آسایشگاه "باباباغی" تبریز ، یادآور هفت دهه مبارزه علیه جذام

آسایشگاه "باباباغی" تبریز ، یادآور هفت دهه مبارزه علیه جذام # تبریز، خبرگزاری جمهوری اسلامی 11/11/85 داخلی.اجتماعی.بیماری.جذام. آسایشگاه " بابا باغی " ویژه بیماران جذامی در تبریز ، یادآور هفت دهه مبارزه جمعی از هموطنان خیر و نیکوکار علیه این بیماری در کشور است. این آسایشگاه که عملیات اجرایی آن در سال 1310 شمسی در زمینی به مساحت 75 هکتار در شمال تبریز آغاز شد به مدت 70سال، پناهگاه امنی برای آن دسته از بیماران بوده که جامعه به دلیل ناآگاهی از آنها رویگران بوده است. جای جای آسایشگاه بزرک "باباباغی" تبریز، حکایت های فراوانی از بیمارانی در سینه دارد که از بد روزگار و به دلیل محرومیت های اقتصادی و اجتماعی به مدت چنده دهه ، عمر خود را به دور از اجتماع و بر فراز ارتفاعات سپری کرده اند. در سال های غمبار دهه های 1330 و 1340 شمسی که بیماری جذام یا "خوره" در نقاط مختلف کشور به ویژه خطه آذربایجان،بیداد می کرد،کمتر کسی فکر می کرد که درمان آن دهه هاقبل توسط اروپایی ها کشف شده و در قاره سبز دیگر کسی از این بیماری واهمه ای ندارد. درآن سال های شوم چه جوان های هایی که به دلیل ابتلا به بیماری جذام و تغییره چهره ظاهری شان ، مجبور به دل کندن از خانه و دیار خود شده و به دلیل ترس نزدیکان ، مجبور به گذشتن از عشق و زندگی خود شدند. داستان جوان هایی که به دلیل ابتلا به بیماری خوره و از دست دادن اعضای بدن خود،ناگزیر از پشت کردن به زندگی در عنفوان جوانی شدند ، در آسایشگاه " باباغی " زیاد است. ساکنان این مرکز درمانی و تحقیقاتی فراموش شده ، دردهای ناگفته زیادی را با خود به گور بردند که نقل هر کدام از آنها ، آتش به خرمن جهان زده و دل انسان های دردفهم را به آتش می کشد. اما ساکنان شهرک کوچک "بابا باغی" بعدها یاد گرفتند که چگونه با نامرادی -های روزگار و هم نوعان خود کنار آمده و به واسطه ابتلا به یک بیماری ساده از همه خوشی ها و زیبایی های زندگی چشم نپوشند. اینان در سایه تلاش دلسوختگانی چون دکتر مبین ، پدر جذامیان ایران ،و در سایه حضور خواهران روحانی از کشورهای فرانسه و لبنان ،با طعم شیرین زندگی در جمعی خودمانی و از یک رنک ، آشنا شده و به آسایشگاه ، رنگی نو از زندگی بخشیدند. در سال های بعد از 1340 ، دیگر از ناامیدی ها و یاس های دو نسل قبلی ساکن آسایشگاه " بابا باغی " ، خبری نبود و مردان و زنان این وادی فراموش شده با بستن پیمان زندگی با همدیگر ، نونهالانی سالم و سرحال را به محیط حیات خود تقدیم کردند. زندگی در " بابا باغی " در آن سال ها جان گرفت و با تلاش مداوم و مستمر دکتر مبین، رییس آسایشگاه " ، جهانیان از وجود این آسایشگاه با خبر شده و اولین محموله دارویی برای درمان جذامیان توسط سازمان بهداشت جهانی به ایران ارسال شد. دیگر ، همه فهمیده بودند که بیماران جذامی نیز به عنوان بخشی از جامعه انسانی آنان و مهم تر از همه به عنوان هموطن ، حق زندگی داشته و نیازمند کمک سایرین می باشند. آوازه و شهرت ،زندگی در آسایشگاه " بابا باغی " تبریز در همه جای کشور پیچید و فروغ فرخزاد ، شاعره پرآوازه ایران را برای زندگی سه ماهه در بین جذامیان به خود خواند. شور زندگی در آسایشگاه " بابا باغی " چنان فروغ را مجذوب خود کرد که وی فیلم مستند " خانه ، سیاه است " را در مدت حضور خود در این دهکده بیماران ساخته و به خاطر آن جایزه بهترین فیلم مستند فستیوال فیلم ایتالیا در سال 1342 را از آن خود کرد. سیر زندگی در " بابا باغی " که از سال 1312و با پذیرش 75 بیمار مبتلا در اولین نوبت پذیرش ، آغاز شده بود در دهه های بعدی ،تداوم یافت و با انتصاب دکتر مبین به ریاست آسایشگاه ، حصار سه متری دور آن که " بابا باغی " را شبیه زندان " باستیل " کرده بود از میان برداشته شد. در فاصله سال های آغاز فعالیت " باباباغی " تا اوایل دهه 1340 ، اعتقاد همگان بر قرنطینه کردن و حبس بیماران جذامی ، استوار بود ، فارغ از اینکه اینان