طبیعت گردی در هرمزگان چشم انتظار تحولی دیگر است

طبیعت گردی در هرمزگان چشم انتظار تحولی دیگر است # بندرعباس ، خبرگزاری جمهوری اسلامی 28/4/85 داخلی.اجتماعی.میراث فرهنگی. کارشناسان گردشگری و مدیران آژانس های مسافرتی از هرمزگان بعنوان جنوبی ترین استانی نام می برندکه با مشرف بودن برتنگه هرمز نقطه اتصال خلیج فارس با دریای عمان، طبیعت دست نخورده ای دارد که کمترین سرمایه گذاری،موجب رونق بخش طبیعت گردی آن می شود. آنان بااشاره به وجود 14 جزیره مسکونی و غیرمسکونی،بهشت پرستوهای دریایی، لاک پشتهای منحصربفرد،مارهای زیباوکم آزار،جنگل های حرا،غارهای آهکی، کوهستان گنو و دهها منطقه این چنینی دیگربعنوان جاذبه های طبیعی نام بردند که در صورت ایجاد برخی خدمات زیربنایی، قادر به جذب هزاران طبیعت گرد داخلی و خارجی هستند. جزیره شیدورملقب به بهشت پرستوهای دریایی واقع در قلب آبهای نیلگون خلیج فارس جزیره ای زیبا و بکر باآسمانی پرستاره و شبهایی آرام و توام با آهنک امواج که صدای کاکلی های مهاجرزیبایی این موسیقی راشنیدنی ترمی کند به تنهایی قادر به جذب هزاران طبیعت گردی است که قصد دارد تعطیلات خود را در فضایی کاملا ساکت و آرام بگذراند. رضا کردستانی دانش آموخته رشته ارتباطات از دانشگاه علامه طباطبایی تهران که به همراه ماموران محیط زیست به تازگی ازجزیره مذکوربازگشته به مدیران تورهای مسافرتی توصیه کرد علاقه مندان به طبیعت را از دیدن منظره های زیبا و و منحصربفرد جزیره فارور بی نصیب نگذارند. این کارشناس مردم شناسی در عین حال از سازمان متولی گردشگری کشور خواست باایجاد زیربناهای لازم، مقدمات اولیه را برای بازدید طبیعت گردان از این جزیره زیبای غیر مسکونی فراهم کنند. تالاب بین المللی 870 هکتاری جزیره شیدورنیزدرفاصله170 کیلومتری بندرلنگه بعنوان زیستگاه بزرگترین اجتماع پرستوهای دریایی در ایران محسوب می شود. کارشناس اداره کل حفاظت محیط زیست هرمزگان با اشاره به فصل تخم گذاری پرستوهای دریایی در جزیره شیدور اظهارداشت: گردشگران می توانند با سفر به این منطقه از نزدیک تخم گذاری و جوجه آوری پرستوهای دریایی گونه سفید، پشت تیره، کاکلی کوچک و بزرک را از نزدیک طی ماههای تیرتا پایان شهریورمشاهده و حتی از آن عکس و فیلم نیز تهیه کنند. نادرحمیدی اظهار داشت: طی بررسی های به عمل آمده هم اکنون اکثر لانه های پرستوهای دریایی در شیدور (بهشت پرستوهای دریایی ) دارای تخم هستند. جزیره شیدور تنها زیستگاه ومحل تخم گذاری پرستوهای دریایی هرساله پذیرای گروههای بزرگی به تعداد حدود 50 هزارقطعه است که مهاجرت آنهااز فروردین ماه آغاز می شود. طبیعت گردی یا همان "اکوتوریسم" دراستان ساحلی هرمزگان از غنای زیادی برخورداراست، طوریکه در آبهای چشمه آب گرم" گنو" آن نوعی ماهی زندگی می کند که درسطح دنیامنحصر بفرداست. ماهی کمیاب " آفاتیوس گینوئیس " چشمه آبگرم" گنو" به لحاظ زیستن درآب با دمای بالای 40 درجه سانتیگراد ومملو از سولفاته گوگردی اهمیت خاصی دارد. به گفته مدیرکل حفاظت محیط