بهورزان پيام آوران سلامت

بهورز كيست؟

بهورز ارايه دهنده خدمات مراقبتي اوليه بهداشتي، درماني در محيط روستاها است كه در خانه بهداشت فعاليت مي كند و حوزه فعاليت وي فقط در خانه بهداشت تعريف نشده بلكه « ده گردشي» براي سركشي و اطمينان از سلامت روستاييان و رفتن به روستاهاي اقماري از حوزه هاي فعاليت اين پيام آور سلامت است.

ارايه خدمات سلامت به زنان باردار، كودكان، نوجوانان، جوانان، سالمندان و ميانسالان روستا، خدمات بهداشت محيط و حرفه اي و كنترل بيماري ها اعم از واگيردار و غيرواگير از جمله وظايف يك بهورز است.

عملكرد بهورزان گاهي اوقات از عملكرد نظام سلامت در شهرها هم بهتر است به گونه اي كه دكتر «فاطمه رخشاني» معاون بهداشت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي در رابطه با فعاليت هاي بهورزان مي گويد: در زمان حاضر آمارها نشان مي دهد كه مراقبت از بيماري‌ هاي غيرواگير از جمله فشارخون و ديابت در روستاها توسط بهورزان بسيار بهتر از شهرها ارايه مي‌شود.

وي بهورزان را بهترين پيام آوران سلامت در كشور خطاب كرد و گفت: بهورزها نه با نگاه درمان بلكه با نگاه پيشگيري از بيماري تربيت شده اند و در دورترين و محروم‌ترين نقاط كشور در حال ارايه خدمات فعال به جامعه هستند و اين موضوع سبب شده كه خدمات پيشگيري در مناطق روستايي بهتر از مناطق شهري انجام شود.

واكسيناسيون كودكان و آموزش مادران در زمينه رعايت بهداشت، از مهم ترين وظايف بهورزان است.

براساس وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي، بهورزان در ارتباطي صميمي با مادران روستايي و تلاشي گسترده، توانسته اند ميزان مرگ و مير مادران را به علت عوارض حاملگي و زايمان از 140 مورد در يكصد هزار تولد زنده در سال 1363 به 54 مورد در يكصد هزار تولد زنده در سال 1370 تقليل دهند و اين به معناي جلوگيري از مرگ يكهزار و 720 مادر در سال است.

اين آمار در سال هاي بعد نيز پيشرفت قابل ملاحظه اي داشته به طوري كه هم اكنون به 24 مرگ در هر يكصد هزار تولد رسيده است. همچنين مرگ و مير كودكان زير پنج سال از 200 نفر در هر يكهزار نفر به 25 در يكهزار كاهش يافته است.

مدير گروه مديريت و توسعه منابع انساني در مركز مديريت شبكه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي نيز با بيان اينكه در زمان حاضر 31 هزار و 639 بهورز در خانه هاي بهداشت روستايي فعاليت مي كنند، گفت: از اين تعداد 20 هزار و 63 بهورز، زن و 11هزار و 576 نفر نيز مرد هستند.

دكتر «محمدرضا رهبر» افزود: هر خانه بهداشت بسته به شرايط جمعيتي از يك بهورز زن تشكيل شده و اگر جمعيت يك روستا بيش از يكهزار نفر باشد يك بهورز مرد نيز به آن اضافه مي شود و پس از آن هرچه جمعيت روستا بالاتر برود به تعداد بهورزان زن اضافه خواهند شد.



** چرا زنان بهورز نسبت به مردان بهورز در اولويت گزينش استخدام قرار دارند؟

رهبر در پاسخ به اين سئوال اظهار داشت: مراقبت هاي بهداشتي در روستا عمدتا بر محور خدمات رساني به كودكان و مادران باردار است بنابراين زنان در اولويت بيشتري در رابطه با مردان در بهورز شدن قرار دارند اما از سوي ديگر مردان بهورز مي توانند در بهداشت محيط و حرفه اي روستا بيشتر مثمرثمر باشند.

وي افزود: از سوي ديگر زنان از نظر فرهنگي تعامل ساده تري با خانواده ها برقرار مي كنند، همچنين مردان بهورز ممكن است در ساعات روز كارها و فعاليت هاي ديگري در روستا داشته و نتوانند همچون زنان بهورز فعاليت و پيگيري داشته باشند.

وي تصريح كرد: يك بهورز نه تنها به روستاي محل اقامت خود بلكه در روستاهاي اقماري نيز بايد سركشي كند.



** مدرك تحصيلي بهورز در چه مقطعي است؟

رهبر درباره مدرك تحصيلي بهورز آن را حداقل ديپلم عنوان كرد اما كاردان هاي بهداشتي كه داراي مدرك بهداشت عمومي، خانواده، مبارزه با بيماري ها و بهداشتي محيط هم باشند نيز مي توانند با اولويت بومي بودن به استخدام خانه هاي بهداشت درآيند.

وي در عين حال گفت: اگر كاردان بومي موارد يادشده در روستا وجود نداشت ترجيحا از افراد ديپلمه روستا استفاده مي كنيم البته بايد اين موضوع را نيز يادآور شد كه اين افراد يك دوره آموزشي دو ساله را بايد طي كنند.



** بهورزان ايراني الگوي بهداشت در جهان

دكتر رهبر در رابطه با اين اقدام پيشگيرانه بيماري ها در روستاها توسط بهورز، افزود: در زمان حاضر كارشناسان متعدد جهاني از اين الگوي ايراني بارها و بارها بازديد كرده اند و در تلاش الگوبرداري از آن هستند.

به گفته وي براساس گزارش 2008 سازمان جهاني بهداشت، بهورزان در خانه هاي بهداشت عامل اصلي كاهش مرگ و مير و افزايش اميد به زندگي در روستاها هستند.

در زمان حاضر كمتر كشوري است كه موفق شده يك نظام مراقبت هاي اوليه بهداشتي و سلامتي ايجاد كند كه 95 درصد جمعيت روستايي آن (حدود 60 هزار روستا) را توسط بهورزان بومي پوشش دهد.

به گفته رهبر هرچند كشورهاي ديگر تا حدي شبيه سيستم بهورزي و خانه اي بهداشت عمل كرده اند اما هنوز نتوانسته اند به گستردگي فعاليت جمهوري اسلامي ايران برسند.

روز 12 شهريور روز بهروز نامگذاري شده است.

گزارميز(5)1776**1558