نیز همچون دیگر از حق حیاتی برخوردار بودند. در سال های دهه 1330 شمسی ، جذام بیماری خوفناک ان زمان ، سایه شوم خود را بر سراسر آذربایجان افکنده بود ، بطوری که به گفته دکتر مبین ، دو سوم بیماران جذامی کشور در این خطه ، زندگی می کردند. با افزایش حساسیت ها و بیشتر شدن توجه دولت به بیماری جذام ، آسایشگاه " بابا باغی" ایران در ردیف کشورهای کمک گیرنده از سازمان بهداشت جهانی قرار گرفته و در سال 1342اولین محموله داروی ضدجذام برای درمان 550 بیمار ساکن " بابا باغی " ، وارد این مرکز شد. انتصاب دکتر مبین به ریاست آسایشگاه " باباباغی" در سال 1341،اتفاق خوش -یمنی برای ساکنان آن بود به طوری که در همین سال ها با تبدیل آسایشگاه به یک مرکز تحقیقاتی ودرمان جذام ، داروی ضد جذام به صورت رایگان توسط سازمان بهداشت جهانی به ایران وارد شد. البته فروغ ستاره ساکنان آسایشگاه "باباغی" به دنبال کاهش شمار مبتلایان به این بیماری با افول ، همراه بود و توجه به اهالی این مجتمع بار دیگر کمرنک شد. افزایش امکانات رفاهی واقتصادی مردم همراه با در دسترس بودن بیشتر داروی درمان جذام ،موجب شد که امکانات متعدد و متنوع آسایشگاه " بابا باغی " در 30 سال گذشته به دلیل عدم بازسازی به مخروبه ای وسیع ، تبدیل شود. بار دیگر ، آسایشگاه "بابا باغی" به مجموعه ای ساکت و بی رونق در انتهای جاده ای متروکه و فراموش شده ، تبدیل شد که درون باغ ساکت آن گهگاه ، یکی دو نفر با صورت های کمابیش پوشیده به چشم می خورند. بر اساس برآورد انجام شده توسط جمعی از نیکوکاران و خیرین ، بازسازی و بهسازی امکانات آسایشگاه " بابا باغی " تبریز نیاز به 10 میلیارد ریال اعتبار دارد. دیگر از شکوه روزهای گذشته در آسایشگاه ، خبری نیست و افراد خانواده بیماران همراه با والدین شفا یافته خود در زیر یک سقف به صورت نه چندان فعال زندگی کرده ، همانجا ازدواج کرده و تمایلی به خارج شدن از آن ندارند.
در واقع ساکنان آسایشگاه " بابا باغی " به دلیل مهارت نداشتن در حرفه ای خاص به شکلی غمناک و اندوهبار به گذران زندگی در ارتفاعات شمال تبریز و به دور از هیاهوی زندگی ماشینی ادامه می دهند. البته ، هنوز هم هستند کسانی که با یاد خاطره سال های گذشته و به شیرینی حکایت های بزرگترها از اتفاقات آسایشگاه "بابا باغی" هر از چندگاه ، سری به ساکنان سکوت گرفته آنجا می زنند. هم اکنون 123 خانواده شامل 230 بیمار مرد ، 60 بیمار زن و 80 کودک سالم در کنار 80 نفر پرسنل اداری آسایشگاه " بابا باغی " در این مرکز ، ساکن بوده و به گونه ای بسیار محدوده با کارهایی مانند کشاورزی ،دامداری و خدمات ، سر خود را گرم می کنند. در واقع ، امروز با وجود آنتی بیوتیک های مناسب ، دیگر هراسی از بیماری جذام وجود ندارد و ترس اجتماعی این بیماری است که موجب نگرانی افراد جامعه می شود. این در حالی است که در گذشته های نه چندان دور ، بیماران جذامی به عنوان افرادی مرده و مطرود محسوب شده و از هنگامی که تغییر چهره در آنان مشاهده می شد، از بقیه جدا شده و مجبور بودند بقیه عمر را دور از محیط زندگی خود به سر ببرند. در زمان حاضر در ایران کمتر از 700 نفر دچار بیماری جذام بوده و خوشبختانه بااجرای طرح ریشه کنی جذام، آمار مبتلایان به جذام در کشور کنترل شده است. شیوع جذام در سال گذشته، 02/0 درصد در 10 هزار نفر جمعیت کشور بوده که طبق تعریف سازمان جهانی بهداشت و بااجرای طرح حذف بیماری جذام ،این میزان شیوع در کشور کمتر از یک مورد در 10 هزار نفر خواهد بود. جذام یکی از بیماریهای میکروبی است که عمدتا بواسطه قطرات تنفسی و از راه بینی و دهان در تماس نزدیک و مکرر با فرد بیمار منتقل می شود. 95 درصد مردم به صورت طبیعی در برابر میکروب جذام مقاومند و این بیماری بیشتر در خانواده های مستعد از والدین به فرزندان سرایت می کند. هم اکنون یک میلیون و 200 هزار نفر در دنیا مبتلا به جذام بوده و در حال حاضر بیماری جذام محدود به برخی کشورهای آفریقایی ، آسیایی و جنوب آمریکا است. 518/586/587