زیست هرمزگان این ماهی حدود چهار سانتیمتر طول دارد که مطالعات اولیه جهت شناسایی بر روی آن انجام شده است. مهرداد کتال مسحنی ازاین ماهی بعنوان گونه بومی منطقه"گنو" نام برد و ابراز داشت: ازآنجایی که نظیر آن در هیچ جای دنیا وجود ندارد تاکنون افراد زیادی ازدانشجویان و اساتیدبرای تحقیق و مطالعه پیرامون آن اعلام آمادگی کرده اند. کردستانی از کوه گنو نیز می گوید که با واقع شدن در فاصله 30 تا40 کیلو متری از آبهای تنگه هرمز دارای آب وهوایی دلنشین و سردسیری است که در فصل تابستان خنکای آن به کمتر از 25 درجه نیز می رسد. کوهستانی که با میوه هایی سردسیری همچون انجیر، زردآلو، تمشک، انار، به وپسته وحشی از گردشگران خسته ازهوای شرجی شهر بندرعباس پذیرایی می کند. راهنمای یکی از تورهای گردشگری تهران که حدود هشت نفر از گردشگران ژاپنی را همراهی می کرد به نقل از آنان گفت: تاکنون کمتر منطقه ای را با ویژگیهای مناطق طبیعی هرمزگان دیده اند. ساسان عبداللهی با اشاره به افزایش علاقمندان به تورهای طبیعت گردی داخلی و خارجی خواستار تامین امکانات اولیه در این گونه محل ها شد. وی با اشاره به ظرفیت های بالقوه طبیعت گردی در هرمزگان اظهارداشت: تامین شناورهای مجهز واستانداردبرای سفر به جزایریادشده و محل استراحت، پاکسازی سواحل، نصب تابلوی راهنمای توریست، چاپ نقشه های طبیعت گردی و معرفی بیشتر اکوتوریسم استان از طریق شبکه های پربیننده تلویزیونی موجب جذب تورهای طبیعت گردی بیشتری به این خطه و درنتیجه ایجاد درآمد برای مردم می شود. یک طبیعت گرد ژاپنی بازدیدکننده از جزیره هرمز به گزارشگر ایرنا گفت: زیبایی هایی متنوعی را مشاهده کرده که تاکنون نظیر آنها را ندیده است. " کوتایاشی " افزود: در جزیره هرمز نقاط متفاوت و دیدنی زیادی مشاهده کرده که ممکن است در کمترجزیره ای نظیرآن پیدا شود. جزیره هرمز با سواحل بکر و کم نظیری که دارد نه تنها درچهارفصل سال بلکه در طول یک روز و در ساعت های مختلف، جلوه های بدیع، گوناگون و بسیار زیبایی از طبیعت را به تماشا می گذارد. این گردشگر ژاپنی همچنین از کوه گنو و طبیعت دست نخورده در ارتفاعات آن بعنوان دیگر جاذبه های طبیعت گردی در شهر شرجی و دم کرده بندرعباس نام برد که باور آن برای هر سفرناکرده ای مشکل است. جزیره فارور نیز همچون گنبدی سربرآورده از آبهای نیلگون خلیج فارس متشکل از تپه ماهورهای کوچک و بزرگی است که می تواند پذیرای خیل عظیمی از گردشگران علاقمند به طبیعت باشد. جزیره غیرمسکونی و مملو از مرغان دریایی که آب مورد نیاز حیات وحش آن از چند حلقه چاه تامین می شود به دلیل فرود پرندگان مهاجر، دارای سواحلی با چشم اندازهای بسیار زیبا در فصل های مختلف به ویژه پاییز و زمستان است. طبق تایید محیط زیست هرمزگان پرستوی دریایی و عقاب ماهی گیر از مهمترین پرندگان جزیره فارور بشمار می روند. عاشقان طبیعت در صورت سفر به این جزیره زیبا قادرخواهند بود هم زمان و به سهولت آشیانه عقاب ماهیگیر را همراه با جبیرهای در حال چرا مشاهده نمایند.
