سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد با نام اختصاری یونسكو در 1945 میلادی و پس از پایان یافتن جنگ جهانی دوم در كنفرانسی، با حضور نمایندگان 40 كشور در لندن به پیشنهاد فرانسه و انگلیس تشكیل شد.
اساسنامه این سازمان در 19 نوامبر همان سال توسط 37 تن از نمایندگان كشورها به امضا رسید و این گونه یونسكو با هدف پیشبرد صلح و رفاه همگانی در جهان شكل گرفت. مقر این سازمان با 191 عضو در پاریس فرانسه است.
از اهداف مهم تشكیل سازمان یونسكو، كمك به صلح و امنیت جهانی در سایه همكاری بین‌المللی است؛ كه در زمینه‌های مختلفی چون آموزشی، علمی، فرهنگی و به منظور افزایش احترام به عدالت، قانون‌مداری، حقوق بشر و آزادی های اساسی بر پایه منشور سازمان ملل متحد نمود یافته است.
محورهای اصلی برنامه‌های یونسكو شامل آموزش و پرورش برای همه، پیشبرد تحقیقات زیست محیطی از طریق برنامه‌های علمی، حفظ و تقویت میراث طبیعی، پیشبرد جریان آزاد اطلاعات، آزادی مطبوعات، توسعه رسانه‌‌های كثرت گرا، تقویت امكانات و ظرفیت‌های ارتباطی كشورهای در حال توسعه است، كه با همكاری كارگزارهای گوناگون نظام ملل متحد و سایر سازمان‌های درون دولتی صورت می پذیرد.
این سازمان وظایفی همچون مبادله آزاد عقاید و اطلاعات بین مردم و متخصصان از طریق مدارس، دانشگاه ها و سایر مؤسسه های آموزشی و پژوهشی و تدوین و توزیع برنامه‌های آموزشی و فرهنگی، متناسب با نیازهای كشورها را بر عهده دارد.
كنفرانس عمومی، شورای اجرایی، دبیرخانه، بخش‌های برنامه‌ای، پشتیبانی، خدماتی و كمیسیون‌های ملی از اركان این نهاد محسوب می شود.
كنفرانس عمومی، عالی‌ترین مرجع تصمیم‌گیری یونسكو به شمار می رود، كه هر دو سال یك‌بار در مقر سازمان با شركت نمایندگان كشورهای عضو، سازمان‌های وابسته و ناظران بین‌المللی به منظور تعیین سیاست‌ها و خط‌مشی‌های سازمان كه در اساسنامه پیش‌بینی شده است، تشكیل می‌شود.
شورای اجرایی در واقع ارگان نظارتی یونسكو در اجرای برنامه‌ها و تصمیمات كنفرانس عمومی است كه اعضای آن هر چهارسال توسط این كنفرانس انتخاب می‌شوند. همچنین دبیرخانه سازمان، وظیفه اجرای برنامه‌های یونسكو را برعهده دارد و دارای مدیركل و كاركنان است.
بخش‌های برنامه‌ای این سازمان، هماهنگ با فعالیت های اصلی آن یعنی آموزش، علوم طبیعی، علوم‌اجتماعی و انسانی؛ ارتباطات و اطلاعات شكل گرفته كه برای پیشبرد و اجرای طرح‌های یونسكو در حوزه‌های خاص برنامه ریزی می كند.
قسمت پشتیبانی یونسكو، شامل بخش‌های همكاری، روابط خارجی و اداری است كه زمینه‌های لازم را برای اجرای فعالیت بخش‌های برنامه‌ای فراهم می‌سازد.
بخش‌های خدماتی نیز دربرگیرنده واحدهای متعددی همچون دبیرخانه‌های كنفرانس عمومی و شورای اجرایی، دفتر معیارهای بین‌المللی و امورحقوقی، دفتر اخلاق و دفتر برنامه‌ریزی راهبردی است و در نهایت كمیسیون‌های ملی، نهادهای رابط كشورها با یونسكو در اجرای طرح‌ها و برنامه‌های تصویب شده و پیشبرد اهداف و تعهدات بین‌المللی در خصوص اجرای توصیه‌ها و كنوانسیون‌ها هستند.
سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد از زمان شكل گیری تا به حال هماره تلاش كرده است تا چالش‌ها و پیامدهای مختلفی را كه در سراسر جهان به وقوع می پیوندد با تعیین راهبردها و خط‌مشی‌های گوناگون هموار سازد تا همگان به ویژه كشورهای توسعه نیافته و قشرهای محروم جامعه، آسیب نبینند و از دستاوردهای مطلوب این سازمان بهره‌مند شوند. این سازمان در واقع نهادی به شمار می رود كه با هدف ترویج صلح و رفاه در جهان شكل گرفت و با ساختاری متفاوت از دیگر نهادها و سازمان ها در عرصه بین المللی سفیر آرامش و صلح در قالب فكر و اندیشه انسانی شد.
اطلاع**2002**2059**9131
تاریخ انتشار: ۲۸ آبان ۱۳۹۲ - ۱۱:۰۷
ایرنا، گروه اسناد و اطلاع رسانی- نیمه دوم نوامبر 1945 میلادی سازمان یونسكو با هدف نهادینه ساختن فرهنگ صلح در جهان و حمایت از فعالیت های آموزشی و علمی شكل گرفت تا در راه همبستگی فكری و اخلاقی بشریت گام های موثری بردارد.