140 آيين عاشورايي در فهرست ميراث معنوي كشور جاودانه شدند

'آتوسا مومنی' مدیر كل دفتر ثبت آثار تاریخی كشور روز پنجشنبه در گفت وگو با خبرنگار فرهنگی ایرنا افزود: از مجموع 200 پرونده‌ای كه استان های كشور با محوریت آیین‌های ماه محرم و صفر ارسال كرده بودند، 160 پرونده در اجلاس محمودآباد بررسی شد.

به گفته وی، در این همایش دو روزه كه روزهای 21 و 22 آذر ماه در شهرستان محمود آباد استان مازندران برگزار شد، 18 پرونده از سوی كارشناسان ثبت رد شدند و دو پرونده نیز به صورت مشروط در فهرست میراث فرهنگی كشور به ثبت رسیدند تا در مدت معین شده نواقص پرونده را رفع كنند.

اسامی آیین‌های عاشورایی ثبت شده به تفكیك هر استان به شرح زیر است:



1 - آذربایجان شرقی

'هنر شبیه خوانی بخشایش'، 'مراسم الله الله مراغه'، 'مراسم شاخسی واخسی (شاه حسین، وای حسین) در تبریز'، 'مراسم شمع پایلاما(شمع گذاری)'، 'مراسم تاختا چالانلار'، 'مراسم پولكه عجب شیر' و 'عَلَم گردانی در روستای سیه سران جلفا'



2 - اردبیل

'خاكسپاری شهداری كربلا در خلخال'، 'آیین شمع گذاری در اردبیل'، 'مراسم مذهبی شاخسی واخسی (شاه حسین، وای حسین)در نیّر'، 'مراسم عزاداری شهادت حضرت مسلم( مراسم آغاز ماه محرم در اردبیل)'، 'عزاداری ایل شاهسون در ماه محرم' و 'عزاداری عاشورا در بازار اردبیل'



3 - البرز

'مراسم آماده سازی حسینه اعظم برغان'، 'مراسم پخت آش حلیم 28 صفر كرج'، 'مراسم نذر ریشه'



4 - ایلام

'مراسم اسب و كُتَل'، 'مراسم چای نه'، 'تاسوعای تكیه سید'



5 - اصفهان

'مراسم خیل عرب نوش‌آباد'، 'مراسم زارخاك قورتان'، 'تعزیه نطنز'، 'تعزیه خوانسار'، 'آیین جقجقه زنی ابیانه'، 'آیین نخل گردانی ابیانه'



6 - بوشهر

'مراسم مختك (گهواره علی اصغر)'، 'مراسم شب یازدهم محرم در هلیله بوشهر '، 'مراسم آیینی و مذهبی سنج و دمام در بوشهر'، ' شهید كردن عَلَم'



7 - تهران

'جومه كردن تیر علم محله درویش شهرستان دماوند'، 'مراسم عزاداری تكیه سادات اخوی'، 'تعزیه بنی اسد شهرستان پیشوا'، 'مراسم عزاداری تكیه بزرگ تجریش'، 'عَلَم بندی روستای كلین شهر ری'، 'كاروان اسرای شهرستان ورامین'، 'مراسم حمل عَلَم روز هفتم سربندان شهرستان دماوند' و 'عزاداری تكیه نیاوران'



8 - چهارمحال و بختیاری

'آیین چاق چاقو در سامان'، 'گِل زنی در شهر بن'، 'مراسم آقا سلام در شهر بن'، 'تعزیه حضرت قاسم در طاقانك'



9 - خراسان رضوی

'آیین ها و مراسم 28 صفر و عزاداری سالروز شهادت امام‌ رضا(ع) در مشهد'، ' سنت طبخ شله مشهدی در محرم و صفر'، 'هنر اجرایی پرده خوانی عاشورایی خلیل آباد'، 'آیین نخل بندی و نخل گردانی بچستان'، 'مراسم علم گردانی در روستاهای نیشابور'، 'مراسم علم گردانی شب عاشورا در نظام آباد بردسكن'



10 - خراسان جنوبی

'سنگ زنی'، 'علم بندانی'، 'علم گردانی' و 'مشعل گردانی'



11 - خراسان شمالی

'آیین علم گردانی'، 'آیین پرده خوانی روز عاشورا' و 'آیین تعزیه خوانی'‌



12 - خوزستان

'مراسم آیینی مشعل گردانی بهبهان'، 'سینه زنی سه سنگ بهبهان'، 'مراسم كولكی بهبهان'، 'مراسم دفن شهدای كربلا در روز دوازدهم محرم در شوشتر'، 'نخل مقوم امام حسین شوشتر'



13 - زنجان

'مراسم عزاداری شهر زنجان و سوم امام حسین(ع)'، 'مراسم رجز خوانی هیات فیضیه زنجان در ماه محرم'



