حضرت خديجه (س)؛ نخستين بانويي كه پيشاني بندگي بر خاك ساييد

* زندگینامه حضرت خدیجه (س)

پدر او 'خویلد بن اسد' و مادر او 'فاطمه' دختر زائده است. تولد حضرت خدیجه علیها السلام سال 68 پیش از هجرت است. ازدواج خدیجه با وجود مبارك و نازنین حضرت محمد (ص) هنگامی بود كه 25 سال از عمر شریف پیامبر و چهل سال از عمر حضرت خدیجه علیها السلام می گذشت. او از لحاظ نسب از همه زنان پیغمبر (ص) به پیغمبر نزدیك تر است.



* حضرت خدیجه (س) در دوران جاهلیت

حضرت خدیجه علیها السلام در دوران جوانی با تشكیل كاروان های تجاری به كسب درآمد پرداخت. وی با مدیریت و درایتی قوی و به دور از رسم تاجران زمانه كه رباخواری را از اصول ثروت اندوزی قرار داده بودند، به تجارت روی آورده بود.

تاریخ نگاران، بارها از او با عنوان هایی همچون 'بانوی دوراندیش و خردمند' یا 'بانوی عاقل' یاد كرده اند. حضرت خدیجه علیها السلام یكی از ثروتمندان مكه بود، ولی هرگز از یاری فقیران روی برنگرداند و خانه اش همواره كعبه آمال مردم بینوا و پناهگاه نیازمندان بود.

كرم، سخاوت، دوراندیشی، درایت، عفت و پاك دامنی، از وی بانویی پرهیزكار و مورد احترام ساخته بود. لقب 'بانوی بانوان قریش' كه در آن زمان به وی داده شد، نشان دهنده جایگاه او در میان مردم است.



* نخستین بانوی مسلمان

حضرت خدیجه علیها السلام نخستین زنی بود كه به پیامبری حضرت محمد (ص) ایمان آورد و اولین بانویی بود كه همراه امام علی (ع) با پیامبر به نماز ایستاد و پیشانی بندگی بر خاك سایید.

تاریخ نویسان از یكی از همسران پیامبر اعظم (ص) نقل كرده اند كه می گفت: من همواره از علاقه پیامبر به خدیجه در شگفت بودم؛ چرا كه حضرت بسیار از او یاد می كرد و اگر گوسفندی می كشت، به سراغ دوستان خدیجه می رفت و سهمی برای آنها می فرستاد. روزی رسول خدا (ص) در حالی كه خانه را ترك می كرد، نام خدیجه را بر زبان آورد و از او تعریف كرد. كار به جایی رسید كه صبر خویش را از دست دادم و با كمال جرأت گفتم: وی پیرزنی بیش نبود و خدا بهتر از او را نصیب شما كرده است!

گفتار من چنان رسول خدا (ص) را متاثر ساخت كه آثار خشم و غضب در چهره ایشان ظاهر شد. در این هنگام رو به من كرد و فرمود: ابدا چنین نیست!... هرگز همسری بهتر از او نصیب من نشده است. خدیجه هنگامی به من ایمان آورد كه همه مردم در كفر و شرك به سر می بردند. او ثروت خود را در سخت ترین لحظات در اختیار من گذاشت. خدا از او فرزندانی نصیبم كرد كه به دیگر همسرانم نداد.



* خصوصیات حضرت خدیجه (س)

خدیجه از بزرگترین بانوان اسلام به شمار می رود. او نخستین زنی بود كه به اسلام گروید؛ چنانكه علی بن ابی طالب (ع) اولین مردی بود كه اسلام آورد. اولین زنی كه نماز خواند، خدیجه بود. او انسانی روشن بین و دور اندیش بود. با گذشت، علاقه مند به معنویات، وزین و با وقار، معتقد به حق و حقیقت و متمایل به اخبار آسمانی بود. همین شرافت برای او بس كه همسر رسول خدا (ص) بود و گسترش اسلام به كمك مال و ثروت او تحقق یافت.

خدیجه از كتب آسمانی آگاهی داشت و علاوه بر كثرت اموال و املاك، او را 'ملكه بطحاء' می گفتند. از نظر عقل و زیركی نیز برتری فوق العاده ای داشت و مهم تر اینكه حتی قبل از اسلام وی را طاهره، مباركه و سیده زنان می خواندند.

دیگر خصوصیت خدیجه این است كه او دارای شم اقتصادی و روح بازرگانی بود و آوازه شهرتش در این امر به شام هم رسیده بود.

در تاریخ می خوانیم: حضرت محمد (ص) هر وقت از تكذیب قریش و اذیت های ایشان محزون و آزرده می شدند، هیچ چیز آن حضرت را مسرور نمی كرد مگر یاد خدیجه؛ و هرگاه خدیجه را می دید مسرور می شد.

