصیرالدین از مردم جهرود قم بود و در سال 597 ه - ق در آنجا تولد یافت و بعدها برای ادامه تحصیل به نقاط مختلف از جمله طوس سفر کرده و در آنجا مسکن گزید و به همین خاطر به خواجه نصیرالدین طوسی شهرت یافت.
خواجه نصیر گذشته از درجه علمی در زندگی خود خدمات بزرگی به تمدن ایرانی کرده و توانسته کتب، نسخ و آثار علمی را از خطر نابودی نجات دهد.
هم اکنون رصدخانه مراغه یکی از آثار ارزشمند مورد علاقه گردشگران بوده و سالانه تعداد زیادی از گردشگران داخلی و خارجی از آن بازدید می کنند.ک/4 590/1495/587 شماره 231 ساعت 13:08 تمام