جبیر(نوعی آهو) که مدت مدیدی از رهاکردن آن دراین جزیره آرام می گذرد به دلیل حمایتهایی که از آن بعمل آمده اکنون بعنوان تنها پستاندارساکن جزیره فارور محسوب می شود که جمعیت آن به نحو قابل توجهی افزایش یافته است. جزیره 2 هزارو620 هکتاری فارور از نظر لانه سازی عقاب ماهیگیر و حفظ جمعیت جبیر برای محیط زیست کشور و به ویژه هرمزگان بسیار حائز اهمیت است. برگزاری تورهای داخلی طبیعت گردی برای گردشگرانی که عاشق دیدن آهو و عملیات ماهرانه عقاب ماهیگیر در این جزیره زیبا و نزدیک به سواحل شهر بندرعباس هستند، می تواند ممر درآمد مناسبی برای جزیره نشینان هرمزی باشد که هم اکنون اکثریت آنان به کمک های کمیته امدادامام (ره ) چشم دوخته اند. چشمه های آب گرم وآبدرمانی از دیگر جاذبه های طبیعت گردی هرمزگان محسوب می شوند که طی چند سال گذشته سرمایه گذاری های مناسبی برای احیای برخی از آنها به خصوص مجتمع آب درمانی گنو انجام شده که اکثریت مردم ایران از آن شناخت کافی دارند. چشمه ای که نقش و اثر درمانی آن بخصوص برای معالجه بیماران پوستی و رماتیسمی ثابت شده و همه ساله اضافه برمسافران نوروزی هزاران نفرازمردم شهرهای دیگر برای معالجه این نوع دردها به بندرعباس سفر می کنند. طبق آمارهای موجود، استان هرمزگان دارای 31 دهنه چشمه شامل هشت دهانه آب سرد معدنی و مابقی دارای آب گرم معدنی (گوگردی ) می باشد که شش چشمه آب گرم آن ازجمله خمیر از معروفیت خاصی برخوردار است. وجود جزیره زیبا و مرجانی کیش و بزرک ترین جزیره خلیج فارس یعنی قشم را نیز می توان به دیگر جاذبه های طبیعت گردی هرمزگان اضافه کرد که طی دو دهه گذشته سرمایه گذاری های فراوانی برای جذب گردشگران در آنهاانجام شده است. دبیرکمیته ملی اکوتوریسم (طبیعت گردی ) ایران می گوید: جزیره قشم و جزایر اطراف آن با دارا بودن پتانسیل ها و مناطق بکر وطبیعی می توانند بعنوان پایگاه بزرگی در طبیعت گردی کشور باشند. آرش کوشا دراین باره اظهارداشت: طرح جامع "طبیعت گردی" (اکوتوریسم ) در سازمان منطقه آزاد قشم طراحی و مقرر شده تا در قالب تفاهمنامه همکاری با کمیته ملی طبیعت گردی در سال جاری دراین جزیره اجرا شود. وی بااشاره به مناطق طبیعی جزیره قشم ابرازداشت: ژئوپارک این جزیره که بعنوان اولین ژئوپارک خاورمیانه به تایید یونسکو رسیده و جنگل های حرا، بندرتاریخی لافت، جزایر هنگام، هرمز و بسیاری مناطق بکر و طبیعی دیگر در قالب طرحهای توسعه طبیعت گردی قرار خواهند گرفت. کارشناسان محیط زیست از وجود گونه های مختلف پرندگان و تالاب ها بعنوان تاثیرگذارترین بخش ها در زمینه توسعه اکوتوریسم یا طبیعت گردی نام می برند. به گفته مدیرکل محیط زیست هرمزگان نیمی از گونه های پرندگان شناخته شده کشورشامل 250 گونه از56 خانواده در این استان مشاهده شده است. مهندس مهرداد کتال محسنی از اردک دم دراز،اردک مرمری ومرگوس سینه سرخ به عنوان گونه های کمیاب و از پلیکان خاکستری، طلیله نوک پهن، والکان گلوسیاه