سایت خبری تحلیلی 'پوبلیكا.آذ' جمهوری آذربایجان در مطلبی با عنوان :' طرف برنده در آسیای میانه: روسیه و یا آمریكا' به قلم 'عمر امیراف' به بررسی سیاست های روسیه و آمریكا برای تثبیت موقعیت خود در منطقه حساس قفقاز و آسیای میانه پرداخته است.
به نوشته این تحلیلگر ، فعالیت مسكو در رابطه با آسیای میانه اخیرا بصورت چشمگیری افزایش یافته و این فعالیت عمدتا در قالب سازمان ' پیمان امنیت جمعی' كه روسیه جایگاه تعیین كننده ای در آن دارد، قابل مشاهده است.
به عقیده وی ، مذاكره مسایل آسیای میانه و تهدیداتی كه متوجه این منطقه است، در اجلاس اخیر پیمان امنیت جمعی كه در بیشكك برگزار شد، حكایت از طرحهای بلند مدت مسكو در آسیای میانه دارد.
وی، اظهارات 'سرگئی لبدوف' رییس كمیته اجرایی كشورهای همسود ، چند روز پس از اجلاس بیشكك در مینسك را پیرامون متشنج شدن اوضاع در منطقه آسیای میانه مهم ارزیابی كرد و به نقل از وی نوشت : تهدیدات و ریسك های جدی در ارتباط با متنشنج شدن اوضاع پیرامون سوریه وجود دارد.
از سوی دیگر امكان زیادی وجود دارد كه افغانستان مجددا طعمه مناقشات شود. در عین حال با خروج نیروهای ائتلاف از افغانستان ، آینده ای نامشخص در انتظار این كشور است.
متاسفانه بروز تهدیدات بالقوه علیه جمهوریهای آسیای میانه روز به روز در حال افزایش است و باید برای مقابله با این تهدیدات از پیش آمادگی داشت.
نویسنده می افزاید:به عقیده كارشناسان، روسیه از تاثیر زنجیروار این تهدیدات نگران است.
به نوشته این كارشناس آذری ،' تهدیدات یاد شده به خصوص متعاقب اعلام تصمیم آمریكا به خارج كردن نیروهایش از افغانستان شدت یافته است.
این در حالی است كه زمانی فكر می شد كه روسیه برای سال های متوالی خواهد توانست ضمن عدم مصالحه در مورد آسیای میانه، این منطقه را عملا تحت نفوذ خود نگه دارد. ولی واقعیت ها نشان می دهد كه این فكر درست نبوده است.
وی با اشاره به موضع قزاقستان در قبال سیاست های منطقه ای روسیه می نویسد: 'حتی قزاقستان كه نزدیكترین همپیمان روسیه پس از فروپاشی شوروی محسوب می شد، از رویارویی با روسیه برای حفظ منافع ملی خود اجتناب نمی كند.
موضعگیری سرسختانه این كشور در قبال روسیه در رابطه با مساله استفاده از پایگاه فضایی ' بایكونور' بوضوح موید این مساله است.
با این كه قزاقستان در رابطه با مساله ' اتحادیه گمركی كشورهای همسود' و 'اتحادیه اوراسیا' موضع مشتركی با روسیه نشان داده، ولی در عین حال با ایجاد نهادهای فرا دولتی مخالفت می كند ؛ تا جایی كه نورسلطان نظربایف ، رییس جمهور قزاقستان اعلام كرده است ، چنانچه در عملكرد اتحادیه گمركی و اوراسیا موردی مغایر با منافع قزاقستان تشخیص بدهد، از این اتحادیه ها خارج خواهد شد.
نویسنده مقاله حمایت قزاقستان از روسیه برای تبدیل شدن اتحادیه اوراسیا به یك امپراطوری جدید بعید دانست و نوشت : قزاقستان با حمایت از روسیه در مورد برخی مسایل صرفا درصدد به دست آوردن زمان بیشتر برای خود است و احتمالا روسیه نیز از این سیاست قزاقستان اطلاع دارد.
امیراف افزود : روسیه برای تحقق بخشیدن به هدف خود در ایجاد امپراتوری جدید ، كشورهای ضعیف تری همچون قرقیزستان و تاجیكستان را انتخاب كرده است.
