قم ـ به اعتبار متون معتبر تاريخي، 'مدرسه فيضيه' از اماكن تاريخي مربوط به قرن ششم هجري قمري است و در عصر صفوي تجديد بنا شده است .

به گزارش ایرنا، 'فیضیه' نام مدرسه علمیه‌ای در قم و محلی برای تعلیم و تربیت طلاب علوم دینی است كه به دلیل نقش و اهمیت آن در تحولات حوزه علمیه و انقلاب اسلامی، زایران و مسافران علاقه زیادی به بازدید از این مركز دارند.

مدرسه فیضیه مربوط به سده‌های میانه دوران‌های تاریخی پس از اسلام است و در قم، جنب حرم معصومه، میدان آستانه مقدسه واقع شده ، این اثر در تاریخ 9 بهمن 1386 با شمارهٔ ثبت 20715 به‌عنوان یكی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

این مدرسه كه از نیمه نخست قرن سیزدهم هجری قمری جایگزین بنای مدرسه آستانه شد دارای مدرسه چهار ایوانی است و در دو طبقه با 40 حجره پایینی متعلق به عصر قاجار و 40 حجره بالایی متعلق به قرن چهاردهم هجری قمری بنا شده است.

بنای مدرسه در دو طبقه با 40 حجره ریرین متعلق به دوره قاجار و 40 حجره فوقانی متعلق به قرن 14 هجری قمری است كه به اهتمام حضرت' آیت‌الله حائری یزدی' بالای حجره‌های پیشین در گرداگرد حیاط مركزی بنا شد.

قدیمی‌ترین بخش مدرسه، ایوان جنوبی آن است كه مزین به كاشیكاری‌های زیبا متعلق به دوره صفوی است و سر در صحن عتیق آستانه حرم معصومه دختر موسی بن جعفر محسوب می شود.

این مدرسه تاریخی كه در جوار حرم مطهر حضرت فاطمه معصومه (س) قرار گرفته طی نیم قرن تحولات و حوادث بسیاری را به خود دیده و شاهد نقاط عطف برای تاریخ سیاسی ایران و حتی جهان اسلام بوده است.

از دهه 40 شمسی ، مدرسه فیضیه پایگاه مبارزه علیه نظام شاهنشاهی شد و به لحاظ اهمیت استراتژیك حكومت پهلوی برای غرب در منطقه و جهان، فیضیه به دلیل مخالفتش با چنین نظامی، شهرت جهانی یافت.

مدرسه فیضیه هم محلی برای تحصیل بسیاری از شخصیت‌های علمی و سیاسی ایران و هم جایگاهی برای رشد و بسط اندیشه‌های انقلابی امام خمینی (ره) بوده است و نام‌های فیضیه، امام خمینی(ره) و انقلاب اسلامی چنان به یكدیگر گره خورده‌اند كه نمی‌توان برای هر یك تاریخی جداگانه نوشت.

بنا و كاركرد مدرسه فیضیه گرچه به قرون گذشته باز می‌گردد اما رونق تازه احیای آن مرهون عزیمت آیت‌الله شیخ عبدالكریم حائری (ره) از اراك به قم است.

ورود ایشان به قم به تجدید حیات حوزه علمیه انجامید و مدرسه فیضیه نیز جانی تازه در كالبد خود یافت و فیضیه در دوران زعامت و مرجعیت آیت‌الله صدر و آیت‌الله بروجردی نیز بازسازی شد و شكل كنونی خود را یافت.

امام خمینی (ره) پس از ورود به قم در سال 1301 هجری شمسی در حجره شماره 23 مدرسه فیضیه سكونت داشتند و تا سال 1325 هجری شمسی محل زندگی و كانون فعالیت‌های علمی و اجتماعی ایشان بود.

اولین فعالیت اجتماعی امام خمینی (ره) در فیضیه برگزاری درس اخلاق برای مردم و طلاب در سال 1315 شمسی و نقد حكومت رضا خانی بود و پس از شهریور سال 1320 و فرار رضاه شاه از ایران، فیضیه شاهد فعالیت‌های جدی و گسترده‌تر امام (ره) علیه رژیم پهلوی بود.

امام راحل در 29 اسفند 1341 در سخنرانی خود در مسجد اعظم قم به حمله ماموران دولتی به مدرسه فیضیه در 30 بهمن ماه همان سال اعتراض كردند و در پی آن یورش ماموران شهربانی و ژاندارمری قم در آن تاریخ به مدرسه فیضیه در پی اعتراض امام راحل به طرح آمریكایی شاه با عنوان انقلاب سفید بود.

در فروردین 1342 نیز فیضیه یك بار دیگر هدف حمله نظامی قرارگرفت، سخنرانی‌های امام راحل علیه قانون انجمن‌های ایالتی و ولایتی و گسترش اعتراضات مردمی، فیضیه را به مركز انقلاب اسلامی تبدیل كرده بود.

به دلیل قرار گرفتن فیضیه در كانون مبارزات سیاسی و فعالیت‌های اجتماعی امام خمینی (ره) رژیم شاه نیز این مدرسه را محلی برای اجتماعات سیاسی و پناهگاه طرفداران انقلاب می‌دید و از آن به شدت بیم داشت.

در خرداد سال 1354 تظاهراتی به انگیره بزرگداشت خاطره شهدای 15 خرداد در فیضیه برگزار شد كه این مراسم نیز هدف حمله پلیس و ارتش رژیم قرار گرفت و به تعطیلی مدرسه تا پیروزی انقلاب اسلامی انجامید.

مدرسه فیضیه پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران نیز همچنان جایگاه سیاسی و مذهبی خود را حفظ كرده است كه اكنون مردم تمایل زیادی به بازدید از این مكان تاریخی و باستانی دارند. ك/4

7402 /556