14 - سمنان

'مراسم‌های نخل‌گرانی تكیه جهادیه سمنان'، 'رسم زانو زدن در روستای لاسجرد'، 'رسم شاطری در روستای جزن دامغان'، 'مراسم خل گردانی مهدی‌شهر'، 'مراسم معنوی چهلچراغ در مَجَن شاهرود'، 'عاشورا در كهن آباد' و 'مراسم روز یازدهم محرم در دامغان'



15 - سیستان و بلوچستان

'تعزیه در سیستان'



16 - فارس

'مراسم خیمه‌های برافراشته زرقان'، 'مراسم سینه زنی عاشورا در روستای دوان'، 'تعزیه در روستای صحرارود'



17 - قم

'آیین نخل گردانی روستای دولت آباد نیزار'، 'مراسم تعزیه روستای نویس'، 'آیین نخل گردانی روستای قبادبزن'، 'مراسم تعزیه شهر قم'، 'آیین سلام و تسلیت عزاداران حسینی به حضرت معصومه (س)'



18 - قزوین

'شورگرفتن پای چنار خون بار زرآباد'، 'مراسم سوگواری های زنان در حسینیه آقا سیدجمال'، 'مراسم سوم امام(ع) در شهر الوند'، 'مراسم تشت گذاری در الوند'، 'آیین مافی در زیاران'



19 - كهگیلویه و بویراحمد

'ترقو خوانی لنده'، 'استقبال از محرم(بانگ محرم) روستای امامزاده'، 'مراسم نذری روستای دشت رز'، 'دمام زنی حسینی حضرت قاسم گچساران'، 'مویه خوانی زنان سوق كهگیلویه' و 'شام غریبان كهگیلویه'



20 - كردستان

'آیین تشت گذاری در كردستان'



21 - كرمان

'مراسم علم گردانی در رابر'، 'مراسم چهل منبرون'، 'مراسم یا عباسی در كرمان'، 'مراسم سنگ زنی در روستای كهن'



22 - گلستان:

'مراسم نخل پا روستای بالا جاده'، 'مراسم دسته چوبی'



23 - گیلان

'مراسم كرب زنی در لاهیجان'، 'نظام مدیریتی سنتی مراسم عزاداری دهه اول محرم در ماسوله'، ' آیین یازدهم محرم رودبَنِه'، 'مراسم تاسوعای آقاسعید شرف‌شاه دارسرا'، 'مراسم تشت گذاری بركرده (تشت گذاری) اسالم'، 'مراسم چهل علم گیلان'، 'مراسم هف‌كوگاه گیلان'



24 - لرستان

'مراسم چهل منبر تاسوعای خرم آباد'، 'سقاخانه‌های خانگی'



25 - مركزی

'نخل گردانی خمین'، 'نخل گردانی تفرش'، 'نخل گردانی نراق'، 'علم بران تفرش'، 'تعزیه گركان' و 'علم گردانی روستای هزاوه اراك'



26 - مازندران

'مراسم كرب زنی در مازندران'، 'علم گردشی هزارجریب نكا'، 'تكیه دوستن در مازندران'، 'آیین مشال پلیته گرجی محله بهشهر'، 'كرنازنی رامسر'، 'مراسم منبركشی ساری'، 'مراسم آقاسلام باغ‌دشت قائمشهر'، 'مراسم حجله ورون مازندران'، 'مراسم صبح تروره ماهفروز محله ساری(صبح صادق)'، 'مراسم آیینی شویلاشت چاردانگه'،‌ 'مراسم پیر تكیه ولیكدان امیركلا'، 'مراسم سرمازنون سُرَك'، 'گره بندی روستای دیوای بابل (گهواره بندی)'، 'مراسم آیینی شیرگاه'، 'غریبه‌شو راجوب رامسر (شام غریبان)'، 'مراسم تلاوك دودانگه ساری'، 'مراسم قوم بنی اسد مازندران'، 'مراسم توسه‌شیر دوشمه مارما'، 'مراسم یزید سر به سنگه'، 'مراسم حسین حسین سرهادیم شه صداره'



27 - همدان

'مراسم عزاداری سوم امام(ع) در امامزاده یحیی همدان' و 'مراسم عزاداری عاشورایی محله جولان همدان'



28 - یزد

'موسیقی مراسم محرم ابركوه'، 'مراسم پیشواز محرم در ندوشن'، 'علم گردانی روستای طزرجان'



** همچنین استان‌های آذربایجان غربی با چهار اثر، هرمزگان با چهار پرونده و كرمانشاه با یك پرونده در این دوره از همایش ملی ثبت حضور یافته بودند كه هیچ یك از پرونده‌های آنان به ثبت ملی نرسید.



** پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری

این پژوهشگاه نیز این بار پنج پرونده به اجلاس ملی ثبت ارایه كرد كه همگی به ثبت رسیدند. این آثار عبارتند از:

'مراسم نخل گردانی نوقاب گناباد'، 'مراسم شبیه گردانی و شبیه خوانی نوقاب'، 'مراسم نخل برداری و نخل گردانی روستای رهل گناباد'، 'مراسم روز ششم امام روستای برزك'، 'مراسم نخل گردانی درخش جنوبی'

فراهنگ(4) ** 2025 ** 1071