تاریخ انتشار: ۱۶ اسفند ۱۳۸۹ - ۰۰:۰۱
دندان های طمع برای شاهرگ های حیاتی منطقه ..................................................
خبرگزاری جمهوری اسلامی 89/12/16 سیاسی.تحولات منطقه.موج بیداری اسلامی.آمریکا گروه تحقیق و تفسیر خبر- ناآرامی های خاورمیانه و شمال آفریقا، این روزها بهانه ای برای حضور نیروهای غربی در شاهراه های آبی منطقه و مقدمه آغاز دوران جدیدی از سلطه احتمالی آنان بر پر ترددترین گلوگاه های اقتصادی جهان است.
آغاز موج اعتراض های مردمی که از بیست و ششم آذرماه و در نتیجه برخورد نیروهای پلیس تونس با جوانی تحصیلکرده و دستفروش به پا خواست، پس از عبور از سرزمین فراعنه اینک به ساحل کشورهای لیبی، الجزایر، مغرب، اردن، بحرین، یمن، عمان، قطر، عربستان، کویت و... رسیده است.
البته تغییرات فقط محدود به این کشورها نمی شود. سومالی، اتیوپی و سودان در بخش شرقی شاخ آفریقا و همچنین کشورهای غنا، ساحل عاج، سنگال، موریتانی، سیرالئون و نیجریه در طرف دیگر این منطقه طی ماه های اخیر درگیر موضوعهای مختلفی بودند که ناآرامی هایی را در پی داشت.
تمرکز حوادث در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا و اعتراض های مردمی ادامه دار، وضع امنیتی ویژه ای را در منطقه رقم زده است. در این میان، حضور نیروهای نظامی غربی زنگ های خطری را برای سلطه احتمالی این کشورها بر لولای سه قاره (آسیا، آفریقا و اروپا) به صدا در می آورد؟ بویژه آنکه با کمی دقت در نقشه جغرافیایی این کشورها، به یک نقطه مشترک می رسیم: همجواری با تنگه ها و آبراهه های استراتژیک و دسترسی به آب های آزاد بین المللی.
** منطقه ای در میان تنگه ها -------------------------------- تنگه هرمز و خلیج فارس، کانال سوئز، تنگه باب المندب، تنگه جبل الطارق، تنگه تیران و ... از جمله نقاط استراتژیک جهان هستند که التهاب حوادث منطقه شمال آفریقا و خاورمیانه را تجربه می کنند. همچنین این منطقه بین دو اقیانوس هند و اطلس و در مجاورت آب های خلیج فارس، دریای عمان، خلیج عدن، دریای سرخ و دریای مدیترانه قرار دارد.
تنگه هرمز از عرض دست کم 56 کیلومتری و حداکثر عمق 115 متری تنگه هرمز، حدود 17 میلیون بشکه نفت تولید شده در کشورهای حاشیه خلیج فارس عبور می کند که تقریبا معادل یک پنجم تقاضای جهانی است.
تنگه باب المندب با عرض دست کم 17 کیلومتر و حداکثر گودی 320 متر، بین کشورهای یمن و جیبوتی قرار گرفته و دریای سرخ را به خلیج عدن وصل می کند.
تنگه تیران با عرض دست کم 6 کیلومتر و عمق 183 متر، داخل آب های سرزمینی مصر، اردن و عربستان سعودی واقع شده است که از طریق آن به خلیج عقبه وارد می شوند.
کانال، آبگذری است که به دست انسان ساخته می شود. کانال سوئز یکی از پرترددترین خطوط کشتیرانی جهان است که حدود هفت درصد حمل و نقل دریایی جهان از این آبراهه صورت می گیرد.
قسمت اصلی کانال سوئز 120 کیلومتر است که با دریاچه های اطراف، طولی حدود 168 کیلومتر می یابد. این کانال با عرض 160 متری و عمق 5/19 متری، قابلیت عبور تانکرهای پر 150 هزار تنی و تانکرهای خالی 370 هزار تنی را داراست.
تنگه، پاره ای باریک از آب است که دو پهنه بزرگ تر آبی را به هم وصل می کند. بیش از 60 درصد نفت جهان در خلیج فارس جای گرفته که از طریق تنگه هرمز به دریای عمان و دیگر کشورها می رسد. تنگه هرمز با عرض دست کم 56 کیلومتر و عمق حداکثر 115 متر، بین جمهوری اسلامی ایران و پادشاهی عمان واقع شده و خلیج فارس را به دریای عمان وصل می کند.