ذهبی می گوید: مناقب و فضایل خدیجه بسیار است؛ او از جمله زنان كامل، عاقل، والا، پای بند به دیانت و عفیف و كریم و ازاهل بهشت بود. پیامبر اكرم (ص) كرارا او را مدح و ثنا می گفت و بر سایر امهات مومنین ترجیح می داد و از او بسیار تجلیل می كرد. به حدی كه عایشه می گفت: بر هیچ یك از زنان پیامبر (ص) به اندازه خدیجه رشك نورزیدم و این بدان سبب بود كه پیامبر (ص) بسیار او را یاد كرد.



* خدمات حضرت خدیجه به اسلام

حضرت خدیجه علیها السلام در 24 سال زندگی مشترك با پیامبر گرامی اسلام (ص)، خدمات بسیاری برای آن بزرگوار و دین اسلام انجام داد. حمایت های مالی، روحی، عاطفی از حضرت محمد (ص)، تصدیق و تایید پیامبر در روزگاری كه هیچ كس تاییدش نمی كرد و یاری ایشان در برابر آزار مشركان، گوشه هایی از این خدمات ارزشمند است.

حضرت خدیجه علیها السلام پس از ازدواج با پیامبر، دارایی اش را به ایشان بخشید تا آن را هرگونه می خواهد مصرف كند. رسول گرامی اسلام در این زمینه می فرماید: 'هیچ ثروتی به اندازه ثروت خدیجه علیهاالسلام برای من سودمند نبود.'

حضرت خدیجه علیها السلام، این بانوی بزرگوار نه تنها از عمق جان به رسالت پیامبر ایمان آورد، بلكه او را در برابر سختی ها و تكذیب مشركان و بدخواهان یاری داد. تا زنده بود، اجازه نداد آزار و شكنجه مشركان بر رسول خدا (ص) سخت آید. هنگامی كه رسول الله با باری از مصیبت و اندوه به خانه می آمد، خدیجه او را دلداری می داد و نگرانی را از ذهن و خاطرش می زدود.



* وصیت حضرت خدیجه (س)

حضرت خدیجه (س) سه سال قبل از هجرت بیمار شد. پیغمبر (ص) به عیادت وی رفت و فرمود: ای خدیجه آیا می دانی كه خداوند تو را دربهشت نیز همسرم ساخته است؟

آنگاه از خدیجه دل جویی و تفقد كرد؛ او را وعده بهشت داد و درجات عالی بهشت را به شكرانه خدمات او توصیف فرمود.

چون بیماری خدیجه شدت یافت، عرض كرد: یا رسول الله! چند وصیت دارم: من در حق تو كوتاهی كردم، مرا عفو كن.

پیامبر (ص) فرمود: هرگز از تو تقصیری ندیدم و نهایت تلاش خود را به كار بردی. در خانه ام بسیار خسته شدی و اموالت را درراه خدا مصرف كردی.

عرض كرد: یا رسول الله! وصیت دوم من این است كه مواظب این دختر باشید؛ و به فاطمه زهرا (س) اشاره كرد. چون او بعد از من یتیم و غریب خواهد شد. پس مبادا كسی از زنان قریش به او آزار برساند. مبادا كسی به صورتش سیلی بزند. مبادا كسی بر او فریاد بكشد. مبادا كسی با او برخورد غیر ملایم و زننده ای داشته باشد.

اما وصیت سوم را شرم می كنم برایت بگویم. آن را به فاطمه عرض می كنم تا او برایت بازگو كند. سپس فاطمه را فراخواند و به وی فرمود: نور چشمم! به پدرت رسول الله بگو: مادرم می گوید: من از قبر در هراسم؛ از تو می خواهم مرا در لباسی كه هنگام نزول وحی به تن داشتی، كفن كنی.

پس فاطمه زهرا (س) از اتاق بیرون آمد و مطلب را به پیامبر (ص) عرض كرد. پیامبر اكرم (ص) آن پیراهن را برای خدیجه فرستاد و او بسیار خوشحال شد. هنگام وفات حضرت خدیجه، پیامبراكرم (ص) غسل و كفن وی را به عهده گرفت. ناگهان جبرئیل درحالی كه كفن از بهشت همراه داشت، نازل شد و عرض كرد: یا رسول الله، خداوند به تو سلام می رساند و می فرماید: ایشان اموالش را در راه ما صرف كرد و ما سزاوارتریم كه كفنش را به عهده بگیریم.



* وفات حضرت خدیجه (س)

حضرت خدیجه (س) در سن 65 سالگی در ماه رمضان سال دهم بعثت در خارج از شعب ابوطالب جان به جان آفرین تسلیم كرد. پیغمبر خدا (ص) شخصا خدیجه را غسل داد، حنوط كرد و با همان پارچه ای كه جبرئیل از طرف خداوند عزوجل برای خدیجه آورده بود، كفن كرد.

رسول خدا (ص) شخصا درون قبر رفت، سپس خدیجه را در خاك نهاد و آنگاه سنگ لحد را در جای خویش استوار ساخت. او بر خدیجه اشك می ریخت، دعا می كرد و برایش آمرزش می طلبید. آرامگاه خدیجه درگورستان مكه در 'حجون' واقع است.

* منبع: حوزه نت

فراهنگ (2)**1883