وحواصیل بزرک از جمله گونه های شاخص استان و کشور و همچنین از پرستوهای دریایی، پرستوهای دودی، یاکریم و انواع سنک کش از جمله گونه های مهاجر تخم گذاری نام برد که دیدن آنها برای همه گردشگران به آسانی قابل انجام است. استان ساحلی هرمزگان همچنین دارای چشم اندازهای طبیعی دیگری شامل جنگلهای حرا، جوامع مرجانی جزایرناز، آبشارها و گنبدهای نمکی و همینطور غارهای مزین به بلورهای نمک است که نظر هر تماشاگری را به خودجلب می کند. این درحالی است که 10 منطقه اختصاصی در سطح استان و دو منطقه مشترک با استانهای بوشهر و فارس تحت حفاظت اداره کل محیط زیست هرمزگان قرار دارد که هر یک در نوع خود منحصربفرد قلمداد می شوند. پناهگاه حیات وحش جزیره شیدور، جزیره فارور، سراج، بندر چارک، حرای تیاب و میناب، حرای جاسک، حرای خوران خمیر و اثر طبیعی ملی گنبدهای نمکین درسیاهو ازمناطق تحت حفاظتی هستند که تاکنون برای گردشگران ناشناخته باقی مانده اند. هرمزگان که از نظرتقسیم بندی آب و هوایی جزو مناطق گرم و خشک قرار دارد دارای ویژگیهای طبیعی، جغرافیایی، استراتژیک و منابع سرشار زیر زمینی و دریایی منحصربفردی است که در صورت تبلیغ قادراست سالانه هزاران نفر طبیعت گرد خارجی و صدهاهزارنفر گردشگر داخلی را جذب کند. جنگلهای زیبا و مخملین " حرا" از نقاط دیدنی برای گردشگران داخلی و خارجی محسوب می شوند که گونه جنگلی آن به همین نام (حرا) از ویژگیهای کم نظیراکوسیستم سواحل جنوب ایران است. این جنگل های ماندابی که بر روی خاکهای رسوب شده حاصل از فرسایش سواحل قرار دارند هنگام مد درآب فرو می روند و زمان جزر نیز به صورت جزایر مخملین کوچک و بزرک نمایان می گردند. تماشای جنگلهای مخملین حرا در سواحل جزیره قشم، میناب، بندرخمیر و لنگه برای نخستین بارمنظره ای غیرمتعارف و حیرت آور مقابل دیدگان طبیعت گردان مجسم می کند. طوریکه گردشگران عاشق طبیعت می توانند ماهی خزنده و پرندگان نادری همچون اگرت بزرک، گیلانشاه خالدار وحواصیل هندی را در کنار عقاب ماهیگیر و نوک قاشقی در جنگل های مخملین حرا مشاهده کنند که این امکان در دیگر نقاط مشابه وجود ندارد. به ادعای کارشناسان محیط زیست هرمزگان، جنگلهای همیشه بهار و شناور حرا، همه این دیدنیهارا یک جا به بازدیدکنندگان سخاوتمندانه عرضه می کنند. کمیل گیلانی پور دانش آموخته رشته جنگل ومرتع می گوید: جنگل های حرا برای طبیعت گردان سه اکوسیستم منحصر بفرد و شگفت انگیزرا عرضه می کند که نه تنها از نظرفایده مندی یاکارکردهای اکولوژیکی بی همتا هستند، بلکه برای تنوع زیستی از کانونهای حیات کره خاکی تلقی می شوند. بی دلیل نیست که امروزه مناطق حفاظت شده ساحلی دریایی با وجود درک دیر هنگام آنها، به گل سرسبد و نماد برنامه های حفاظت از دریاها تبدیل شده اند، زیرا این مناطق با عرضه ارزشهای بیشمار خود در پرتو حفاظت اصولی درگستره هایی نه چندان بزرک و فراهم آوری امکانات دسترسی مناسب، همگان را باپدیده هایی آشنامی کنند که قبلا