شیراز شهر خلاق، دومین شهر ادبیات جهان (1) # شیراز ، خبرگزاری جمهوری اسلامی 4/9/85 داخلی.فرهنگی.شهر خلاق.ادبیات. گزارش از : نیکنام خشنودی / سعید فانی اوایل امسال در پیشنهادی که از سوی سازمان یونسکو وابسته به ملل متحد به مسوولان فرهنگی استان فارس ارائه شد،گامی در جهت رسیدن شیراز به جایگاه واقعی فرهنگی و ادبی خود برداشته شد و این شهر به عنوان شهر خلاق و دومین شهر ادبیات جهان پیشنهاد شد. یونسکو پیشتر شهر ادینبورک اسکاتلند رابه عنوان نخستین شهر ادبیات جهان شناخته است، فراوانی فعالیت های ادبی به ویژه در بخش چاپ و نشر کتاب های ادبی ازجمله امتیازاتی است که این شهر را برای قرار گرفتن در ردیف شهرهای خلاق ممتاز ساخته است. اگر چه شاخص های فرهنگی و ادبی در شیراز به مراتب بیشتر از ادینبورک اسکاتلند ارزیابی می شود و وجود بناهای فرهنگی و مفاخر ادب و فرهنک در این شهر قابل مقایسه با ادینبورک نیست، اما شرایط به گونه ای فراهم آمده تا شیراز در ردیف دوم انتخاب یونسکو به عنوان شهر خلاق و شهر ادبیات قرار گیرد. برنامه کلی یونسکو این است که تعدادی از شهرهای مهم را به عنوان شهرهای خلاق معرفی می کند،شهر موسیقی، شهر ادبیات، شهرنقاشی و شهرهایی که در ابعاد دیگرفرهنک و هنر توانمندی هایی دارند از سوی این سازمان به عنوان شهر خلاق شناخته می شوند. شناخته شدن یک شهر به عنوان شهر خلاق می تواند امتیازات فرهنگی، اجتماعی و حتی سیاسی و اقتصادی برای یک سرزمین داشته باشد. از جمله امتیازات فرهنگی که بعد از معرفی یک شهر خلاق ممکن است به دست آید این است که در آن شهر مبادلات فرهنگی افزایش می یابد، افزایش مبادلات فرهنگی باعث می شود که تبادل فرهنگی به وجود آید و از این طریق ما بتوانیم جنبه های مثبت فرهنک دیگران رابگیریم و فرهنک خود را نیز درآن کشورها رواج دهیم. ایجاد مراودات و مبادلات فرهنگی بین شهرهابه خصوص که ابعاد فرهنگی غنی داشته باشند این فرصت را به وجود می آوردکه کاوش در حیطه فرهنک ها افزایش یابد، این کاوشگری ها نقش پر رنک تری به مفاخر و مشاهیر فرهنگی ما می دهد. سعدی و حافظ شاعران برجسته و نمونه عرصه ادبیات هستندو بسیاری از شاعران غرب وسایر کشورها از این دو اسطوره ادب و فرهنک تاثیر پذیرفته اند، توسعه مراودات فرهنگی و کاوشگری در حوزه فرهنک باعث می شود که این تاثیر پذیری ها برجسته شود و علاوه بر اینکه دیگران مفاخر فرهنگی ما را بیشتر و بهتر بشناسند ما نیز بر تاثیرگذاری مفاخر فرهنگی خود بر شاعران و نویسندگان دیگر کشورها بیشتر آگاه شویم. همچنین با افزایش مراودات فرهنگی در یک شهر کالای فرهنگی تولید می شود، تولید کالای فرهنگی هم پیامد و مزیت اقتصادی به همراه دارد و هم در ابعاد اجتماعی، فرهنگی و سیاسی حائز اهمیت است. ماباتولید کالای فرهنگی وافزایش مراودات فرهنگی علاوه بر اینکه می توانیم با عرضه این کالای فرهنگی منفعت اقتصادی به دست آوریم جایگاه خود را در تصمیم گیریهای سیاسی بین المللی نیز ارتقا دهیم. تولیدیک کالای فرهنگی حائز اهمیت می تواند برای ما حیثیت فرهنگی بیشتر به همراه داشته باشد و همین کالاهای فرهنگی است که باعث می شود که نوع برخورد کشورها با یک کشور رقم بخورد و تغییر کند. علاوه بر این،توسعه مراودات فرهنگی باعث آمد و شد جهانگردان و رفت و آمد آنان بین دو شهر می شود و در نهایت به توسعه گردشگری می انجامد. این امتیازات برای شناخته