دستان پر ايران در آستانه مذاكرات

كشمكش ها میان اعضای گروه 5+1 (انگلیس، فرانسه، آمریكا، روسیه و چین به همراه آلمان) برای تعیین مكان دور جدید مذاكرات میان جمهوری اسلامی ایران و نمایندگان این گروه در حالی بالا گرفته است كه تهران خود را برای برگزاری ششمین جشن ملی فناوری هسته ای آماده می كند.

روند طبیعی برنامه های هسته ای جمهوری اسلامی ایران و مطالعات بومی كشور در این زمینه، همواره دستاوردهای جدیدی را برای ارایه به ملت در این روز فراهم كرده است و انتظار می رود بیستم فروردین ماه 1391 كه از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی به عنوان سال 'تولید ملی، حمایت از كار و سرمایه ایرانی' نام نهاده شده است، با خبرهای جدیدی درباره آخرین پیشرفت های هسته ای همراه باشد.



** دستاوردهای هسته ای جمهوری اسلامی ایران در یك نگاه

----------------------------------------------------------------

پس از انصراف جمهوری اسلامی ایران از اجرای داوطلبانه پروتكل الحاقی و آغاز دوباره فعالیت تاسیسات هسته ای كشور بعد از 5/2 سال تعلیق آن (برای نشان دادن حسن نیت تهران در مذاكرات با كشورهای اروپایی) در مردادماه سال 1384، چند ماه بعد در بیست و دوم فروردین ماه 1385 اعلام شد دو روز قبل چرخه تولید سوخت هسته ای در مقیاس آزمایشگاهی كامل شده و اورانیوم مورد نیاز نیروگاه های هسته ای به مرحله تولید رسیده است.

رییس جمهوری اسلامی ایران همچنین اعلام كرد ایران بطور رسمی به كشورهای هسته ای جهان پیوسته است.

كشورهای فرانسه، ژاپن، روسیه، آمریكا و انگلیس دارای تمامی مراحل چرخه سوخت هسته ای در مقیاس صنعتی هستند اما در مقیاس غیرصنعتی،كشورهای دیگر مانند هند نیز به آنها اضافه شده اند.

در زمینه غنی سازی هم دو كشور آمریكا و روسیه دارای بزرگ ترین شبكه غنی سازی جهان‌ هستند.

از سوی دیگر، آمریكا هم اكنون بزرگ ترین تولید كننده سوخت هسته ای (مرحله بعد از غنی‌سازی) در جهان است و پس از آن، كشورهای كانادا، انگلیس، روسیه، ژاپن، فرانسه، آلمان، هند، كره جنوبی و سوئد از تولیدكنندگان اصلی سوخت هسته ای به شمار می روند.

چهارم شهریورماه همان سال نیز افتتاح مجتمع تولید آب سنگین اراك و دستیابی به فناوری تولید آب سنگین، ایران را به عنوان نهمین كشور دارای چنین تجهیزاتی در جهان معرفی كرد.

اعلام رییس وقت سازمان انرژی اتمی جمهوری اسلامی ایران درباره ساخت یك نیروگاه هسته ای با ظرفیت 360 مگاوات در دارخوین با استفاده از ظرفیت و توان بومی در نیمه اسفندماه، خاتمه دهنده جهش های هسته ای ایران در سال 1385 بود.

ورود به مرحله تولید صنعتی سوخت هسته ای در ابتدای سال 1386، بهترین بهانه برای نام نهادن بیستم فروردین ماه به عنوان روز ملی فناوری هسته ای بود.

در این سال ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی به تفاهم نامه ای برای حل و فصل 6 موضوع باقی مانده شامل پلوتونیوم، پلونیوم، سانتریفیوژهای پی. 1 و پی. 2، سند اورانیوم فلزی، منشا آلودگی در یكی از تجهیزات دانشگاهی و معدن گچین رسیدند.

نهم بهمن ماه همان سال سرانجام سوخت كامل نیروگاه اتمی بوشهر پس از سال ها به تاخیر افتادن و مانع تراشی های كشورهای غربی ارسال شد تا ایران سی و یكمین كشوری باشد كه به تولید برق هسته ای می پردازد.

