كارشناس مذهبي: صحيفه سجاديه گنجينه اي از معارف الهي است

حجت الاسلام «عليرضا صادقي مياب» روز جمعه به خبرنگار فرهنگي ايرنا گفت: بسياري از مردم چنين تصور مي كنند كه صحيفه سجاديه يك كتاب دعاست، اما امام سجاد(ع) علاوه بر دعا، مباحثي درباره خداشناسي، جهان شناسي، خودشناسي، خودسازي، اخلاق و حتي مسايل سياسي را در اين اثر مطرح كرده اند.

وي افزود: در سال 1353 شمسي يكي از علماي شيعه يك جلد از صحيفه سجاديه را به مفتي اسكندريه در قاهره اهدا مي كند و اين دانشمند اهل سنت كه نويسنده تفسير طنطاوي است، پس از مطالعه كتاب مي گويد «از بدبختي ماست كه تاكنون بر اين گرانبهاي جاويد از ميراث هاي نبوت دست نيافته بوديم و هر چه در آن مي نگرم، آن را از گفتار مخلوق برتر و از كلام خالق پايين تر مي يابم.»

اين استاد دانشگاه توضيح داد:‌ اين كتاب يكي از منابع مهم ديني است كه از فرمايش هاي امام زين العابدين(ع) به دست ما رسيده و متاسفانه صحيفه سجاديه هنوز در ميان ما شيعيان ناشناخته است در حاليكه اين كتاب به انجيل اهل بيت(ع)، خواهر قرآن و زبور آل محمد(ص) معروف است.

صحيفه سجاديه شامل 54 دعاست كه دعاهاي اول تا پنجم دعا در ستايش خدا، دعا بر محمد و آل محمد(ص)، دعا بر حاملان عرش، دعا بر آنان كه به پيامبران ايمان آورده اند و دعاي امام سجاد(ع) براي خود و نزديكانش است.

دعاي ششم دعاي آن حضرت به وقت صبح و شام، دعاي هفتم در زمان رنج و مهمات، دعاي هشتم در پناه بردن به خداوند، دعاي نهم در شوق به آمرزش و دعاي دهم در پناه بردن به خداست.

دعاي عاقبت به خيري، دعا در اقرار به گناه، دعا در طلب حاجت ها، دعا در دادخواهي از ستمگران، دعا هنگام بيماري، دعا در طلب بخشش و آمرزش گناهان، دعا در هنگامي كه نام شيطان برده مي شد، دعا در دفع بلاها و سختي ها و دعا در زمان درخواست باران، دعاهاي يازدهم تا نوزدهم صحيفه را تشكيل مي دهد.

دعاي معروف به «مكارم اخلاق» بيستمين دعاي امام سجاد(ع) در اين كتاب است و دعاي بيست ويكم تا بيست وپنجم شامل دعا به وقت رويدادهاي اندوهبار، دعا در سختي و گرفتاري، دعا براي تندرستي، دعا براي پدر و مادر و دعاي آن حضرت براي فرزندانش است.

دعا براي همسايگان و دوستان، مرزداران، دعا در ترس از خدا، دعا در زمان تنگي رزق، دعا براي اداي وام، دعا در توبه و بازگشت، دعا در نماز شب، دعا در درخواست خير و نيكي، دعا به هنگام گرفتاري و دعاي امام سجاد(ع) در رضا به قضاي حق، دعاهاي بيست وششم تا سي وپنجم هستند.

دعاي سي وششم، دعاي زين العابدين(ع) در هنگام شنيدن رعد و برق است و دعاهاي سي وهفتم تا چهلم شامل دعا در شكر، عذرخواهي از حق، طلب عفو و دعا به وقت ياد مرگ است.

دعاهاي چهل ويكم تا چهل ونهم نيز درباره درخواست پرده پوشي، ختم قرآن، زمان ديدن ماه نو، فرارسيدن ماه رمضان، وداع ماه رمضان، عيد فطر و جمعه، روز عرفه، عيد قربان و جمعه و دعا در دفع مكر دشمنان است.

آخرين دعاهاي آن حضرت در صحيفه سجاديه يعني دعاي پنجاهم تا پنجاه وچهارم نيز مربوط به ترس از حق، تضرع و زاري به درگاه حق، اصرار در طلب، اظهار فروتني و دعاي امام سجاد(ع) در رفع اندوه هاست.

حضرت علي بن الحسين(ع) در پنجم شعبان سال 38 قمري در مدينه ديده به جهان گشود. مادرش، شهربانو دختر يزدگرد سوم پادشاه ساساني ايران بود كه پس از حمله مسلمانان به امپراتوري ساسانيان و پيروزي مسلمانان در آن نبرد، اسير شد و به همراه ساير اسيران ايراني به مدينه منتقل شد و به پيشنهاد امير مومنان(ع) در انتخاب همسر، آزاد و مختار گشت.

وي در ميان تمامي جوانان و صاحب منصبان مدينه، حضرت اباعبدالله الحسين(ع) را اختيار و به عقد ازدواج وي در آمد ولي چند سالي بيش در بيت امام حسين(ع) زندگي نكرد. زيرا در هنگام تولد تنها فرزندش امام زين العابدين(ع) در سال 38 قمري بدرود حيات گفت.

امام سجاد(ع) پس از شهادت پدر ارجمندش امام حسين(ع) در محرم سال 61 قمري، در 23 سالگي به مقام امامت نايل آمد و در سخت ترين و دشوارترين تاريخ امت اسلام، رهبري شيعيان و محبّان اهل بيت(ع) را بر عهده گرفت.

امام زين العابدين(ع) پس از بازگشت به مدينه، به مدت 34 سال امامت شيعيان را بر عهده داشت و پس از 57 سال زندگي، در 12 محرم سال 95 قمري، بر اثر زهري كه به دستور «وليد بن عبدالملك اموي» به آن حضرت خورانيده شد، در مدينه به شهادت رسيد و در قبرستان بقيع در جوار قبر مطهر عمويش امام حسن مجتبي(ع) به خاك سپرده شد.

درباره تاريخ شهادت امام زين العابدين(ع)، گرچه تمامي مورخان و سيره نگاران، اتفاق دارند كه اين واقعه عظيم در ماه محرم واقع شد، ولي در تعيين روز و سال وقوع آن، ديدگاه واحدي وجود ندارد. برخي دوازدهم محرم و برخي ديگر بيست وپنجم محرم را روز شهادت آن حضرت مي دانند.

فراهنگ ** 1003 ** 1071