تعداد مبتلایان به دیابت در جهان بر اثر عواملی همچون افزایش شیوع چاقی ناشی از شیوه نادرست زندگی شهرنشینی و افزایش سن در جوامع بشری به سرعت رو به افزایش است.
این روند در كشورهای درحال توسعه ازجمله در كشور ما سرعت بیشتری دارد، به طوری كه طبق آمار اعلام شده هم اكنون حدود 200 میلیون نفر در دنیا و بالغ بر 3 میلیون نفر در ایران به این بیماری مبتلا هستند.
عضو پژوهشكده علوم غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشكی تهران در این باره به ایرنا گفت: درحال حاضر دنیا با انفجار جمعیت دیابتی ها روبه رو است. طبق برآوردهای اولیه پیش بینی می شد كه تا سال 2030 میلادی تعداد مبتلایان به دیابت در جهان 336 میلیون نفر باشد، این درحالی است كه با توجه به روند تند رو به افزایش این جمعیت، برآورد می شود كه این میزان به 522 میلیون نفر برسد.
'انسیه نسلی' از افزایش تعداد افراد مبتلا به اضافه وزن یاد كرد و افزود: روند روبه افزایش چاقی در شهرها و به ویژه در روستاهای كشور باید به عنوان یك عامل موثر در ابتلای افراد به دیابت جدی گرفته شود.
در حال حاضر مكانیزه شدن ابزارآلات كشاورزی و لوازم زندگی در روستاها باعث شده كه جمعیت افراد دارای اضافه وزن در روستاها درحال افزایش باشد. ضمن این كه در شهرها نیز به دلیل گسترش وسایل حمل و نقل و شهرنشینی شاهد ازدیاد افراد چاق و دارای اضافه وزن هستیم.
این طور به نظر می رسد كه باید سیاستگذاری ها در مورد مقوله مواد غذایی در كشور تغییر یابد و لازم است با نظارت دقیق بر روند تهیه مواد غذایی، محصولات غذایی دارای كالری كمتر وارد بازار شوند.
دیابت باید به عنوان یك بیماری خاموش غیرواگیر و بسیار خطرناك ازسوی سیاستگذاران و عموم مردم جدی گرفته شود؛ چراكه معمولا افراد خیلی دیر از بیماری دیابت خود مطلع می شوند و این مساله می تواند مشكلات زیادی را برای آنها پیش بیاورد.
به طور كلی باید گفت كه دیابت بیماری مزمنی است كه بر اثر كاهش یا فقدان ترشح انسولین در بدن و یا به دنبال نبود توانایی بدن در استفاده از انسولین بوجود می‌آید. انسولین ماده مهمی است كه از غده لوزالمعده ترشح می‌شود و در تبدیل غذا به انرژی مورد نیاز ما نقش بسزایی دارد.
در صورتی كه دیابت به خوبی كنترل نشود، قند خون افراد بالا می‌رود، بالا بودن قند خون برای مدت طولانی باعث صدمه به اعضای مختلف بدن و اختلال در سیستم ایمنی خواهد شد. به طوری كه اعصاب، كلیه‌ها، چشم، عروق خونی و قلب همگی در معرض خطر قرار می‌گیرند.
مبتلایان به دیابت بیش از دیگران در معرض خطر بروز عوارضی مانند اختلالات بینایی، حملات قلبی عروقی، نارسایی های كلیوی، سكته های مغزی و عفونت ها قرار دارند.
به دنبال اختلال سیستم ایمنی، توانایی فرد در مقابله با عفونت ها كاهش می یابد.
در بین این عوارض، بروز مشكلات پا سریع تر و گسترده تر از سایر اختلالات است. 25 درصد بیماران مبتلا به دیابت در آمریكا، مشكلات پای دیابتی را تجربه می‌كنند و 5 درصد از مردان و زنان دیابتی، انگشت و یا قسمتی از پای خود را به علت زخم پای دیابتی از دست می‌دهند.
این درحالی است كه با روش های ساده پیشگیری و مراقبت، می‌توان از بستری شدن در بیمارستان و قطع عضو به سادگی جلوگیری كرد.
بیماران دیابتی همیشه در معرض خطر ابتلا به زخم پای دیابتی هستند.
بالا بودن قند خون در مدت طولانی باعث تخریب عروق خونی و كاهش جریان خون در پاها می شود. كندی جریان خون سبب ضعیف شدن پوست پا، افزایش استعداد تشكیل زخم و اختلال در روند بهبود آن می‌شود. به علاوه باكتری ها و قارچ هایی وجود دارند كه در محیط های شیرین رشد می كنند و عفونت ناشی از آنها باعث تخریب پوست و بروز زخم در پا می شود. با ضعیف شدن جریان خون آنتی بیوتیك ها نیز به راحتی نمی توانند خود را به محل زخم و عفونت برسانند و گاهی اوقات نه تنها عفونت پا برطرف نمی شود بلكه با انتقال عامل عفونی به جریان خون، خطر همه قسمت های بدن را تهدید می‌كند. در این صورت، تنها راه درمان قطع عضو است.