كمتر از یك ماه بعد یعنی در سوم اسفندماه 1386 محمد البرادعی دبیركل پیشین آژانس بین المللی انرژی اتمی همه موضوع های ادعایی در سندهای ارایه شده از سوی سازمان های اطلاعاتی غربی و گروهك تروریستی منافقین را طی گزارشی مختومه اعلام كرد. این، در حالی بود كه بر اساس برنامه كاری مورد توافق، حل و فصل این موضوع ها به 18 ماه زمان نیاز داشت اما ایران برای نشان دادن حسن نیت و عادی كردن پرونده فعالیت های هسته ای خود در عرض 6 ماه به تمام ابهام ها پاسخ داد.

بیستم فروردین ماه 1387 زمان آغاز مرحله نصب 6 هزار سانتریفیوژ جدید بود.

تهران با توجه به واقعیت غیرقابل انكار هسته ای شدن خود، تدوین بسته هایی پیشنهادی را برای همكاری در زمینه حل مشكلات منطقه ای و بین المللی در دستور كار قرار داد. بر این اساس، ایران در دست گرفتن ابتكار عمل در مذاكرات خود با كشورهای 5+1 را آغاز كرد.

هفتم اسفندماه نیز آزمایش های پیش راه اندازی نیروگاه بوشهر آغاز شد و رییس شركت 'روس اتم' در بازدید از این نیروگاه اعلام كرد 'به مرحله اصلی یعنی نصب و راه اندازی رسیده ایم'.

پیشرفت ها در زمینه مراحل اكتشاف و استخراج اورانیوم، فعالیت های تبدیل و غنی سازی، تولید آلیاژهای نوین مانند زیركونیوم و نصب حدود هفت هزار دستگاه در نطنز، سومین جشن روز ملی فناوری هسته ای را در بیستم فروردین ماه 1388 مزین كرد.

همچنین بسته بندی و آماده سازی سوخت برای قرار گرفتن در رآكتورها و تولید نیرو و ساخت سانتریفیوژهای نسل جدید با قدرت چرخش بالاتر از جمله دستاوردهای اعلام شده دانشمندان هسته ای كشور در این روز بود.

سی ام شهریورماه 1388 نیز جمهوری اسلامی ایران طی نامه ای آژانس بین المللی انرژی اتمی را از سایت غنی سازی جدید خود به نام فردو آن هم 18 ماه پیش از آغاز مرحله تزریق سوخت به این تاسیسات (یك سال زودتر از تعهدات تهران بر اساس معاهده منع گسترش سلاح های هسته ای و ترتیبات 1/3 ترتیبات فرعی پادمان در سال 1976) مطلع ساخت.

مذاكرات مهرماه همان سال ایران و گروه 5+1 در ژنو با محور گفت و گوهای بلندمدت برای همكاری های جمعی انجام شد. این مذاكرات تحت تاثیر درخواست ایران از آژانس برای تامین سوخت اورانیوم با غنای 75/19 درصد مورد نیاز در رآكتور تحقیقاتی تهران قرار گرفت. این رآكتور رادیوداروهای مورد نیاز 850 هزار بیمار را تامین می كرد.

با وجود توافق های اولیه كشورهای 5+1 برای تامین سوخت مورد نیاز تهران و تبادل آن با اورانیوم با غنای 5/3 درصد تولید ایران، كارشكنی های چهار ماهه بعدی، سبب شد هجدهم بهمن ماه رییس جمهوری اسلامی ایران دستور آغاز تولید سوخت با غنای 20 درصد را صادر كند و دو روز بعد نیز این دستور جامه عمل به خود گرفت.

طی چهارمین سالروز ملی فناوری هسته ای در بیستم فروردین ماه 1389، نخستین نمونه سوخت مجازی رآكتور تحقیقاتی تهران و نمونه ای از نسل سوم سانتریفیوژها با توانایی جداسازی حدود 10 (6 برابر نمونه های اولیه) رونمایی شد.

در همین روز اعلام شد در اواخر سال گذشته ذخایراورانیوم قابل توجهی در منطقه اكتشافی 'ناریگان' استان یزد كشف و در مرحله استخراج قرار دارد. معادن 'ساغند' یزد و معدن گچین بندرعباس نیز در مرحله آماده سازی و برداشت قرار گرفتند.