برای آنان دست نیافتنی بود. برغم گسترش صنعت گردشگری در دو دهه اخیر، متاسفانه باوجود پتانسیلهای موجود درجزایر چهارده گانه این استان و به ویژه جزیره فارور تعریف درست و صحیحی برای جذب ایرانگردان و جهانگردان نشده است. درحالیکه وجود پرندگان زیبا، جبیرهای آزاد به همراه عقاب ماهیگیردراین جزیره می تواند بعنوان یک آزمایشگاه و نمایشگاه بزرک برای دانشجویان، پرنده شناسان و حتی گردشگرانی محسوب شود که در فصل زمستان خواستار سفر و بازیداز چنین مناطقی در سطح کشور هستند که هوایی بهاری و نمناک دارد. این درحالی است که مسوولان کارگروه گردشگری هرمزگان درنشست های مختلفی که حداقل طی سه سال اخیرداشته اند، خبر از احیای دو جزیره فارور و شیدور بمنظور جذب گردشگران داخلی وخارجی داده اند. درحالی در این کارگروه بحث بر سر چگونگی جذب گردشگران و علاقمندان از طبیعت این دو جزیره غیرمسکونی و زیست محیطی بعمل می آید که مدیرکل محیط زیست سازمان منطقه آزاد قشم خبر از وجود کوچکترین و بزرگترین پستانداران جهان در این جزیره می دهد. مهندس بیژن فرهنک دره شوری از"حشره خوار کوتوله" بعنوان کوچکترین پستاندار جهان نام برد که با وزن یک تا دو گرم در جزیره قشم دیده شده که زیستگاه این نوع حشره خوار در کشورهای آسیای جنوب و جنوب شرقی آسیا از جمله هند، پاکستان و ایران گزارش شده که زادآوری حشره خوار کوتوله در هر دوره بین شش تا هشت نوزاد است که میانگین عمر آنها به یک تا 2 سال می رسد. دره شوری از "نهنک آبی" 30 متری با وزن تقریبی 120 تن بعنوان بزرگترین پستاندار جهان یاد کرد که در آبهای ایران و سواحل جزیره قشم دیده شده است.
مدیرکل محیط زیست سازمان منطقه آزاد قشم درادامه از این جزیره بعنوان یکی از زیستگاههای مهم جانوری و گیاهی در جهان یاد کرد و گفت: بر اساس اعلام اتحادیه جهانی حفاظت از محیط زیست (آی.سی.دی.ال ) در منطقه خاورمیانه حدود 60 گونه جانور مهره دار و ماهیان در معرض خطر زندگی می کنند که حدود 50 گونه آن از جمله عقاب خال دار بزرک خرچنک خوار در جزیره قشم وجوددارد.
از سوی دیگر کارشناسان محیط زیست از ماهیان تزیینی در سراسر دنیابعنوان یکی از جاذبه های گردشگری موجود در دریاها و دریاچه ها نام می برند که این استان نیز با بهره مندی ازآبهای گرم و صخره های مرجانی خلیج فارس و دریای عمان از این امتیاز نیز برخوردار است. رییس پژوهشکده آبزیان خلیج فارس و دریای عمان با اشاره به وجود تعداد قابل توجهی از ماهیان تزیینی مختص آبهای گرم در این استان اظهارداشت: اگر مسولان و مردم به آن توجه کنند به یکی از مکانهای مناسب برای تکثیرو پرورش این گونه از ماهیان تبدیل می شود. مسوولان و سرمایه گذاران کشور ما در حالی از این گنج گرانبهای خدادادی غافلند که دراغلب کشورهای آسیای جنوب شرقی علاوه برای درآمد ارزی حاصل از صادرات آبزیان زینتی همه ساله با برگزاری نمایشگاههای مختلف اقدام به جذب هزاران نفر از توریست های اروپایی و آمریکای شمالی می کنند.