روسیه در این دو كشور پایگاه نظامی دارد و برای تضعیف نفوذ آمریكا در منطقه با اجرای سناریوی كودتا موفق شده است آمریكا را به خروج از پایگاه ' ماناس' در حومه بیشكك وادار كند.
وی در مورد تركمنستان نیز كه ساكت ترین كشور منطقه محسوب می شود، ابراز عقیده كرد كه در مناسبات بین عشق آباد و مسكو بارها در رابطه با مساله انتقال گاز اختلاف نظرهایی بروز كرده است.
تاكیدات عشق آباد در مورد ضرورت اجرای طرح انرژی ' ترانس خزر' در جریان دیدار عبداله گل ، رییس جمهوری تركیه از تركمنستان، نشان داد كه عشق آباد نمی خواهد گوش به فرمان مسكو باشد.
نگارنده مقاله در ادامه مطلب خود می نویسد : تمایل آمریكا به ایجاد پایگاه نظامی دریایی در دریای خزر در بندر آكتاو قزاقستان برای تخلیه محمولات ناتو به مقصد افغانستان باعث نگرانی شدید روسیه شده است.
این در حالی است كه قزاقستان در مورد واگذاری این بندر به ناتو برای ترانزیت محموله ها به افغانستان اعلام آمادگی كرده است.
در صورت پذیرفته شدن پیشنهاد نظربایف، بندر ' آكتاو' خود به خود به پایگاه پنتاگون و متحدانش تبدیل خواهد شد.
'استانیسلاو پریتچین' كارشناس امور آسیای میانه و قفقاز معتقد است كه ایجاد پایگاه نظامی امریكا در دریای خزر موجب تسریع روند مسلح شدن ایران و روسیه در این دریا خواهد شد.
'آلكساندر كوینازوف 'كارشناس مسایل آسیای میانه نیز پیش بینی می كند كه در صورت تحقق چنین مساله ای، معماری امنیتی نه چندان خوب خزر، تخریب خواهد شد. '
نویسنده با اشاره به تحلیل رادیو صدای روسیه ، ایجاد پایگاه نظامی در بندر آكتاو از سوی آمریكا را اقدامی در جهت بر هم زدن توازن قدرت در منطقه خزر دانست.
این رادیو گفته است كه علیرغم اظهارات در مورد استفاده از این بندر برای ترانزیت محموله به مقصد افغانستان، آمریكا طرح های بلند مدتی را در استفاده از این بندر مد نظر دارد و سالهاست كه برای تحقق بخشیدن به آن تلاش می كند.
نگارنده این مقاله با اشاره به این كه مذاكرات آستانه و واشنگتن در مورد استفاده از بندر آكتاو به عنوان یك پایگاه نظامی نخستین بار توسط سایت ' ویكیلیكس' منتشر شده است، افزود :' آمریكا به بندر آكتاو به عنوان یك تكیه گاه مهم و استراتژیك برای خود در منطقه خزر و بطور كلی در آسیای میانه احتیاج دارد.
نویسنده در پایان مطلب خود نتیجه گیری می كند: علیرغم ادعاها در مورد سرگرم شدن آمریكا به مسایل ژئوپلیتیكی چون سوریه و ایران، این ابرقدرت جهانی طرح های بسیار جدی در رابطه با منطقه خزر و آسیای میانه دارد.
طرح هایی كه به هیچ وجه ممكن نیست با منافع مسكو همخوانی داشته باشد. از این روی، رقابت برای تعمیم دایره نفوذ در منطقه بین روسیه و آمریكا برای مدت های طولانی ادامه خواهد یافت و ورود چین به مساله می تواند رنگ جدیدی به این تابلو بیافزاید.
خاور*1206 ** 1917
تاریخ انتشار: ۱۹ خرداد ۱۳۹۲ - ۲۱:۲۹
باكو- رقابت پنهان و اشكار آمريكا و روسيه در اسياي ميانه و قفقاز سياست هاي اين دوكشور براي تثبيت موقعيت خود در اين منطقه حساس به يكي از موضوعات مهم و مورد توجه تحليلگران ، كارشناسان سياسي تبديل شده است.