قدمت آموزش عالی رشته مامایی در ایران به 80 سال قبل برمی گردد. اولین آموزشگاه مامایی به نام مدرسه قابلگی با 10 نفر شاگرد در سال 1298 در بیمارستان بانوان (زنان سابق) شهر تهران تاسیس شد.
اولین آموزشگاه عالی مامایی در سال 1308 آغاز به كار كرد و سپس در سال 1365 پس از انتقال آموزش گروههای پزشكی از آموزش عالی به وزارت بهداشت، دانشكده های پرستاری و مامایی تاسیس شد و هم اكنون در تربیت دانشجویان كارشناسی و كارشناسی ارشد مامایی ارائه خدمت می كنند.
اموری كه در حیطه كاری ماماها قرار دارد شامل مراقبت های عادی دوران بارداری، مشاوره های دوران بلوغ، تشخیص و درمان بیماری های شایع دستگاه تناسلی و مشكلات دوران پیری است.
با اینكه بنابر تعاریف سازمان بهداشت جهانی و دستورالعمل های وزارت بهداشت، رشته مامایی كاملا مستقل تعریف شده و ماما می تواند بدون نیاز به سرپرست وظایف خود را انجام دهد بسیاری از ماماها معتقدند: نداشتن آینده شغلی و به مخاطره افتادن استقلال حرفه شان از مهمترین مشكلات كنونی جامعه مامایی ایران است.
'ندا خاتونی' مامایی است كه چهار سال پس از پایان تحصیلات نتوانسته شغل مناسبی پیدا كند، او كه یكی از 30 هزار فارغ‌التحصیل بیكار رشته مامایی است می گوید: مامایی جایگاه خود را در رشته پزشكی بدست نیاورده است و متاسفانه ماماها در بكارگیری ردیف استخدامی، خاصی ندارند و هنگام استخدام گروه های موازی مامایی در اولویت قرار می گیرند.
خاتونی بكارگیری چهار هزار ماما در تیم پزشك خانواده را طرح هایی قابل تقدیر برای اشتغال ماماها عنوان كرد و افزود: با وجود این طرح ها شاید انگیزه های از دست رفته برای تحصیل در این رشته برای دختران جوان بار دیگر ایجاد شود.
'افسانه رسولی' مامای دیگری است كه از دو سال پیش مشغول به كار است، وی مهمترین مشكل مامایی را اجرا نشدن روند ارجاع در سیستم درمانی كشور عنوان كرد و گفت: مادران باردار ترجیح می دهند مراحل مراقبت بارداری خود را زیر نظر پزشك متخصص طی كنند زیرا به ماماها كه در مراكز بهداشت فعالیت دارند احساس بی اعتمادی می كنند.
رسولی دلیل این امر را تبلیغ نشدن نقش ماماها در مراقبت های بارداری عنوان كرد و گفت: حضور ماما در روند زایمان، شاخص مرگ و میر مادران و نوزادان در حین زایمان را كاهش می دهد.
'جمیله بخشیان' دانشجوی سال دوم مامایی است. وی با بیان اینكه دانشجویان كارورزی رشته مامایی جایگاهی در بخش های بالینی ندارند و در بخش های مربوط مسوولیتی به آنها واگذار نمی شود، افزود: این مساله باعث افت كیفیت آموزشی دانشجویان می شود و برای همین مادران باردار خود را در برابر دانشجویان مامایی موش آزمایشگاهی فرض می كنند.
وی ادامه داد: این احساس ناخوشایندی است كه به مادر دست می دهد و وی برای رهایی از آن ترجیح می دهد با صرف هزینه بیشتر در كنار یك پزشك متخصص زنان و زایمان احساس امنیت روانی داشته باشد.
بخشیان با بیان اینكه دانشجویان مامایی از آینده شغلی خود مطمئن نیستند تاكید كرد: بهتر است تا مشكلات بكارگیری ماماها برطرف نشده لااقل در پذیرش دانشجوی مامایی تجدید نظر شود.
'شهربانو عبدی' مامایی است كه 16 سال سابقه كار دارد، او كه شاهد تولد تعداد زیادی نوزاد بوده معتقد است: روند رو به رشد عمل سزارین در ایران فعالیت ماماها را در هاله ای از ابهام قرار داده است.
نگاهی به آمار تایید كننده حرف های عبدی است. براساس استانداردهای جهانی باید به ازای هر یك هزار زایمان طبیعی، 30 تا 50 ماما در نظام سلامت به كار گرفته شود در حالیكه در ایران بیش از 90 درصد زایمان ها به روش سزارین انجام می شود و این یعنی پایان حضور ماما در روند تولد.
عبدی با بیان اینكه حضور ماماها از خونریزی، زایمان سخت، فشارخون بالا، عفونت و عوارض سقط های غیر بهداشتی مادران پیشگیری می كند گفت: وزارت بهداشت باید برای ترویج زایمان به روش طبیعی و فرهنگ سازی این امر تلاش كند ولی متاسفانه هم اكنون هیچ زن بارداری به انجام زایمان طبیعی تشویق نمی‌شود و در ایران از ترویج زایمان های طبیعی بدون درد هم خبری نیست.
این مامای باسابقه با بیان اینكه بیمه ها با ماما قرارداد نمی بندند گفت : این موضوع هم باعث می شود مادران به جای مراجعه به ماما ترجیح دهند برای هر مشكلی به پزشك متخصص مراجعه كنند كه این مساله خود هم هزینه اقتصادی به خانواده تحمیل می كند و هم وقت پزشك متخصص را در اموری كه ماما با فراغ بال می تواند انجام دهد می گیرد.
روزها كه هیچ شیفت های شب طولانی است، محیط كار پر استرس است، مادری كه آخرین لحظات بارداری را می گذراند باید با اطمینان خاطر پا در اتاق عمل بگذارد، مادر با خستگی لبخند می زند، صدای گریه نوزاد از هر موسیقی ای دلنواز تر است، همراهان مادر به پزشك معالج خسته نباشید می گویند و تنها كسی كه نقشش در این تولد نادیده گرفته شده ماماست. اینها با تصور او هنگامی كه نامش را در فهرست قبولی های رشته مامایی دید خیلی فاصله دارد.
15 اردیبهشت روز جهانی ماماست.ك/4
7340/599/506
تاریخ انتشار: ۱۴ اردیبهشت ۱۳۹۱ - ۰۷:۳۱
سمنان - شادي قبولي در كنكور پاياني نداشت، فكر پوشيدن لباس سفيد، تلاش براي يك تولد، ديدن لبخند مادر، شنيدن صداي دلنواز اولين گريه نوزاد شيريني قبولي در رشته مامايي را دو چندان مي كرد، رشته اي كه آينده شغلي اش با آنچه اكنون پس از پايان تحصيلات مي بيند فاصله دارد.