بیست و هفتم اردیبهشت ماه همان سال، كشورهای تركیه و برزیل به اصرار رییس جمهوری آمریكا، برای پادرمیانی در بحث تبادل سوخت مورد نیاز در رآكتور تحقیقاتی تهران به ایران آمدند و بیانیه تهران را برای امانت گذاشتن اورانیوم 5/3 درصد در تركیه و تحویل همزمان سوخت با غنای بیشتر امضا كردند. با این حال، فشار و كارشكنی كشورهای غربی به تصویب قطعنامه 1929 شورای امنیت علیه فعالیت های هسته ای جمهوری اسلامی ایران منجر شد.

خبر احداث یك مركز جدید برای غنی سازی اورانیوم طی یك سال آینده و پایان یافتن مكان یابی برای احداث 10 مركز دیگر در بیست و پنجم تیرماه 1389 اعلام شد. سی و یكم مردادماه نیز كار بارگذاری سوخت هسته ای نیروگاه بوشهر آغاز شد.

در پنجمین جشن روز ملی فناوری هسته ای، راه اندازی واحد تولید دی‌اكسید اورانیوم طبیعی با خلوص هسته ای و آغاز عملیات اجرایی استقرار سامانه های پرتودهی استان های چهارمحال و بختیاری و آذربایجان شرقی، موارد دیگری مانند ساخت دستگاه طیف سنج جرمی چهار قطبی، تولید ایزوتوپ های پایدار در مجتمع آب سنگین اراك، تولید ژنراتور رادیودارویی گالیوم- 68 / ژرمانیوم-68 (مورد استفاده برای تشخیص بیماری هایی مانند سرطان) و ساخت اولین شتابگر الكترواستاتیك kev 200 (برای تولید باریكه پروتون، دوترون و آلفا) صورت گرفت.

با ساخت رادیوداروی 64CU-ATSM كه برای تشخیص بافت كم اكسیژن استفاده می شود، ایران در زمره چهار كشور تولیدكننده این رادیودارو قرار گرفت.

دوازدهم شهریورماه نیز اتصال اولیه نیروگاه اتمی بوشهر به شبكه برق سراسری كلید خورد.

دانشمندان هسته ای جمهوری اسلامی ایران دوازدهم دی ماه موفق شدند نخستین نمونه میله سوخت هسته ای حاوی اورانیوم طبیعی را ساخته و آزمایش كنند. هشت روز بعد نیز غنی سازی 20 درصدی اورانیوم در سایت فردو آغاز شد.



** مواضع هسته ای جمهوری اسلامی ایران

-------------------------------------------------

اتخاذ سیاست های راهبردی و استراتژی های كلان كشور بر اساس اصل 110 قانون اساسی، بر عهده رهبر معظم انقلاب اسلامی قرار دارد.

با توجه به اهمیت فعالیت های هسته ای جمهوری اسلامی ایران برای اهداف صلح آمیز و جبهه گیری ها و جوسازی های غرب علیه كشور، عالی ترین مرجع سیاستگذاری در این زمینه نیز رهبر معظم انقلاب اسلامی است.

ایشان از همان آغاز، با تاكید بر لزوم حفظ استقلال كشور در حاشیه فعالیت های هسته ای، همواره بر صلح آمیز بودن این برنامه ها تاكید داشتند.

حضرت آیت الله خامنه ای بیست و چهارم آبان ماه 1383 طی سخنانی تاكید كردند: آنـقـدری كـه اروپـا و امـریكا به مساله انرژی هسته ای تظاهر می كنند و وانمود می كنند نـگـران ایـن قـضـیـه هـسـتـنـد، نـگـران نـیـسـتـنـد. خـودشـان هـم مـی دانـنـد كـه مـا دنـبـال سـلاح هسته ای نیستیم، ما مرتب تكرار می كنیم، اصرار می كنیم؛ آنها 'نه' می گـویـنـد و سـری تـكـان مـی دهـنـد. در حـالی كـه مـی دانـنـد مـا دنبال سلاح اتمی نیستیم . مساله، مشغول كردن نظام اسلامی است.

