'بتول علی پور' روز یكشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: در ایام الله دهه فجر غزل های امام خمینی (ره) در مراكز كانون پرورش فكری كودكان و نوجوانان استان البرز شعرخوانی شده و نوجوانان با ظرافت های معنوی و لفظی اشعار ایشان آشنا خواهند شد.
وی اظهار كرد: امام خمینی (ره) رهبر مذهبی و سیاسی ایران ، دارای ابعاد گوناگون علمی و عملی بود كه همانند بسیاری از عرفا، شعر نیز می سرود، گرچه امام خمینی (ره) را نمی توان به عنوان یك شعر مورد نقد قرار داد اما در مقام تجلی افكار و برخی اعتقادات ایشان بررسی سروده هایشان دارای اهمیت است.
وی گفت: امام به عنوان رهبر بزرگ شیعه كه با درایت خود كشتی انقلاب را به ساحل نجات رسانده ، فردی تك بعدی نبوده و در همه زمینه ها از خود آثار گرانبهایی به جا گذاشته است.
علی پور افزود: سروده های امام راحل (ره) متعلق به سنت كهن ادب پارسی است، امام خمینی در اشعارش زبانی ساده ، روان و بسیار صمیمی دارد، آنچنان كه در رفتار و منش عملی خود نیز چنین بود.
وی اظهار كرد: با نگاهی كوتاه به دیوان امام می توان فهمید ایشان مضامین بسیاری را پرورده و درباره آن داد سخن داده اند كه پرداختن به همه آنها در حوصله ی این مقاله نیست، در این مقاله تنها به مضامین عشق ، سیاست و قرآن و حدیث در اشعار امام خمینی به طور موجز پرداخته شده است كه به برخی از شواهد شعری اشاره می شود.
*** مضمون عشق و عرفان
این كارشناس گفت: بیشترین موضوعاتی كه امام خمینی به آنها پرداخته ، عرفان و عشق معنوی است، رباعیات و غزل هایی كه از امام (ره) باقی مانده است ، همگی حكایت گر روحی عاشق و ضمیری واله و شیداست.
*** تاثیر قرآن و حدیث
اشاره به آیات و روایات در اشعار فارسی به دو نوع دیده می شود:
1. تاثیر لفظی یا واژگانی ، اعم از اقتباس ، تحلیل ، تلمیح لفظی ، تضمین ، درج و ارسال مثل ...
2. تاثیر معنوی ، درج مفهوم یا مضمونی از قرآن و حدیث در شعر ، بدون اشاره به الفاظ و ظاهر آیات.
علی پور ادامه داد: امام خمینی همچنین سایر شعرایی كه با قرآن و حدیث آشنایی داشته اند ، به فراوانی از مضامین قرآنی در اشعار خود به اشكال مختلف استفاده كرده اند . اشارات و كنایاتی كه در دیوان امام (ره) موجود است ، بیشتر از نوع دوم ، یعنی تاثیر معنوی است.
اینك به چند نمونه از تاثیر لفظی و پس از آن تاثیر معنوی در مجموعه ی اشعار امام خمینی (ره ) اشاره می كنیم:
*** تاثیر لفظی
در بسیاری از ابیات عرفانی امام خمینی بخشی از آیات و احادیث به صورت تلمیع یا تلمیح آمده است.
این مضامین بنا به موقعیت اشعار و موضوع آنها انتخاب شده و به روش شعرای عارف در شعر گنجانده شده اند از جمله این مضامین خلقت انسان است.حضرت امام خمینی ، بنا به مشرب عرفانی و دیدگاه ویژه ای كه درباره ی انسان در جغرافیای هستی دارد ، بسیار از این آیه در تفسیر انسان و جهان سود برده اند.
تا آنجا كه چند بار انسان به زاده ی اسما یاد كرده اند، این نشان می دهد كه ایشان ، مهمترین ویژگی و وجه برتری و فضیلت انسان را همان آموختن اسما می دانند.
*** تاثیر معنوی
از آنجا كه زبان شعری امام (ره) به سنت كهن ادبی تعلق دارد ، نوع اشارات و تلمیحات قرآنی در دیوان امام (ره) توام با ایهام و اجمال و كنایت است و این اجمال و ایهام ، گاه آنچنان ظزیف و همراه با نازك خیالی است كه بازیابی و زلال نمودن آنها ، نیاز به دستی توانا در لوم قرآنی و روایی و ذوقی لطیف در شعر و ادب دارد.
مثلاً تعبیر 'پرده ی انوار ' در بیت زیر ، زیر ساختی روایی دارد :
پاره كن پرده ی انوار میان من و خود تا كند جلوه ی رخ ماه تو اندر دل من
حجاب ، نزد عارفان به حجاب های نورانی و ظلمانی تقسیم می شود و این تقسیم برگرفته از روایات است.
در حدیث آمده است ن الله سبعین الف حجاب من نور و ظلمه .یعنی برای خداوند هفتاد هزار پرده از نور و تاریكی است.
تاثیر معنوی یكی از آموزه های مهم قرآنی كه در دیوان امام (ره) حضوری فراگیر و دامن گستر دارد. ك/3
693/1027
تاریخ انتشار: ۱۵ بهمن ۱۳۹۱ - ۱۷:۲۴
كرج- كارشناس ادبي كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان استان البرز به مناسبت فرا رسيدن ايام الله دهه فجر مروري كوتاه بر اشعار بنيانگذار انقلاب اسلامي داشته است.