یكی دیگر از اثرات قندخون بالا صدمه دیدن سیستم عصبی پاها است كه باعث مختل شدن حس درد و فشار در پا می‌شود. به علاوه ترشح عرق و ترشحاتی كه پوست پا را نرم و مرطوب می‌كنند نیز دچار اشكال می‌شود.
این عوامل هنگام راه رفتن، سبب بروز یك فشار غیرطبیعی روی پوست، مفاصل و استخوان ها شده، خشكی و شكنندگی پوست را همراه خواهد داشت و به این ترتیب هرگونه زخمی در پا خیلی زود به مرحله خطر می‌رسد.
بیمار دیابتی درد یا فشار را در پای خود احساس نمی كند. بنابراین هرگونه سایش و فشار هنگام راه رفتن را كه افراد سالم تشخیص داده و به دنبال رفع آن برمی آیند، نادیده می گیرد و پای فرد بیمار در معرض آسیب قرار می گیرد.
همچنین دیابت مانع خون رسانی كافی و بهبودی جراحات یا صدمات پا خواهد شد؛ وجود هرگونه زخم جزیی فرد را در معرض خطر ایجاد زخم های وسیع و عمیق درپای دیابتی قرار می دهد.
یكی دیگر از عوامل خطرساز زخم پای دیابتی، مصرف مواد مخدر است. سیگار یا هر نوع ماده مخدر به عروق خونی كوچك موجود در پا صدمه می زند. این صدمه فرایند بهبودی زخم را به تاخیر می اندازد و عامل مستعد‌كننده ای برای ابتلا به عفونت و احتمال قطع پا خواهد بود.
درمان پای دیابتی به نوع و شدت زخم بستگی داردو درصورت وجود هر نوع عفونت، مصرف آنتی بیوتیك ضرورت دارد.
به طور كلی، مطالعات اخیر نشان داده است كه با رعایت اعتدال در مصرف مواد غذایی سالم و داشتن فعالیت فیزیكی منظم، كنترل مرتب قند، فشار و چربی خون می توان از بروز بسیاری از این عوارض پیشگیری كرد. رعایت این مسایل می تواند یك زندگی سالم و طول عمر طبیعی را برای دیابتی ها به ارمغان بیاورد.
در كشور ما همانند بسیاری از كشورهای دیگر برنامه های آموزشی مبسوطی برای ارتقای سطح آگاهی افراد جامعه نسبت به جنبه های مختلف دیابت درحال اجرا است.
دكتر نسلی یك فوق تخصص غدد در این باره می گوید: با آموزش صحیح و اطلاع رسانی گسترده به عموم مردم می توان این روند را كند و از ابتلای افراد به این بیماری جلوگیری كرد.
وی می افزاید: رژیم خاصی برای پیشگیری از دیابت وجود ندارد بلكه لازم است افراد از یك رژیم صحیح تغذیه ای پیروی كنند كه كالری های مورد نیاز را به فرد برساند و در كنار آن از ابتلای به دیابت پیشگیری كند.
این فوق تخصص غدد یادآوری می كند كه پیروی از یك رژیم غذایی مناسب حتی می تواند زمان ابتلای افراد مستعد به بیماری دیابت را به تعویق بیندازد.
سازمان بهداشت جهانی در سال 1991 میلادی، 14 نوامبر سالروز تولد 'فردریك بنتینگ' زیست شناس كانادایی و كاشف انسولین را با هدف شناخت بیشتر بیماری دیابت در جهان و راه های پیشگیری و درمان، به عنوان روز جهانی دیابت نام گذاری كرد.
این روز همزمان با 23 آبان ماه، هرسال با یك شعار تازه از سوی نهاد های مختلف همچون وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی، انجمن دیابت ایران و مركز تحقیقات دیابت در كشور ما گرامی داشته می شود.
شعار امسال این روز 'امروز آینده را پاس بداریم، محیط زیست سالم و آموزش برای همه' عنوان شده است.
گزارش از:ناهید شفیعی
علمی(5)1834**1544
تاریخ انتشار: ۲۲ آبان ۱۳۹۱ - ۱۴:۰۰
تهران- ديابت يك بيماري است كه از آن با عنوان مرض قند نيز ياد مي شود؛ اين بيماري برخلاف نام شيريني كه دارد بسيار خطرناك و مرموز است چرا كه تمامي دستگاه هاي عصبي، قلبي عروقي، مغزي و گوارشي را تحت تاثير قرار مي دهد و در صورت نبود توجه كافي به آن مي تواند به تلخ ترين خاطره زندگي يعني از دست دادن پا منجر شود.