رهـبـر فـرزانـه انـقـلاب بـا تـوجـه بـه مـواضـع خـصمانه آمریكا و برخی از كشورهای اروپایی درباره لزوم دست كشیدن ایران از فناوری هسته ای ادامه دادند: این مواضع و درخواست های بی جا، ظالمانه و ناحق است و جمهوری اسلامی این درخواست ها را نـخـواهـد پـذیـرفـت... دانـش هـسـتـه ای كـشـور، بـومی و در جهت مقاصد صلح آمیز است و جـمـهـوری اسـلامـی ایـران بـر اسـاس مـبـانـی دیـنـی و فـقـهـی هـیـچ گـاه قائل به استفاده از سلاح های كشتار جمعی نیست.

ایشان همچنین بیست و چهارم اسفندماه 1384 با تاكید بر ادامه مسیر برنامه های هسته ای كشور گفتند: هرگونه عقب نشینی در مقطع كنونی ، زنجیره ای تمام نشدنی از فشارها و عقب نشینی های دیـگر را در پی خواهد داشت. این راه برگشت ناپذیر است و دستگاه سیاست خارجی باید از این حق، شجاعانه دفاع كند.

رهـبـر مـعـظـم انـقلاب انگیزه اصلی آمریكا و برخی كشورهای غربی دنباله رو آمریكا را برای ممانعت از دستیابی ایران به حق طبیعی و علمی خود، هراس از رسیدن ملت ایران به نقطه بالای توانایی های علمی دانسته و افزودند: آنـهـا در تبلیغات خود می گویند ایران مخفی كاری كرده است. این حرف بی منطقی است زیـرا در هـمـه كـشـورها مسائل علمی در مرحله تحقیقات اعلام نمی شود، بلكه موفقیت در آن تحقیقات در مرحله خاصی اعلام عمومی می شود و بر همین اساس جمهوری اسلامی ایران در مراحل مختلف راه اندازی تاسیسات هسته ای، اعلام رسمی و عمومی كرد.

تاكید ایشان بر مواضع اعلام شده طی سال های گذشته همواره ثابت بوده و حول محورهای ثابتی مانند لزوم تداوم برنامه های صلح آمیز هسته ای و دستاوردهای مرتبط با آن و تسلیم نشدن مقابل فشارهای سیاسی و تحریم های غربی می چرخید.

حضرت آیت الله خامنه ای در سخنان اخیر خود در یكم فروردین ماه 1391 نیز با اشاره به دستاوردهای دانشمندان هسته ای ایرانی یادآور شدند: در حالی كه در سال 89، آمریكایی ها با وجود آگاهی از نیازهای دارویی ملت ایران می خواستند با باج خواهی و زورگویی اورانیوم های غنی شده ایران را به بهانه دادن اورانیوم 20 درصد از كشور خارج كنند اما جوانان ما با اتكا به توانایی و هوش تحسین برانگیزشان، این كار سخت و پیچیده را انجام دادند و اكنون انواع رادیوداروهای مورد نیاز هزاران بیمار، با سوخت هسته ای داخلی تولید می شود.

ایشان افزودند: بیگانگان می گفتند اورانیوم های تولید شده را به ما بدهید تا در یك كشور دیگر غنی سازی 20 درصد كنیم و سپس در كشوری دیگر این بیست درصد را به صفحه سوخت تبدیل كنیم اما جوانان ما همه این كارها را خودشان انجام دادند.

رهبر انقلاب ادامه دادند: كسانی كه خیال می كنند با عقب نشینی در مساله هسته ای، دشمنی آمریكا تمام می شود دچار غفلتند؛ چرا كه در منطقه ما كشورهای دارای سلاح هسته ای نیز وجود دارند اما آمریكا هیچ حساسیتی به آنها نشان نمی دهد. پس علت دشمنی زورگویان، مساله هسته ای و حقوق بشر نیست بلكه پاسداری غیرتمندانه ملت و نظام اسلامی از منابع ملی نفت و گاز، علت این خصومت هاست.

دهم فروردین ماه نیز در حالی كه 'رجب طیب اردوغان' نخست وزیر تركیه، به تهران سفر كرده بود، به دیدار رهبر معظم انقلاب اسلامی رفت.