تنگه جبل الطارق با عرض دست کم 14 کیلومتر و حداکثر عمق 980 متر بین اروپا و آفریقا واقع شده است و راه اقیانوس اطلس را به دریای مدیترانه باز می کند.
** آبراهه های استراتژیک ؟ شاهرگ های اقتصادی ---------------------------------------------------- آب در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا نقشی اساسی را بازی می کند. جفری کمپ و رابرت هارکاوی در کتاب جغرافیای استراتژیک خاورمیانه، می نویسند: به لحاظ تاریخی خاورمیانه چهار راه پیونددهنده امپراتوری ها، دودمان ها ، فرهنگ ها و ارتش ها در زمان صلح و جنگ کسانی بوده است که راه های دسترسی به سرزمین های حیاتی و راه های آبی تجاری را در اختیار داشته و با به کار بردن این نیروی قدرتمند، فرصت های چشمگیری را تصاحب می کرده اند.
این در حالی است که حدود 70 درصد ذخایر ثابت شده جهانی نفت و بیش از 40 درصد از منابع گاز طبیعی آن در داخل این منطقه محصور شده است.
منطقه خلیج فارس که فضای مشترکی میان 14 کشور منطقه را ایجاد کرده است، حدود 724 میلیارد بشکه ذخیره نفتی (معادل 63 درصد کل ذخایر جهان ) و همچنین 7/30 تریلیون مترمکعب گاز طبیعی (حدود 5/28 درصد کل ذخایر شناسایی شده ) دارد. به همین دلیل به بزرگ ترین انبار انرژی جهان تبدیل شده است.
اهمیت ژئواقتصادی خلیج فارس تا حدی است که کلیفورد کوپچان معاون مرکز آمریکایی نیکسون، در پانزدهمین همایش بین المللی خلیج فارس در اسفندماه 1383 گفت: محققان باید بر این واقعیت تمرکز کرده و مبنای ساختاری همکاری بین ایران و آمریکا را به نحوی تعیین کنند که امنیت خلیج فارس تامین و مداوم باشد... و سرانجام اینکه ایران و آمریکا هر دو موافق ثبات و رشد اقتصادی منطقه خلیج فارس و خواهان صدور بی وقفه نفت به بازارهای جهان هستند.
اقدام هایی برای کاهش ارزش استراتژیکی تنگه هرمز مانند طرح خط لوله نفتی یک هزار و 287کیلومتری از منطقه احسا و قطیف که نفت عربستان را با حداکثر ظرفیت 8/1 تا 3 میلیون بشکه در روز به ساحل دریای سرخ می رساند یا طرح های عراق برای انتقال نفت از طریق خط لوله ترکیه و عربستان هنوز نتوانسته است از اهمیت این منطقه بکاهد.
از سوی دیگر، خبرگزاری امارات عربی متحده دوم تیرماه 1385 خبر داد اعضای شورای همکاری خلیج فارس درصدد جایگزینی تنگه باب المندب در دریای سرخ به جای تنگه هرمز در خلیج فارس هستند تا در صورتی که تنگه هرمز به هر دلیلی به یک گذرگاه خطرناک و ناامن تبدیل شود، تولید و صادرات نفت متوقف نشود.
گذرگاه نفت عراق، کویت، بحرین، قطر و بخش قابل ملاحظه ای از نفت ایران پس از تنگه هرمز، تنگه باب المندب است. روزانه حدود 55 فروند کشتی از این منطقه می گذرند و حدود 126 جزیره در اطراف این تنگه و در کل 380 جزیره در دریای سرخ قرار دارند.
به گزارش تارنمای شبکه العالم، سیف علی الوشلی سیاستمدار یمنی، گفت: صهیونیست ها با همکاری رژیم سعودی قصد دارند ضمن سیطره بر باب المندب، یمن را دچار تنگنا و در صورت امکان دچار تجزیه و چندپارچگی کنند.
وی اضافه کرد: بر اساس طرح مشترک صهیونیستی- سعودی، حکومت عربستان که به مدت 50 سال دشمن استراتژیک مردم یمن بوده است، می کوشد بر باب المندب مسلط شود.
الوشلی افزود: دولت سعودی می کوشد استان حضرموت را به شکل کامل از یمن جدا سازد تا یک مجرای نفتی به سوی دریای سرخ باز کرده و کشورهای عربی صادرکننده نفت و مشتریان آنان از تنگه هرمز بی نیاز شوند.
فرانسه و آمریکا در کشور جیبوتی که همجوار اریتره و مشرف به تنگه باب المندب است، پایگاه نظامی دارند.
