کارشناسان : بحران آب جدی است، الگوی مصرف الزاما باید بهینه شود

کارشناسان : بحران آب جدی است، الگوی مصرف الزاما باید بهینه شود # مهاباد ، خبرگزاری جمهوری اسلامی 31/03/85 داخلی.اقتصادی.آب و خاک.بحران. کارشناسان آب و خاک می گویند: بحران آب جدی است، تغییر الگوی مصرف اجباری و محتوم است. سرانه آب در کشور 1400 و در آذربایجان غربی 10 هزار متر مکعب است که بر اساس استانداردهای جهانی، سرانه کمتر از دو هزار مترمکعب مرز بحرانی است.
مدیر آب و خاک جهاد کشاورزی آذربایجان غربی می گوید: به رغم آنکه سرانه آب در استان نسبت به متوسط کشور رقم نسبتا بالایی است، ولی در مقایسه با بسیاری از کشورها رقم بسیار ناچیزی است. بیرامعلی قلندرزاده می افزاید: کشورهایی که حتی سرانه آب آنها بیش از دو برابر آذربایجان غربی است از سالهای قبل الگوی مصرف خود را به سمت آبیاری مدرن و تحت فشار تغییر داده اند. وی در ارتباط با مزیت های استفاده از آبیاری تحت فشار درزراعت و باغداری گفت: در این نوع آبیاری علاوه بر کاهش مصرف آب می توان دوتا سه برابر مزارع غرق آبی محصول برداشت کرد، مضاف بر اینکه محصول این مزارع و باغات در مقایسه با مزارع غرق آبی از کیفیت بسیار مطلوبی برخوردار هستند. کشاورزانی که از شیوه آبیاری تحت فشار استفاده می کنند نظر کارشناسان را تایید می کنند و می گویند: با استفاده از آبیاری مدرن توانسته اند دو تا سه برابر میزان مزارع سنتی محصول برداشت کنند. مسعود سرهنگی از چغندرکاران آذربایجان غربی که بطور متوسط از هر هکتار زمین 130 تن محصول برداشت می کند، می گوید: در آبیاری پیشرفته علاوه بر بالا رفتن عملکرد در واحد سطح هزینه ها به نحو چشمگیری کاهش می یابد. در باغات انگوری که از آبیاری قطره ای استفاده شده تا 95 تن محصول نیز برداشت شده که مربوط به ارومیه است، در حالی که متوسط برداشت انگور در باغات سنتی از 12 تن فراتر نمی رود. رییس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی نیز آب زراعی در این استان را در مرز بحران اعلام می کند و می افزاید : توسعه بخش کشاورزی نیازمند استفاده بهینه از آب کشاورزی و افزایش منابع آب قابل دسترس می باشد. به گفته سیدجواد سیدنژاد، پارسال در ازای 5/3 میلیارد متر مکعب آب قابل دسترسی در بخش کشاورزی نزدیک به چهار میلیون تن محصول برداشت شده که در صورت استفاده از آبیاری تحت فشار این میزان تا 12 میلیون تن نیز قابل افزایش است. وی پتانسیل آب قابل استحصال استان را 10 میلیارد متر مکعب در زمان حاضر اعلام کرد و افزود: نزدیک به هفت میلیارد متر مکعب از این میزان قابل کنترل و دسترسی است. وی گفت: با کنترل این میزان آب، سطح زیر کشت آبی در افق سال 1400، 630 هزار هکتار پیش بینی می شود که 250 هزار هکتار بیش از سطح زیر کشت فعلی است. سید نژاد یادآور شد : با تجهیز پایاب این میزان آب زراعی، به سامانه های تحت فشار سالانه 20 میلیون تن محصول نیز کاملا قابل دسترسی است. مدیر آب و خاک جهاد کشاورزی روند اجرای طرحهای آبیاری تحت فشاردر استان را تا حدودی مطلوب ارزیابی کرد و اظهار داشت : در زمان حاضر نزدیک به 18 هزار و 500 هکتار از مزارع استان به آبیاری مدرن تجهیز شده که این میزان در پایان برنامه چهارم توسعه به 45 هزار هکتار خواهد رسید. قلندرزاده لازمه توسعه منابع آبی استان را، اجرای بموقع شبکه های آبیاری و زهکشی در پایاب سدهای آماده بهره برداری و در دست اجرا عنوان کرد و گفت: بخشی از این شبکه ها در میاندوآب، ماکو، بوکان اجرا شده و بخش زیادی نیز هنوز در دست اجراست. در زمان حاضر پنج سد شامل مهاباد، ماکو، ارومیه، شهید کاظمی بوکان و حسنلوی نقده در استان آماده بهره برداری است و 19 سد دیگر نیز در دست اجر و یا مطالعه می باشد. با بهره برداری از این سدها، آب قابل کنترل استان به پنج میلیارد متر مکعب افزایش خواهد یافت که این میزان برای کشت 630 هزار هکتار کافی خواهد بود. قلندرزاده بهبود مدیریت آبیاری و ایجاد سازمانهای کارآمد در زمینه مدیریت آب را نیز از راهکارهای مهم توسعه منابع آبی آذربایجان غربی عنوان کرد و افزود: برای این منظور تشکل های آب بران در پایاب سدها باید تشکیل و توسعه پیدا کنند. وی تعداد تشکل های آب بران استان در زمان حاضر را 160 واحد اعلام کرد و گفت: این تشکل ها در پایاب سدهای مهاباد، ماکو و میاندوآب تشکیل شده که به غیر از مهاباد بقیه تشکل ها موفق نبوده اند. قلندرزاده دلیل ناکامی تشکل های آب بران را تکمیل نبودن تشکل ها برای تمام حوزه سدها دانست و گفت: در صورتیکه تشکل های آب بران در تمام حوزه ها تشکیل شود می توان به روند مصرف بهینه آب کشاورزی امیدوار بود. تشکل های آب بران وظیفه دارند حق آبه هر حوزه را از سازمان آب منطقه خریداری آن را بین زارعین توزیع کنند. بارندگی متوسط سالانه آذربایجان غربی حدود 22 میلیارد مترمکعب تخمین زده می شود که هفت میلیارد متر مکعب آن وارد رودخانه شده و بقیه جذب منابع زیر زمینی و یا بصورت بخار از دسترس خارج می شود. از آبهای سطحی سالانه 5/3 میلیون مترمکعب دراختیار کشاورزی قرار می گیرد که از دریاچه پشت سدها و آبهای زیر زمینی تامین می شود. این استان دارای یک میلیون هکتار زمین زراعتی است که از این میزان 380 هزار هکتار مزارع آبی، 93 هزار هکتار باغ و بقیه دیمی است. (583/587)