شدن شیراز به عنوان دومین شهر ادبیات جهان می طلبد که مسوولان فرهنگی استان فارس و بنیاد فارس شناسی به عنوان متولی اصلی کار در ارائه مستندات به یونسکو تعجیل نمایند. نگاهی به سابقه تاریخی و فرهنگی شیراز که آن را به عنوان پایتخت فرهنگی ایران زمین نیز می شناسیم نشان می دهد که توانمندی های فرهنگی این کلان شهر موقعیتی ممتاز برای شیراز رقم زده است که به عنوان شهر فرهنک و ادب شناخته شود. نکته مهم و قابل توجه در شناخت شیراز به عنوان دومین شهر ادبیات جهان این است که این پیشنهاد از بالا به پایین ارائه شده و قبل از آنکه مسوولان استان فارس اقدامی برای ارائه مستندات و معرفی توانمندی های فرهنگی شهر ادبی شیراز نمایند یونسکو این پیشنهاد را به مسوولان فارس داده است که از توانمندی های ادبی این شهر مستنداتی ارائه نمایند. از آنجا که بانک اطلاعات جامعی از توانمندی های فرهنگی و ادبی شیراز تدوین نشده و اطلاعات در این زمینه منسجم و یکجا نیست ، جمع آوری اطلاعات و ارائه مستندات به یونسکو با تشکیل کمیته هایی با مشارکت دستگاهها و ارگانهای فرهنگی امکان پذیر گردید. شیراز قابلیت های فراوانی در ابعاد فرهنگی و هنری دارد، این قابلیت ها تا کنون به صورت مدون و در قالب بانک اطلاعات استخراج نشده است، اغلب ممکن است تعداد انگشت شماری از مشاهیر و مفاخر فرهنگی و ادبی شیراز را بشناسند ولی هنوز شناخت جامعی از مفاخر فرهنگی شیراز در بین عموم شکل نگرفته ضمن آنکه مرجع مدونی برای پژوهشگری دراین بخش نیز ارائه نشده است. از آنجا که بنیاد فارس شناسی با همکاری گروهها و نهادهای فرهنگی متولی جمع آوری و ارائه مستندات برای شناخته شدن شیراز به عنوان شهر ادبی شده بود رسالت و وظیفه این بنیاد در صحت و دقت مستندات و ارائه به یونسکو دو چندان سنگین شد. مستنداتی که برای شناخته شدن شیراز به عنوان شهر ادبیات ارائه شد شامل حمایت های سیاسی از حوزه فرهنک و ادبیات، سابقه سنتی این شهر در حوزه ادبیات و فرهنک، خلاقیت های معاصر شیراز در حوزه فرهنک و ادبیات و معرفی رشته های مرتبط با ادبیات و فرهنک در این کلان شهر فرهنگی بوده است. علاوه بر اینکه زحمات و تلاش های همه دست اندرکاران و برنامه ریزیان فرهنگی استان فارس برای ارائه مستندات به یونسکو برای شناخت شیراز به عنوان شهرادبیات قابل تحسین است ، عملکرد و کارکرد مطبوعات و رسانه ها در شیراز نیز ستودنی است. البته این انتظار به جایی از مطبوعات و رسانه های فارس است که برای تبیین جایگاه فرهنگی و ادبی شیراز تلاش مضاعفی داشته باشند زیرا یکی از شاخص های فرهنگی و ادبی که در ارائه مستندات به یونسکو از آن بهره گیری شده غنای شیراز در کیفیت و کمیت مطبوعات و رسانه ها است. این ویژگی شیراز از دیرباز در این کلان شهر فرهنگی وجود داشته است و سابقه چاپ نشریات و روزنامه ها در شهر تاریخی شیراز به سده های پیشین بازمی گردد طوری که این رویکرد در دوره معاصر به تعالی رسیده است. میرزا محمد صالح شیرازی مدیر نخستین روزنامه فارسی زبان ایران که کاغذ اخبار را منتشر کرد از شیراز واستان فارس بر خاست وراه سخت روزنامه نگاری در کشور را او هموار ساخت. در دوره قاجار نیز به رغم تنگناها و مشکلات سیاسی و فرهنگی که در نظام حکومتی کشوربرای محدود کردن فعالیت های اجتماعی بودروزنامه نگاری و انشتار مطبوعات درشیراز رونق داشت و حدود 60 نشریه از سال 1289 هجری قمری تا سال 1346 هجری قمری در شیراز منتشر شده است. دوران حکومت پهلوی نیز مطبوعات شیراز و استان فارس افت و خیزهای متعدد داشت براساس پژوهش های انجام شده، در دوره پهلوی اول از سال 1304 تا 1315 هجری شمسی 26 نشریه و در دوره پهلوی دوم از سال 1321 تا 1357 حدود 190 نشریه در شیراز منتشر شده است. