اماكن و زيارتگاههاي زرتشتيان استان يزد

به گزارش ایرنا حدود پنج هزار زرتشتی در شهرستان های یزد، تفت و اردكان در استان یزد ساكن هستند.

در اینجا نگاهی كوتاه به مهمترین اماكن مقدس این كیش در استان یزد خواهیم داشت:

**آتشكده زرتشتیان(آتش ورهرام یزد):

بنای آتشكده زرتشتیان- مشهور به آتش ورهرام یزد- در آبان ماه سال 1313هجری شمسی با سرمایه اهدایی انجمن پارسیان هند در زمینی اهدایی با نظارت 'ارباب جمشید امانت' ساخته شد.

ساختمان اصلی آتشكده دو متر بالاتر از سطح زمین و در وسط حیاط بزرگ مملو از درختان سرو و كاج، ساخته شده است. در محور ورودی بنا در ضلع جنوبی، حوض گرد بزرگی قرار دارد كه نگاره فروهر و سرستون های سنگی عمارت در آن منعكس می شود.

اتاق نگهداری آتش مقدس، در وسط ساختمان (دور از تابش خورشید) قرار دارد و اطراف آن اتاق هایی برای نماز و نیایش طراحی شده است. معماری این آتشكده تا حدودی از معماری آتشكده های پارسیان هند تاثیر گرفته است.

بنا به روایتی، آتش موجود در این آتشكده كه زرتشتیان آن را 'آتش ورهرام' می نامند، حدود 1515 سال پیش از آتشكده 'ناهید پارس' (پس از نقل مكان به چندین جای دیگری در استان یزد) به این مكان آورده شد و تاكنون این آتش خاموش نشده است. زرتشتیان یزد مراسم مذهبی، اعیاد، جلسات گردهمایی و سخنرانی خود را در این مكان برگزار می كنند.

**پیرهریشت:

این آتشكده در پانزده كیلومتری شهرستان اردكان، در دامنه كوه های كم ارتفاع و بدون پوشش گیاهی واقع شده است. بنا به توصیف فرهنگ بهدینان، زرتشتیان بر این اعتقادند كه 'هریشت' محل غایب شدن یكی از كتیزهای بانوی 'یزد گرد ساسانی' است.

زرتشتیان هر سال، در روز هجدهم نوروز به این محل می آیند و به زیارت، جشن و پایكویی می پردازند.

**پیرنارسون:

زیارتگاه 'پیرنارسون' یا 'نارسونه' در جاده قدیم یزد- مشهد، در میان ارتفاعات شهرستان های یزد و خرانق قرار دارد. این محل مورد احترام پیروان مذهب زرتشتی است و هر سال، شماری از زرتشتیان به این محل می آیند و به اعمال مذهبی خود می پردازند.

**چك چك یا پیر سبز:

این آتشكده در چهل و هشت كیلومتری شهر یزد، در جاده طبس و در میان كوه های 'اردكان' و 'انجیره' قرار دارد. چون از شكاف كوه های صخره ای پوشیده از سبزه آن، همواره آب می چكد، این محل به 'چكچو'، 'چك چك' معروف شده است. زرتشتیان این محل را 'پیرسبز' می نامند.



**پیرناركی:

پیرناركی، یكی از مهم ترین زیارتگاه های زر تشتیان ایران است كه در پانزده كیلومتری شهرستان مهریز و در دامنه كوهی به همین نام قرار دارد. بنا به روایت زرتشتیان پیر ناركی، محل غایب شدن شاهزاده 'نازبانو' خواهر 'شهربانو'- همسر امام حسین (ع) – و دختر 'یزد گرد سوم' است. او در یكی از جنگ ها، به این منطقه دور افتاده پناه آورد و در همین مكان به حق تعالی پیوست.

در این زیارتگاه، چشمه آب و چند درخت كوهستانی دیده می شود و اطراف آن، خیله های زرتشتیان قرار دارد. همه ساله زرتشتیان سراسر ایران، دوازدهم تا شانزدهم مرداد ماه را وقف زیارت این پیر می كنند.

در تحقیقات باستانی شناسی اخیر، جاده قدیمی دسترسی به این زیارتگاه از مسیر شهرستان تفت كشف شده است. طول این جاده ده كیلومتر و عرض آن چهار متر است. دیواره این جاده در بعضی از قسمت ها، تا ارتفاع یك متر، تماماً سنگ چین شده است. احتمالاً قدمت این جاده همزمان با پیدایش زیارتگاه پیرناركی (بیش از هزار سال) است.

**پارس بانو- بونو پرس:

این زیارتگاه در دامنه كوه های 'میل نیزار' و'لای چقك' روستای 'از رجوع' بخش عقدای شهرستان اردكان قرار دارد. این زیارتگاه همه ساله از اول تا پنجم تیر ماه، محل تجمع و زیارت زرتشتیان است.

**دخمه زرتشتیان:

در پانزده كیلومتری جنوب شرقی یزد، بربلندای كوهی رسوبی و كم ارتفاع به نام كوه دخمه، دو عمارت سنگی مدور برج مانند با فضای میان تهی قرار دارد كه به دخمه یا دادگاه زرتشتیان مشهور است. در دامنه ضلع شمالی این كوه، تعدادی عمارت خشت و گلی، آجری، سنگی و یا تركیبی از هر سه، مجهز به امكانات رفاهی زمان خود- معروف به خیله- دیده می شود.

قدیمی ترین آثار این محوطه، خیله ها و دخمه های ضلع غربی است كه به دوران صفویه تعلق دارند.

دخمه محلی است كه زرتشتیان از دیر باز تا حدود چهل سال پیش، اموات خود را طبق اصول، فرهنگ و آداب و سنن مذهبی خود و طی انجام مراسم ویژه در آن می نهادند تا طعمه كركس های كوه های اطراف شوند. وسط فضای میان تهی دخمه چاهی وجود دارد كه به 'استودان' معروف است و استخوان های به جای مانده از اجساد را داخل آن می ریختند.

پس از مدتی و طی مراسمی خاص، محوطه داخل دخمه جارو و ضد عفونی می شد و بار دیگر دخمه مذكور مورد استفاده قرار می گرفت. در حقیقت محوطه داخلی دخمه ها مانند گورستانی بود كه چندین بار از آن استفاده می شد.

از دیگر دخمه های این استان می توان به دخمه چم (روستای چم، شهرستان تفت)، دخمه فیروزآباد (شهرستان یزد) و دخمه اردكان اشاره كرد.

7546/1968