به نوشته 6 روز بعد روزنامه 'صباح' چاپ تركیه، نخست وزیر این كشور به وزیرامورخارجه آمریكا گفت: فتوای رهبر ایران درباره حرام بودن سلاح هسته ای را باید باور كرد چرا كه از سوی ولی فقیه عنوان شده و چنین حكم هایی چون و چرا بردار نیست.

این روزنامه در گزارشی با عنوان 'درس اردوغان به كلینتون در زمینه تفاوت فتوا بین شیعه و سنی' نوشت: اردوغان در دیدار خود با كلینتون در تشریح فرق بین فتاوی بین مراجع شیعه و سنی گفت 'فتاوی شیعیان كه از سوی ولایت فقیه اعلام می شود نمی تواند مورد بحث قرار بگیرد و همانند حكم قرآن غیرقابل بحث است'.

به نوشته این روزنامه، اردوغان به كلینتون گفت: در دیدار با آیت الله خامنه ای، ایشان حرام بودن سلاح هسته ای را گوشزد كردند و فرمودند ایران قصد ساخت سلاح هسته ای ندارد. ما باید این سخنان را باور كنیم.

صباح همچنین نوشت: كلینتون به اردوغان گفت امیدی به نتیجه گرفتن از مذاكرات هسته ای آتی ندارد ولی برای اینكه گفته نشود آمریكا از میز مذاكرات فرار كرد در این مذاكرات شركت خواهد كرد.

روزنامه آمریكایی 'واشنگتن پست' هجدهم فروردین ماه نوشت: 'باراك اوباما' رییس جمهوری آمریكا، به ایران گفته است واشنگتن خواهد پذیرفت تهران برنامه هسته ای غیرنظامی داشته باشد مشروط بر اینكه جمهوری اسلامی بتواند ثابت كند درصدد دستیابی به سلاح اتمی نیست.

بنابراین به نظر می رسد تاكید همیشگی جمهوری اسلامی ایران بر پیگیری حقوق هسته ای خود بر اساس معاهده منع گسترش سلاح هسته ای (ان. پی. تی)، موافقت نامه جامع پادمان و دیگر معاهدات بین المللی، در كنار تصریح بالاترین مقام های سیاسی و مذهبی كشور بر حرام بودن تولید، نگهداری و استفاده از سلاح هسته ای، سرانجام كشورهای غربی را به پذیرش واقعیت ایرانی هسته ای و ایمن وادار خواهد كرد.

در چنین شرایطی، ایران علاوه بر اینكه با توجه به تحریم های گوناگون اعمال شده، به سوی بومی كردن این دانش و فعالیت های مرتبط با آن رفته، به پایگاهی مورد اعتماد و مستقل برای دیگر كشورهای جهان تبدیل شده است كه می توانند از دستاوردهای هسته ای این كشور برای فعالیت های صلح آمیز خود بهره ببرند؛ چرا كه ایران برخلاف كشورهای غربی، نشان داده مخالف انحصار دانش هسته ای در دست كشورهایی معدود است.

از سوی دیگر، ایستادگی تهران مقابل همه تحریم ها، فشارها، ترورها و خرابكاری های فنی و رایانه ای حاكی از اراده این كشور برای رسیدن به خواسته های مشروع و بحق خود است. همین امر نیز برای دیگر كشورهای جهان كه همواره خواستار رسیدن به جایگاهی مستقل ورای تهدیدهای كشورهای شمال هستند، چونان الگویی روشن می درخشد.

در نهایت كشورهای غربی تا چه زمانی می خواهند با كشوری كه تمام فعالیت های هسته ای خود را بر اساس تعهدات خود، زیر نظر سازمان های بین المللی ادامه داده و با وجود ترور دانشمندان هسته ای و خرابكاری های گوناگون و تحریم ها، از مسیر خود منحرف نشده است، مقابله كنند؟

آنان نیز دیر یا زود درمی یابند تعامل با كشوری كه حاضر به كوتاه آمدن از حقوق خود و اعطای امتیاز به غرب نیست، بویژه با توجه به توانمندی های طبیعی، جایگاه سیاسی و فرهنگی منطقه ای و دیپلماسی های فعال عمومی آن، امری ضروری است تا شاید آنان نیز از این طریق، گریزگاهی از باتلاق ناكامی های سیاسی خود در عرصه كنونی منطقه بیابند.

تحقیق**1961**1358