از سوی دیگر، اهمیت استراتژیک باب المندب برای رژیم صهیونیستی طی سال های اخیر روشن شده است. حمله اعضای جبهه خلق آزادی فلسطین به کشتی نفت کش کورال سی متعلق به این رژیم در خردادماه 1350 سبب شد پایگاه هوایی و دریایی جزیره حالب در این منطقه برای رژیم صهیونیستی جایگاه ویژه ای بیابد.
راه اندازی پایگاه رواجبات در بخش غربی اریتره و دو پایگاه دیگر در اسمره ، احداث رادارهایی در جزیره دهلک، اشغال 25 جزیره مجاور باب المندب در دوازدهم اسفندماه 1351 به مدت هشت ماه و ایجاد ایستگاهی ارتباطی در جزیره زقر از دیگر اقدام های این رژیم طی آن دوران بود.
به گزارش خبرگزاری فرانسه هشتم فروردین ماه 1352، ابا ابان وزیر امورخارجه وقت این رژیم گفت: امنیت اسراییل به امنیت و آزاد ماندن دروازه خروجی آن در دریای سرخ بستگی دارد و اسراییل به هر قیمت از این دروازه خروجی دفاع خواهد کرد.
در سال 1353، شلومو رابیل فرمانده وقت نیروی دریایی رژیم صهیونیستی، طی مقاله ای در روزنامه صهیونیستی معاریو درباره دریای سرخ اذعان کرد: این دریا که در گذشته نقطه ضعف اسراییل بود، می تواند به صحنه ابتکار عمل آن کشور به هنگام جنگ تبدیل شود و برای پشت جبهه مصر و راه های دریایی آن تهدیدکننده باشد. تسلط مصر بر کانال سوئز فقط یک کلید در این گذرگاه آبی به نفع قاهره است و کلید دوم و مهمتر می تواند در دست اسراییل باشد؟ مشروط بر آنکه بداند چگونه برتری دریایی در منطقه دریای سرخ را حفظ کرده و آن را متحول سازد.
شیمون پرز نخست وزیر پیشین رژیم صهیونیستی، در کتاب خاورمیانه جدید می نویسد: با بررسی جوانب مختلف امور درمی یابیم درگیری و نبرد هیچ ضرورتی ندارد؟ بلکه خسارت های سنگین جانی و مالی برای هر دو طرف به همراه دارد.
کسی هم در جنگ پیروز از میدان بیرون نمی آید. اسراییل همچنان باقی می ماند و دشمنان نیز تسلیم ما نمی شوند.
وی نقطه آغاز حرکت استراتژی نوین رژیم صهیونیستی را دریای سرخ می داند و می افزاید: می توانیم از دریای سرخ شروع کنیم که مصر، سودان و اریتره در یک سو و اسراییل، اردن و عربستان در سوی دیگر واقع شده اند. می توان گفت دیگر انگیزه ای برای درگیری وجود ندارد. اتیوپی و اریتره خواهان ایجاد روابط با همسایگان خود از جمله اسراییل هستند. مصر نیز قبلا با اسراییل پیمان صلح امضا کرده است. اردن و عربستان نیز خواهان آزادی دریانوردی و صید و پرواز هستند و می توان به عنوان نخستین گام، مسائلی چون اقدام نجات دریایی و هوایی، شبکه های ارتباطی، تجهیزات هشداردهنده، مانورهای دریایی و زمینی و نیز صنایعی مانند گردشگری و غذا را مورد بحث قرار داد و در مراحل بعدی به ایجاد یک پیمان استراتژیک پرداخت.
پرز ادامه می دهد: اطمینان دارم دریای سرخ یک نقطه شروع برای حرکت روند صلح و حفظ آن خواهد بود. ما می توانیم راه های طویل را در طول سواحل آن ایجاد کرده و لوله های نفت و گاز و شبکه های برق و ارتباطات را در آن احیا و این منطقه را به یک منطقه تجاری و شکوفا تبدیل کنیم.
در آبان ماه 1388 اعتراض هایی در یمن درباره نقشه های رژیم صهیونیستی برای سیطره بر تنگه باب المندب با همکاری برخی کشورهای منطقه به وجود آمد کمتر از 10 فروند کشتی در روز از تنگه تیران عبور می کنند. سواحل این تنگه نیز که به خلیج عقبه منتهی می شود، در اختیار عربستان و مصر است. به دلیل واقع شدن شرم الشیخ در مدخل این تنگه، مصر با ایجاد یک پایگاه نظامی بر تنگه نظارت می کند.
با این حال، یکی از شاهراه های صادرات رژیم صهیونیستی، بندر ایلات در شماره 075 ساعت 12:15 تمام