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی جوشش و حرکت روزنامه نگاری و انتشار نشریات در شیراز به اوج و بالندگی رسید و از سال 1357 تاکنون 72 نشریه در شیراز منتشر شده است. مطبوعات ونشریات منتشر شده درشیراز در تحولات تاریخی کشور نیزنقشی فراگیر و غیر قابل انکار داشته است و نمونه بارز آن نقش مطبوعات فارس در شکل گیری و بالندگی قیام مشروطیت و انقلاب اسلامی است که دو نمونه بارز کارکرد مطبوعات فارس در شکل گیری و تعالی تحولات سیاسی، اجتماعی قلمداد می شود. علاوه بر این، مطبوعات فارس و شیراز در شکل گیری،رونق و به ثمر نشستن صدها و هزاران قیام مردمی، تشکل اجتماعی و فرهنگی،راهپیمایی عمومی، برگزاری مناسبت های ملی و مذهبی و رویکردهای اجتماعی دیگر نقش داشته است و در بسیاری موارد ایفاگر نقش وفاق و همبستگی ملی در استان فارس بوده است. در دوره معاصر،نشریات و مطبوعات استان فارس اگر چه با مسایل مختلف مواجه بوده است اما هم تعدد و فراوانی روزنامه هاو مطبوعات و هم غنای معنوی و کیفی مطالب منتشر شده در اغلب این جراید موجب شده است که بسیاری شیراز را به عنوان شهر فرهنگی و حتی شهر مطبوعات بشناسند. بر اساس آمارهای موجود اکنون 55 نشریه در استان فارس وجود دارد که اکثر این نشریات و جراید به صورت فعال در دوره های زمانی مختلف منتشر می شوند.
از این تعداد نشریه موجود دراستان فارس،محل انتشار 52 نشریه شهر شیراز است از این رو می توان گفت شیراز مرکز اصلی چاپ و نشر نشریاتی است که در استان فارس منتشر می شود. نکته حائز اهمیت آن است که شیراز اکنون پنج روزنامه دارد که به صورت یومیه و فعال هر روز منتشر می شود، این تعداد روزنامه بعد از تهران که از امتیازات پایتختی کشوربرخورداراست در هیچکدام از دیگر شهرهای کشور منتشر نمی شود. هفته نامه هانیز درشیراز واستان فارس جایگاهی ویژه دارند،بر اساس آمارهای موجود در شیراز 11 هفته نامه منتشر می شود که اغلب این هفته نامه ها به صورت فعال در موعد هفتگی منتشر می شوند. ماهنامه ها و فصلنامه ها نیز در تنویر افکار عمومی و تعالی جایگاه ادب و فرهنگی شیراز نقشی به سزا دارند ، بر اساس آمارهای موجود تا کنون 15 ماهنامه و 20 فصلنامه و دو فصلنامه در شیراز مجوز نشر گرفته است. در استان فارس علاوه و نشریات و مطبوعات مکتوب که به صورت محصول فیزیکی درپیشخوان روزنامه فروشی هاارائه می شودروزنامه نگاری دیجیتالی و الکترونیک نیز پیشرفت های مناسبی دارد. نشریات دانشجویی نیز در عرصه فرهنک و ادبیات شیراز جایگاهی والا دارند، مطالب و نوشتارهای فرهنگی و ادبی که در نشریات دانشجویی استان فارس تولید می شود تاکنون دردههاجشنواره استانی و کشوری مقامهای برتر را به دست آورده است. مجموعه فعالیت هایی که در زمینه مطبوعات و نشریات در استان فارس انجام می شودنشانگر آن است که کلان شهر تاریخی و فرهنگی شیراز قابلیت های مطبوعاتی کم نظیری دارد که این شهر راشایسته قرارگرفتن درفهرست شهرهای خلاق کرده است.
2794/677/675 ادامه دارد...
تاریخ انتشار: ۴ آذر ۱۳۸۵ - ۰۰:۰۱