از این حمام های تاریخی می توان به حمام خان، حمام صلاحی، حمام شجاع لشگر، حمام شیشه، حمام خلیفه فتاح، حمام دوخزینه، حمام درویش خان، حمام وكیل، حمام عبدالخالق، حمام آغاسی و حمام پاشاخان اشاره كرد.
(حمام خان)
این حمام یكی از حمام های تاریخی شهر سنندج است كه در دوره قاجاریه بنا شده و به شماره ثبت 2603 در فهرست آثار ملی كشور به ثبت رسیده است.
این گرمابه در ضلع شمال غربی بازار سر پوشیده آصف در خیابان انقلاب شهر سنندج واقع گردیده است.
حمام دارای بخش های مختلفی از جمله سر در ورودی، سریینه، حمام گرم، خزینه و ... است، تزئینات آهكبری داخل حمام و نقوش موجود بر روی دیوار آن در نوع خود بی‌نظیر و جالب است. با استناد به كتیبه سنگی موجود در سر در ورودی حمام، بنا در سال 1220 ه.ق به دستور (امان الله خان اردلان ) ساخته شد و بعدها به سبب تملك آن توسط (امین التجار ) در سال 1296 ه.ق (دوران حكومت فرهاد میرزای معتمدالدوله، عموی ناصرالدین شاه ) مورد مرمت و بازسازی عمده قرار گرفته است.
این حمام در میان حمام‌های باقیمانده از گذشته بزرگترین و زیباترین حمام شهر است، مقدمات تبدیل این حمام به موزه از سوی اداره كل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری فراهم شد و در حال حاضر این حمام به عنوان یك موزه برای بازدید عموم مسافران و گردشگران مهیا شده است.
(حمام دو خزینه)
حمام دوخزینه بنایی است تاریخی كه اینك در بلوار كردستان شهر سنندج قرار گرفته و با توجه به ارزشمند بودن این حمام به شماره 26978 در تاریخ 27/4/88 در فهرست آثار ملی كشور به ثبت رسیده است.
برابر روایات و منابع موجود بنیان اصلی این بنا به دوران صفویه باز می گردد و یكی از بناهای موجود در ارگ تاریخی شهر سنندج است كه در چندین مرحله با گذشت زمان دچار آسیب و ویرانی گردیده و احتمال می رود در دوره قاجاریه مورد بازسازی كامل قرارگرفته باشد.
اما تا چند سال گذشته خرابی این بنا به حدی بود كه به سختی می توان آثار و بقایای معماری آن را مشاهده نمود.
در هر صورت می توان گفت بنای موجود فعلی بنایی است بازسازی شده و جزء قدیمی ترین بناهای ارگ تاریخی شهر سنندج محسوب می شود. تنها آثار و بقایای بر جامانده از مجموعه بنا و فضاهای معماری ارگ تاریخی سنندج بقایایی است كه می توان در این بنا مشاهده كرد.
بنای حمام بر اساس نقشه های رایج و الگوهای ساختاری حمام های ایرانی شامل بخش ورودی، بینه، سربینه، راهروهای ارتباطی و فضاهای مرتبط با مجموعه ساخته شده است.
بخش های باقی مانده از بنا مبین آن است كه بخش های داخلی هم در بخش ازاره ها و هم قسمت بدنه دیواره ها دارای نقوش آهك بری بسیار زیبایی است.
در چند سال گذشته اداره كل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان كردستان با توجه به بررسی ها و نظرات كارشناسان ذیربط اقدام به مرمت و بازسازی كامل مجموعه نموده اند.
علاوه بر ثبت این اثر در فهرست آثار ملی كشور نسبت به اتمام اقدامات پایانی برای امكان بهره برداری بنا با كاربری مناسب اقدام نموده و در سال های 88 و 89 امورات مرمتی این بنا انجام و بر تقویت سازه ای بنا و بازسازی قسمت های مخروبه و امور مربوط به نماسازی فضای بیرونی حمام و همچنین مرمت تزئینات بخش های داخلی تاكید شد.
این بنای تاریخی در گذشته دارای كاربری (حمام) بوده و اینك در صورت اتمام عملیات مرمتی كاربری های متناسب با خود را تقبل می نماید.
(حمام صلاحی)
حمام صلاحی یكی از قدیمی ترین حمام های سطح شهر سنندج است كه قدمت آن به 400 سال پیش باز می گردد و با توجه به بافت تاریخی و معماری و آجركاری های قدیمی این بنا به دوره صفویه مربوط می شود.
این حمام در زیر زمین خیابان فردوسی سنندج و داخل پاساژ كفش فروش ها قرار گرفته و دارای شكل مستطیلی است و در داخل حمام 12 حجره قرار دارد و حوضی كه قبلاً در وسط آن بود نیز به شكل 12 ضلع و هر ضلع روبروی هر حجره حمام قرار می گرفت.
در هر صورت می توان گفت بنای موجود فعلی، بنایی است تاریخی و جزء قدیمی ترین بناهای ارگ تاریخی شهر سنندج محسوب می شود.
بنای حمام بر اساس نقشه های رایج و الگوهای ساختاری حمام های ایرانی شامل بخش ورودی، بینه، سربینه، خزینه، راهروهای ارتباطی و فضاهای مرتبط با مجموعه ساخته شده است.
بخش های باقی مانده از بنا مبین آن است كه بخش های داخلی هم در بخش ازاره ها و هم قسمت بدنه دیواره ها دارای نقوش آهك بری بسیار زیبایی است، این حمام دارای 16 هواكش است كه در حال حاضر 2 هواكش آن باز است.
(حمام عبدالخالق)
حمام عبدالخالق یكی دیگر از حمام های قدیمی شهر سنندج است، این حمام مربوط به دوره صفویه است و به شماره 3364 در فهرست آثارملی كشور به ثبت رسیده است.
این بنا در محله چهارباغ كوچه حمام واقع شده است، آب لازم این گرمابه از آب جاری قنات های شهر تامین می شود. ارتفاع سقف این حمام نسبتاً بلند بوده و ستون های چهار گوش سنگی، آب نما، حجره ها، رختكن، گرم خانه، خلوتی ها، سرویس و خزینه آن تابع اسلوب حمام سازی ایرانی در دوره صفویه است تزئینات وابسته به معماری این بنا مشخص نیست چرا كه سطح دیوارهای آن با سیمان سفید و كاشیكاری جدید اندود شده است. ولی گفته می شود این حمام دارای تزئینات آهك بری كه در شهرسنندج بسیار رواج داشته بوده است و با حمام وكیل الملك قابل مقایسه است.
(حمام وكیل)
این حمام نیز مربوط به دوره زندیه و به شماره 28 32 در فهرست آثار ملی كشور به ثبت رسیده است. این حمام در محله وكیل و در كنار عمارت تاریخی وكیل الملك واقع شده است.
(حمام شیشه)
حمام شیشه نیز همچون حمام های تاریخی دیگر سنندج در دوره زندیه ساخته شده و به شماره 2839 در فهرست آثارملی كشور به ثبت رسیده است. این حمام دارای تزئینات آهكبری با نقوش گیاهی و هندسی است.
(حمام شجاع لشگر)
این حمام مربوط به دوره قاجاریه بوده و به شماره 2829 در فهرست آثار ملی كشور به ثبت رسیده است. این حمام در خیابان امام خمینی كوچه یمین لشگر واقع شده است.
(حمام خلیفه فتاح)
این حمام یكی از حمام های تاریخی سطح شهرسنندج است كه هم اكنون نیز مردم سنندج از این حمام استفاده می كنند.
متاسفانه مالكان این حمام تاریخی نسبت به ثبت این بنای تاریخی اقدامی انجام نداده اند.
این حمام نیز همچون سایر حمام های عمومی سطح شهرسنندج دارای آبنما، رختكن، حجره، گرم خانه و خزینه و سربینه و راهرو های ارتباطی است كه از نظر بافت قدیمی در نوع خود بی نظیر است.ك/4
533
تاریخ انتشار: ۳ فروردین ۱۳۹۲ - ۰۹:۴۱
سنندج - در گذشته حمام هايي در سطح شهر سنندج وجود داشت كه هم اكنون داراي ارزش تاريخي هستند و همچنان مورد بازديد مردم قرار مي گيرند.